Yr Oleuedigaeth: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Gwedd
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B →Llyfryddiaeth ddethol: clean up |
Ham II (sgwrs | cyfraniadau) Symud llun i'r erthygl O Dan Lygaid y Gestapo |
||
Llinell 1: | Llinell 1: | ||
[[Delwedd:Meddwl a'r Dychymyg Cymreig, Y O dan Lygaid y Gestapo - Yr Oleuedigaeth Gymraeg a Theori Lenyddol yng Nghymru (llyfr).jpg|bawd|''Yr Oleuedigaeth Gymraeg a Theori Lenyddol yng Nghymru'' gan [[Simon Brooks]]]] |
|||
Mudiad diwylliannol a deallusol a flodeuodd yn ystod y [[18fed ganrif|ddeunawfed ganrif]] yn [[Ewrop]] a threfedigaethau [[Gogledd America]] oedd '''yr Oleuedigaeth''' (hefyd '''Cyfnod yr Ymoleuo'''). Roedd ei ddilynwyr yn pwysleisio rhesymeg a'r unigolyn yn hytrach na thraddodiad fel ffyrdd i gyrraedd oes newydd mewn byd wedi'i seilio ar [[gwyddoniaeth|wyddoniaeth]], [[llywodraeth]] a [[dyneiddiaeth]]. |
Mudiad diwylliannol a deallusol a flodeuodd yn ystod y [[18fed ganrif|ddeunawfed ganrif]] yn [[Ewrop]] a threfedigaethau [[Gogledd America]] oedd '''yr Oleuedigaeth''' (hefyd '''Cyfnod yr Ymoleuo'''). Roedd ei ddilynwyr yn pwysleisio rhesymeg a'r unigolyn yn hytrach na thraddodiad fel ffyrdd i gyrraedd oes newydd mewn byd wedi'i seilio ar [[gwyddoniaeth|wyddoniaeth]], [[llywodraeth]] a [[dyneiddiaeth]]. |
||
Golygiad diweddaraf yn ôl 15:37, 16 Mehefin 2017
Mudiad diwylliannol a deallusol a flodeuodd yn ystod y ddeunawfed ganrif yn Ewrop a threfedigaethau Gogledd America oedd yr Oleuedigaeth (hefyd Cyfnod yr Ymoleuo). Roedd ei ddilynwyr yn pwysleisio rhesymeg a'r unigolyn yn hytrach na thraddodiad fel ffyrdd i gyrraedd oes newydd mewn byd wedi'i seilio ar wyddoniaeth, llywodraeth a dyneiddiaeth.
Prif ffigurau'r Oleuedigaeth yn ôl gwlad
[golygu | golygu cod]Yr Alban
[golygu | golygu cod]Cymru
[golygu | golygu cod]Yr Eidal
[golygu | golygu cod]Ffrainc
[golygu | golygu cod]- Jean le Rond d'Alembert
- Buffon
- Étienne Bonnot de Condillac
- Condorcet
- Denis Diderot
- Helvétius
- Paul-Henri Thiry d'Holbach
- Montesquieu
- François Quesnay
- Jean-Jacques Rousseau
- Marquis de Sade
- Voltaire
Lloegr
[golygu | golygu cod]Portiwgal
[golygu | golygu cod]Prwsia a Saxe-Weimar
[golygu | golygu cod]- Johann Wolfgang von Goethe
- Johann Gottfried Herder
- Immanuel Kant
- Gotthold Ephraim Lessing
- Moses Mendelssohn
- Friedrich von Schiller
Sbaen
[golygu | golygu cod]Unol Daleithiau
[golygu | golygu cod]Llyfryddiaeth ddethol
[golygu | golygu cod]- Jonathan Hill, Faith in the Age of Reason, Lion/Intervarsity Press 2004
- Ernst Cassirer, The Philosophy of the Enlightenment, Princeton University Press 1979
- Mark Hulluing, Autocritique of Enlightenment: Rousseau and the Philosophes 1994
- Peter Gay, The Enlightenment: An Interpretation. Efrog Newydd: W. W. Norton & Company, 1996
- Benjamin Redkop, The Enlightenment and Community, 1999
- Roy Porter, The Enlightenment 1999
- Margaret Jacob, Enlightenment: A Brief History with Documents 2000
- Thomas Munck, Enlightenment: A Comparative Social History, 1721-1794
- Arthur Herman, How the Scots Invented the Modern World: The True Story of how Western Europe's Poorest Nation Created Our World and Everything in It 2001
- Stuart Brown, gol., British Philosophy in the Age of Enlightenment 2002
- Alan Charles Kors, gol. Encyclopedia of the Enlightenment. 4 cyfrol. Rhydychen: Oxford University Press, 2003
- James Buchan, Crowded with Genius: The Scottish Enlightenment: Edinburgh's Moment of the Mind 2003
- Louis Dupre, The Enlightenment & the Intellctural Foundations of Modern Culture 2004
- Gertrude Himmelfarb, The Roads to Modernity: The British, French, and American Enlightenments, 2004
- Stephen Eric Bronner, Interpreting the Enlightenment: Metaphysics, Critique, and Politics, 2004
- Stephen Eric Bronner, The Great Divide: The Enlightenment and its Critics
- Henry F. May, The Enlightenment in America (Efrog Newydd: Oxford University Press, 1976)