Virxiliu

poeta antiguu en llatín

Publiu Virxiliu Marón[6] (Andes, actual Virgilio, cerca de Mantua, na Rexón X, Venetia, güei Lombardía italiana, 15 d'ochobre de 70 e.C.Brundisium, actual Brindisi, 21 de setiembre de 19 e.C.), más conocíu pol so nome, Virxiliu, foi un poeta romanu, autor de la Eneida, les Bucóliques y les Xeórxiques. Na obra de Dante Alighieri, La Divina Comedia, apaez como'l so guía al traviés del Infiernu y del Purgatoriu.

Virxiliu
Vida
Nacimientu Andes (es) Traducir[1]calendariu non especificáu [2]
Nacionalidá Antigua Roma
Llingua materna llatín
Muerte Brindisi[3][4] (50 años)
Sepultura Parcu Virxilianu
Familia
Madre Magia Polla
Familia
Estudios
Llingües falaes llatín[5]
Profesor de Cebes (es) Traducir
Oficiu poetaescritor
Trabayos destacaos Bucóliques
Xeórxiques
Eneida
Influyencies Aulo Furio Antias (es) Traducir, Homero y Teócrito (es) Traducir
Movimientu poesía augusta (es) Traducir
Xéneru artísticu poema épicu
Bucolismo (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata

Formáu nes escueles de Mantua, Cremona, Milán, Roma y Nápoles, caltúvose siempres en contautu colos círculos culturales más notables. Estudió filosofía, matemátiques y retórica, ya interesóse pola astroloxía, medicina, zooloxía y botánica. D'una primer etapa influyíu pol epicureísmu, evolucionó escontra un platonismu místicu, polo que la so producción considérase una de les más perfectes síntesis de les corrientes espirituales de Roma.

Foi'l creador d'una grandiosa obra na que s'amuesa como un fiel reflexu del home de la so dómina, coles sos ilusiones y los sos sufrimientos, al traviés d'una forma de gran perfeición estilística.

Biografía

editar

Fíu de llabradores, Virxiliu nació en Andes, actual Virgilio, una aldega próxima a Mantua, na rexón italiana de Venetia et Histria. Recibió una esmerada educación y pudo estudiar retórica y poesía gracies a la proteición del políticu Cayu Mecenes (d'ésti provién el términu "mecenes" aplicáu a quien protexen y aguiyen les artes). Los sos primeros años pasólos na so ciudá natal, pero al llegar a l'adolescencia treslladóse a Cremona, Milán y Roma pa completar la so formación. En Roma introdúxose nel círculu de los poetae novi. A esta dómina pertenecen les sos primeres composiciones poétiques, recoyíes so la denominación d'Apéndiz Virxilianu.

Foi a Nápoles nel 48 e.C. pa estudiar col maestru epicúreu Sirón. Daquella españó la guerra civil tres l'asesinatu de César, lo qu'afectó a Virxiliu, quien inclusive vio apeligrar el so patrimoniu. Pasó gran parte de la so vida en Nápoles y Nola. Foi amigu del poeta Horaciu y d'Octaviu, dende primero que ésti convirtiérase nel emperador Augustu.

Ente l'añu 42 e.C. y el 39 e.C. escribió les Églogues o Bucóliques, que dexen entever los deseos de pacificación de Virxiliu nunos poemes qu'aponderen la vida pastoril, a imitación de los Idilios del poeta griegu Teócritu. Magar qu'estilizados y idealizadores de los personaxes llabradores, inclúin referencies a fechos y persones del so tiempu. Na famosa égloga IV, cántase la llegada d'un neñu que va traer una nueva edá dorada a Roma. La cultura posterior atopó equí un vaticiniu de la nacencia de Cristu.

Ente'l 36 e.C. y el 29 e.C., compunxo, a instancia de Mecenes, les Xeórxiques, poema que ye un tratáu de l'agricultura, destináu a proclamar la necesidá de restablecer el mundu llabrador tradicional n'Italia.

A partir del añu 29 e.C., empecipia la composición de la so obra más ambiciosa, la Eneida, que la so redaición ocupólu mentanto once años, un poema en doce llibros que rellata les peripecies del troyanu Enees dende la so fuga de Troya hasta la so victoria militar n'Italia. La intención evidente de la obra yera la de dotar d'una épica a la so patria, y venceyar la so cultura cola tradición griega. Enees lleva al so padre Anquises sobre los sos costazos y el so fíu Ascaniu de la mano. En Cartagu, na mariña d'África, namórase d'él la reina Dido, que suicídase tres la partida del héroe. N'Italia, Enees vence a Vez, rei de rútulos. El fíu d'Enees, Ascaniu, funda Alba Longa, ciudá que más tarde convertiríase en Roma. Según Virxiliu, los romanos yeren descendientes d'Ascaniu, y polo tanto del propiu Enees. L'estilu de la obra ye más refináu que'l de los cantares griegos nos que s'inspiró.

Había yá escrito la Eneida, cuando fizo un viaxe per Asia Menor y Grecia, col fin de constatar la información qu'entornara nel so poema más famosu. N'Atenes atopóse con Augustu y tornó con él a Italia, yá enfermu. A la so llegada a Brindisi, pidió al emperador enantes de morrer que destruyera la Eneida. Augustu opúnxose rotundamente y nun cumplió'l pidimientu, pa gloria de la lliteratura llatina.

Otres obres

editar
 
Mosaicu col poeta llatín Virxiliu al pie de Clío, musa de la Historia, y Melpómene, musa de la Traxedia. Muséu del Bardu, Tunicia; topáu en Susa. Sieglu III d. C.
  • Les Bucóliques
  • La Eneida
  • Les Xeórxiques
  • Un conxuntu d'obres menores conocíu, desque Escalíxero dio-y esi nome na so edición de 1573, como Appendix Vergiliana, atribuyida a Virxiliu na Antigüedá, pero de que la so autenticidá dulden bastantes especialistes modernos, na que se recueyen poemes como Culex, Dirae, Aetna, Ciris, Catalepton, Cataleptum, Moretum, Copa, Elegiae in Maecentatem
  • Nel Culex ("Mosquitu"), esta alerta nun suañu al pastor que lu mató de que al picar salvó-y la vida, y por eso'l mosquitu vese honráu con una tumba pol pastor.
  • Les Dirae o "Maldiciones" son pronunciaes pol amante d'una tierra que debió abandonar (arrampuñada por unos veteranos del exércitu romanu); la so namorada Lydia yese honrada por un poema d'amor que lleva'l so nome y un aponderamientu del campu onde ella vivía.
  • El Aetna, consagráu al volcán Etna
  • El Ciris: evocación de la metamorfosis en páxaru (Ciris) d'Escila, fía del rei de Megara.
  • El Catalepton, manizu de poemes curtios, de los cualos dalgunos paecen auténtiques obres de mocedá de Virxiliu.[7]

Nuna fase posterior, añadiéronse entá a esta coleición:

  • La Copa: poema que lleva'l nome d'una baillarina siria que convida a un viaxeru al prestu de vela baillar na so casa.
  • Les Elegiae in Maecentatem: pieza necrolóxica que refierse les caberes pallabres de Mecenes, benefactor de Virxiliu, dirixíes al emperador Augustu.
  • El Moretum: poema gastronómicu que describe con detalle la preparación d'esti platu llocal de la Cisalpina.

El perfectu versu de Virxiliu foi emponderáu y consideráu exemplar tantu ente los sos coetaneos como na Edá Media, el Renacimientu, y siguientes, de la que la Eneida yera espeñicada como un tratáu de filosofía y política, cuando non considerada la obra d'un vidente. L'esfuerzu de los renacentistes por xunir el cristianismu cola cultura clásica atopó en Virxiliu la so principal referencia.

Dante tomó la so figura como unu de los personaxes principales de la so obra la Divina Comedia; representa la Razón, y ayuda a Dante a travesar l'infiernu y el purgatoriu. Per otra parte, Hermann Broch, na so novela La muerte de Virxiliu, narra los sos últimos díes.[8]

Ver tamién

editar

Referencies

editar
 
Cenotafiu de Virxiliu en Nápoles.
  1. Afirmao en: Archivio Storico Ricordi. Data de consulta: 19 xunetu 2021. Identificador del Archivio Storico Ricordi: 12749.
  2. George Long. «DGRBM-1870 / P. Virgilius» (n'inglés). 1870 Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. 
  3. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 30 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  4. Andrew Bell. «Encyclopædia Britannica» (inglés británicu). Encyclopædia Britannica.
  5. Identificador CONOR.SI: 8211555. Afirmao en: CONOR.SI.
  6. Nel llatín orixinariu, Publius Vergilius Maro, alteriáu nel sieglu IV a Publius Virgilius Maro; probablemente por deformación fonética debida a les pallabres virgo y virga, que signifiquen 'cobarde' y 'varita' de magu; nomatos que se-y atribuyíen al poeta
  7. Virxiliu: Catalepton.
  8. Hermann Broch: La muerte de Virxiliu. Ye evidente la devoción de Dante Alighieri por Virxiliu (Tu se’ lo mio maestro e ’l mio autore; tu se’ solo colui da cu’ io tolsi lo bello stilo che m’ha fatto onore., escribirá na Divina Comedia, Infiernu, Cantu I): ne La Divina Comedia el poeta llatin ye la so guía nel viaxe tres del infiernu'l purgatoriu y el paraísu a la gueta de la so amada Beatriz.

Bibliografía

editar

Enllaces esternos

editar

Ye obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource.