Teneso

kemia elemento kun simbolo Ts kaj atomnumero 117


Teneso (antaŭe: Ununseptio) estas kemia elemento en la perioda tabelo kiu havas la simbolon Ts kaj la atomnumeron 117.

At

Ts

livermoriotenesooganesono

prognozite[1]: [Rn] 5f14 6d10 7s2 7p5

292 Ts
117
kemia elemento • sinteza elemento • kemia elemento
halogeno
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine), simbolo, numero teneso (tennessum), Ts, 117
CAS-numero 54101-14-3
Loko en perioda tabelo 17-a grupo, 7-a periodo, bloko p
Karakteriza grupo (nespecifita)
Atomaj ecoj
Atomradiuso prognozite[2]: 138 pm
Kovalenta radiuso prognozite[2]: 156-157 pm
Elektrona konfiguracio prognozite[1]: [Rn] 5f14 6d10 7s2 7p5
Elektronoj en ĉiu energia ŝelo prognozite: 2, 8, 18, 32, 32, 18, 7
Oksidiĝa nombro prognozite[1]: −1, +1, +3, +5
Fizikaj ecoj
Materia stato prognozite[1][2]: solida
Denseco prognozite[2]: 7.1-7.3 g/cm3
Degelpunkto prognozite[1]: 350-550 °C (623-823 K)
Bolpunkto prognozite[1]: 610 °C (883 K)
Diversaj
Joniga energio prognozite[1]: Ts→Ts++e-: 742.9 kJ/mol
prognozite[2]: Ts+→Ts2++e-: 1785.0-1920.1 kJ/mol
Izotopoj
Izotopo Naturapero t1/2 radioaktiveco de disfalo Energio de disfalo MeV Produkto de radioaktiva disfalo
291Ts[3] artefarita ~10 milisekundoj α 11,9 287Mc
SF
292Ts[3] artefarita ~50 milisekundoj α 11,6 288Mc
SF
293Ts[4] artefarita 22 (+8−4) milisekundoj α 11,0 289Mc
294Ts[5] artefarita 51 (+41−16) milisekundoj α 10,81 290Mc
SF
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP.

Ĝi estis eltrovita en januaro 2010 de JINR[6] kaj estas sintetike preparita elemento[7][8].

Kreo per fuzio

redakti
  • 24997Bk + 4820Ca --> 297117??* --> 294117?? + 3 10n
  • 24997Bk + 4820Ca --> 297117??* --> 293117?? + 4 10n

La 8-an de junio 2016 la IUTAK anoncis, ke la nomo teneso estis proponita.[9] La nomo estas omaĝo al la usona ŝtato Tenesio. La 30-an de novembro 2016 la IUTAK aprobis la nomon "teneso" kaj la simbolon "Ts".[10]

Referencoj

redakti
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Edelstein, Fuger, "The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements",  (angle): ISBN 1-4020-3555-1
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bonchev, Kamenska, "Predicting the Properties of the 113-120 Transactinide Elements",  (angle): [1]
  3. 3,0 3,1 Izotopoj de la elemento teneso,  (angle): Jefferson Lab: Isotopes of the element Tennessine
  4. Oganessian, "Experimental studies of the 249Bk + 48Ca reaction including decay properties and excitation function for isotopes of element 117, and discovery of the new isotope 277Mt",  (angle): [2]
  5. Oganessian, "48Ca+249Bk Fusion Reaction Leading to Element Z=117: Long-Lived α-Decaying 270Db and Discovery of 266Lr",  (angle): [3]
  6. Joint Institute for Nuclear Research (JINR),  (ruse): Объединённый институт ядерных исследований (ОИЯИ) estas la „Unuigita Instituto por Nuklea Esploro“ en Dubna apud Moskvo, Rusio
  7.  (ruse): Физики из Дубны синтезировали 117-й элемент — Лаборатория : Наука / infox.ru
  8.  (angle): [4]Perioda tabelo sur TTT
  9. Internacia Unio de Teoria kaj Aplika Kemio (IUTAK),  (angle): IUTAK nomas la kvar novajn elementojn nihonio, moskovio, teneso kaj oganesono
  10. Internacia Unio de Teoria kaj Aplika Kemio (IUTAK),  (angle): IUTAK anoncas la nomojn de la elementoj 113, 115, 117 kaj 118