Neidio i'r cynnwys

Cynhadledd Casablanca

Oddi ar Wicipedia
Dyma ddiwygiad cyfredol y dudalen Cynhadledd Casablanca a ddiwygiwyd gan DylanD05 (sgwrs | cyfraniadau) am 16:59, 13 Mawrth 2024. Mae'r URL yn y Bar Lleoliad uwchben yn ddolen barhaol i'r fersiwn hwn o'r dudalen hon.
(gwahan) ← Fersiwn blaenorol | Fersiwn diweddaraf (gwahan) | Fersiwn mwy newydd → (gwahan)
Cynhadledd Casablanca
Enghraifft o'r canlynolcynhadledd Edit this on Wikidata
GwladBaner UDA UDA
Baner Ffrainc Ffrainc
Baner Prydain Fawr Prydain Fawr
Dechreuwyd14 Ionawr 1943 Edit this on Wikidata
Daeth i ben24 Ionawr 1943 Edit this on Wikidata
GwladwriaethMoroco Edit this on Wikidata
RhanbarthCasablanca Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Roedd Cynhadledd Casablanca yn gyfarfod cyfrinachol a barhaodd rhwng 14-24 Ionawr 1943, gyda'r nod o gynllunio strategaeth y Cynghreiriaid ynghylch yr Ail Ryfel Byd yn Ewrop. Cynhaliwyd y gynhadledd yng ngwesty'r "Anfa" yn ninas Casablanca, Moroco (oedd yn drefedigaeth Ffrengig ar y pryd). Yn bresennol roedd Arlywydd yr Unol Daleithiau, Franklin D. Roosevelt, Prif Weinidog y Deyrnas Unedig Winston Churchill a Cadfridog Charles de Gaulle ar ran "Ffrainc Rydd".

Gwahoddwyd unben yr Undeb Sofietaidd, Joseph Stalin hefyd, ond gwrthododd ddod, gan fethu â gadael y wlad adeg Brwydr Stalingrad. Gwrthododd de Gaulle ddod i ddechrau hefyd, nes i Churchill fygwth cydnabod Henri Giraud fel arweinydd y Ffrancwyr Rhydd. Roedd tensiwn rhwng y Ffrancwyr yn amlwg yn bresennol yn Casablanca yn ystod y trafodaethau.

Deilliadau bras y Gynhadledd:[golygu | golygu cod]

  1. cydnabuwyd ildiad diamod yr Echel fel nod yr Ail Ryfel Byd
  2. cytunwyd i helpu'r Undeb Sofietaidd trwy greu ail ffrynt yn Ewrop ym 1944
  3. cytunwyd i feddiannu Sisili a'r Eidal
  4. sefydlwyd cyd-reolaeth Ffrainc Rydd gan De Gaulle a Giraud
  5. cytunwyd y byddai bomio'r Almaen yn dwysáu

Ildiad Diamod[golygu | golygu cod]

Arweinwyr lluoedd y "Ffranwyr Rhydd": General Henri Giraud (Ch) a Cadfridog General Charles de Gaulle yn y Gynhadledd. Bu'n rhaid gorfodi iddynt ysgwyd llaw ddwywaith gan bod yr ymgais gyntaf mor fyr oherwydd diffyg hoffter y ddau Ffrancwr o'i gilydd.

Cynhyrchodd y gynhadledd ddatganiad o bwrpas unedig, "Datganiad Casablanca". Cyhoeddodd i'r byd na fyddai'r Cynghreiriaid yn derbyn dim llai nag "ildiad diamod" gan bwerau'r Echel. Roedd Roosevelt wedi benthyg y term gan y Cadfridog Ulysses S. Grant (a elwir yn Grant "Ildio Diamod"), a oedd wedi cyfleu'r safiad hwnnw i bennaeth Byddin y Taleithiau Cydffederal yn ystod Rhyfel Cartref America.[1][2] Felly nododd Roosevelt yn y gynhadledd i'r wasg olaf ar 24 Ionawr fod y Cynghreiriaid yn mynnu "ildio diamod" gan yr Almaenwyr, yr Eidalwyr a'r Japaneaid. [3]

Mewn anerchiad radio ar Chwefror 12, 1943, eglurodd Roosevelt beth oedd ildio diamod yn ei olygu: "we mean no harm to the common people of the Axis nations. But we do mean to impose punishment and retribution upon their guilty, barbaric leaders".[4][5]

Cyhoeddodd yr Arlywydd Roosevelt ganlyniadau’r gynhadledd i Americanwyr mewn araith radio ar 12 Chwefror 1943.

Fe'i dilynwyd gan gynadleddau Cairo, Cairo II, Moscow, Tehran, Yalta a Potsdam.

Materion ymarferol y Rhyfel[golygu | golygu cod]

  1. Cam nesaf rhyfel Ewrop
  2. Byddai pob cymorth posibl yn cael ei ddarparu i Rwsia
  3. Asesiad o berygl llongau tanfor yr Almaen yn yr Iwerydd
  4. Gwaredu llongau, awyrennau, milwyr yn y gwahanol theatrau rhyfel
  5. Byddai Joseph Stalin a Chiang Kai-shek yn cael gwybod yn llawn am agenda'r gynhadledd a'r cytundebau oedd yn deillio o hynny

Cynlluniau ar gyfer gogledd Affrica wedi'r rhyfel[golygu | golygu cod]

Y diwrnod cyn y gynhadledd, daeth Roosevelt yn Arlywydd cyntaf yr UDA i ymweld ag Affrica pan arhosodd yn ninas Bathurst, Gambia. Cynyddodd sefyllfa ffiaidd Gambiaid o dan yr Ymerodraeth Brydeinig ei deimladau gwrth-wladychiaeth ymhellach, gan ei arwain i drafod a chreu ymhellach ar Churchill yr angen am system ymddiriedolaeth ryngwladol a fyddai’n hyrwyddo cytrefi fel Gambia tuag at annibyniaeth.[6]

Yn ystod y Gynhadledd, siaradodd Roosevelt â chadfridog preswyl Ffrainc yn Rabat, Moroco, am annibyniaeth ôl-rhyfel a'r Iddewon yng Ngogledd Affrica. Cynigiodd Roosevelt:

"dylai'r nifer o Iddewon sy'n ymwneud ag ymarfer y proffesiynau (y gyfraith, meddygaeth, ac ati) fod yn gyfyngedig yn bendant i'r ganran y mae'r boblogaeth Iddewig yng Ngogledd Affrica yn ei dwyn i holl boblogaeth Gogledd Affrica .... byddai ei gynllun yn dileu ymhellach y cwynion penodol a dealladwy a ysgwyddodd yr Almaenwyr tuag at yr Iddewon yn yr Almaen, sef, er eu bod yn cynrychioli rhan fach o'r boblogaeth, roedd dros 50 y cant o'r cyfreithwyr, meddygon, athrawon ysgol, athrawon coleg, ac ati, yn yr Almaen yn Iddewon."[7][8]

Roedd y gwarediad hwn o'r boblogaeth Iddewig yn mynd yn ôl i feddylfryd a gyfathrebwyd ynghynt i Roosevelt gan lysgennad America i'r Almaen, William Dodd (1933-37). Roedd Dodd wedi gwerthuso gormes yr Almaen ar yr Iddewon, ac wrth ysgrifennu at Roosevelt, dywedodd: "Roedd yr Iddewon wedi dal llawer mwy o'r swyddi allweddol yn yr Almaen na bod gan eu nifer neu eu doniau hawl iddynt."[9]

Dolenni[golygu | golygu cod]

Cynadleddau Pwysig Eraill[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ Middleton, Drew, On This Day, "Roosevelt, Churchill Map 1943 War Strategy," January 24, 1943, retrieved August 27, 2012
  2. ↑ Yale Law School, "The Avalon Project: The Casablanca Conference: 1943," retrieved November 19, 2013[dolen marw]
  3. ↑ Roberts 2009, t. 343.
  4. ↑ [1] Archifwyd 2018-06-15 yn y Peiriant Wayback., Yale Law School, "The Avalon Project: The Casablanca Conference: 1943," retrieved August 27, 2012
  5. ↑ "Casablanca Conference," Radio address, February 12, 1943, (The Public Papers of F.D. Roosevelt, Vol. 12, p. 71), retrieved November 19, 2013
  6. ↑ "That Hell-hole Of Yours |". www.americanheritage.com (yn Saesneg). Cyrchwyd 2018-06-04.
  7. ↑ Manfred Jonas, Harold D. Langley, and Francis L. Lowenheim, eds., Roosevelt and Churchill: Their Secret Correspondence, New York: E.P. Dutton & Co., Saturday Review Press, 1975, p. 308. This quote is taken from a conversation memorandum prepared by Captain John L. McCrae, Roosevelt's naval aide.
  8. ↑ "The American Experience.America and the Holocaust.Teacher's Guide - PBS". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-03-19. Cyrchwyd 2020-05-08.
  9. ↑ Larson, Erik, "In the Garden of Beasts," Crown, 2011, p. 39
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Cynhadledd_Casablanca&oldid=12375375"