Holstein Frisa (ofte mallongigita kiel Frisa en Eŭropo, kaj Holstein en Nordameriko) estas raso de bovoj, nome de laktobovinoj, konata nuntempe kiel la plej alte produktantaj laktanimaloj. Originanta en Eŭropo, Frisaj estis bredataj en la teritorio kie nune estas Nederlando kaj pli specife en la du nordaj provincoj de Norda Holando kaj Frislando, kaj Norda Germanio, pli specife en la historia regiono Holstinio (germane Holstein), parto de la nuna federacia lando Ŝlesvigo-Holstinio (germane Schleswig-Holstein) de Germanio. Tiuj animaloj estis la regiona bovo de frisoj kaj de saksoj.

Holstein Frisa, la hegemonia raso en industriigita laktoproduktado nuntempa.

Nederlandaj kaj germanaj bredistoj bredis kaj superrigardis la disvolvigon de la raso kun la celo akiri animalojn kiuj povu plej bone uzi la herbejojn, nome la plej abunda rimedo de la areo. Dum jarcentoj, la rezulto estis blankanigra bovino tre alta produktanto de lakto. Ĝi estas blankanigra pro artefarita selektado fare de la bredistoj.

Kun la kresko de la amerikaj merkatoj por lakto kaj en Nordameriko kaj en Sudameriko, la bredistoj de laktoproduktantaj bovinoj turniĝis al Nederlando serĉe de brutaro. Post ĉirkaŭ 8,800 Frisaj estis importitaj, malsanaj problemoj en Eŭropo kondukis al ĉesado de eksportoj al la eksterlandaj merkatoj.[1]

En Eŭropo, la raso estis uzata por lakto-produktado en la nordo, kaj por viando en la sudo. Ekde 1945, eŭropa nacia disvolvigo kondukis al fakto ke la brutobredado kaj sekve la laktoprodukta produktado iĝis pli kaj pli regionigita. Pli ol 80% el la laktoproduktado okazas norde de linio kiu kunigas Bordozon kaj Venecion, kio havas ankaŭ pli ol 60% el la totala brutaro. Tiu ŝanĝo kondukis al neceso por specializitaj animaloj por produktado de lakto (kaj viando). Ĝis tiame, kaj lakto kaj bovoviando estis produktita el ducelaj animaloj. La rasoj, naciaj derivitaj el la nederlanda Frisa, iĝis tre diferencaj animaloj el tiuj disvolvigitaj de bredistoj en Usono, kiuj uzis Holstein nur por laktoproduktado.

Bredistoj importis specializitajn laktoproduktajn Holstein el Usono por krucigi ilin kun la eŭropaj blankanigraj. Pro tiu tialo, en moderna uzado, "Holstein" estis uzata por priskribi nord- aŭ sud-amerikan brutaron kaj ties uzado en Eŭropo, partikulare en la Nordo. "Frisa" estas animaloj de tradicia eŭropa praularo, bredita kaj por lakto kaj por viando. Krucoj inter ambaŭ estas priskribitaj per la termino "Holstein-Frisa".

  1. CIV, France, a tradition of animal husbandry. Animal husbandry and environment Arkivigite je 2013-04-12 per la retarkivo Wayback Machine. Civ-viande.org. Konsultita la 2011-11-03.

Eksteraj ligiloj

redakti