Termodinamikan eta kimikan, fasea propietate fisiko uniformeak dituen substantzia edo material baten espazioko eskualdea da. Fase bakarra duten sistemak homogeneoak dira, eta fase bat baino gehiagokoak heterogeneoak dira. Adibidez, botila batean ura eta izotza batera badaude, ur likidoa fase bat izango da eta ur solidoa beste fase bat izango da. Zenbaitetan, fase terminoa materiaren egoera edo agregazio-egoeraren sinonimo moduan erabiltzen da, baina kontzeptu desberdinak dira. Adibidez, grafitoa eta diamantea karbonoaren bi forma alotropikoak dira; hau da, fase desberdinak dira, baina biak solidoak dira, agregazio-egoera berekoak alegia.

Faseen sailkapen fisikoa

aldatu
Esperimentu honetan ikus daiteke nola lurruntze tenperatura presioaren eraginez ere aldatu daitekeen, eta ez soilik tenperatura aldaketagatik.

Sailkapen kimikoak bereizten dituzten propietate kimiko espezifikoez gain, substantzia kimikoak hainbat fasetan egon daitezke. Kasu gehienetan, sailkapen kimikoek ez dute loturarik faseen sailkapen horiekin; hala ere, fase exotikoago batzuk bateraezinak dira propietate kimiko jakin batzuekin. Fase bat sistema kimiko baten egoera-multzo bat da, egitura-propietate antzekoak dituena zenbait baldintzatan, hala nola presioan edo tenperaturan.

Propietate fisikoek, hala nola dentsitateak eta errefrakzio-indizeak, fasearen balio bereizgarrietan kokatzeko joera dute. Materiaren fasea fase-trantsizioak definitzen du. Trantsizio hori sortzen da sisteman sartzen edo sistematik ateratzen den energia sistemaren egitura berrantolatzeko erabiltzen denean, baldintza orokorrak aldatu beharrean.

Batzuetan, faseen arteko bereizketa etengabea izan daiteke, muga diskretu bat izan beharrean. Kasu honetan materia egoera superkritikoan dagoela esaten da. Hiru egoera baldintzen arabera daudenean, puntu hirukoitza esaten zaio, eta, aldaezina denez, baldintza multzo bat definitzeko modu egokia da.

Faseen adibiderik ohikoenak solidoak, likidoak eta gasak dira. Substantzia askok fase solido ugari dituzte. Adibidez, burdina solidoaren hiru fase daude (alfa, gamma eta delta), tenperaturaren eta presioaren arabera aldatzen direnak. Fase solidoen arteko desberdintasun nagusietako bat atomoen egitura kristalinoa edo antolamendua da. Kimikaren azterketan aurkitu ohi den beste fase bat fase urtsua da, hau da, uretako disoluzio batean (hau da, uretan) disolbatutako substantzien egoera.

Hain ezagunak ez diren beste fase batzuk hauek dira: plasmak, Bose-Einsteinen kondentsatuak eta kondentsatu fermionikoak, bai eta material magnetikoen fase paramagnetikoak eta ferromagnetikoak ere. Ezagutzen diren fase gehienak sistema tridimentsionalei buruzkoak badira ere, sistema bidimentsionaletan analogoak defini daitezke, eta horrek arreta jaso du biologiako sistemetarako duten garrantziagatik.


Kanpo estekak

aldatu