იხილეთ წყარო გვერდისთვის ალჟირის პენიონის დაპყრობა (1529)

თქვენ არ გაქვთ ამ მოქმედების - „ამ გვერდის რედაქტირება“ განხორციელების ნებართვა შემდეგი მიზეზის გამო:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪AntiCompositeNumber‬. The reason given is Open proxy/Webhost: Visit the FAQ if you are affected .

Start of block: 13:57, 18 აგვისტო 2022
Expiry of block: 13:57, 18 სექტემბერი 2024

Your current IP address is 44.221.84.78. The blocked range is 44.221.0.0/16.

გთხოვთ, შეიყვანოთ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი დეტალი თქვენს მიერ დასმულ ნებისმიერ შეკითხვაში. თუ თვლით, რომ შეცდომით დაიბლოკეთ, ამის შესახებ დამატებითი ინფორმაცია და ინსტუქცია შეგიძლიათ იხილოთ ღია პროქსი-სერვერების გამოყენების დაუშვებლობის გლობალური წესების გვერდზე.

წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბლოკირების გასაჩივრებისათვის, გთხოვთ მიმართოთ მეტაზე. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ ამ გვერდის საწყისი ფაილი და მისი ასლი შექმნათ.

{{ინფოდა���ა სამხედრო კონფლიქტი
| კონფლიქტი = ალჟირის პენიონის დაპყრობა (1529)
| ნაწილი = [[ავსტრია-ოსმალეთის ომები|ავსტრია-ოსმალეთის ომების]] ნაწილი
| სურათი = 
| სათაური = 
| თარიღი = [[29 მაისი]] [[1529]]
| მდებარეობა = [[ალჟირი]]
| კოორდინატები = 
| მიზეზი = 
| casus = 
| შედეგი = [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალებმა]] დაიპყრეს [[ალჟირი]]
| სტატუსი = 
| ტერიტორია = 
| მხარე1 = {{flagicon|Spain|1506}}[[ესპანეთის იმპერია]]
| მხარე2 = ალჟირის რეგენტია<br />არაბები
| მეთაური1 = {{flagicon|Spain|1506}}დონ მარტინ დე ვარგასი{{executed}}
| მეთაური2 = [[ხაირ ალ-დინ ბარბაროსა]]
| ნაწილები1 = 
| ნაწილები2 = 
| ძალა1 = 200 მეომარი
| ძალა2 = 2,000 [[იანიჩარები|იანიჩარი]]
| დანაკარგები1 = 175 დაიღუპა<br />25 ტყვედ ჩავარდა
| დანაკარგები2 = უცნობია
| შენიშვნა = 
| კამპანიის დაფა = 
}}
'''ალჟირის პენიონის დაპყრობა (1529)''' — განხორციელდა მაშინ, როდესაც ალჟირის [[ბეგლარბეგი]], [[ხაირ ალ-დინ ბარბაროსა|ხაირ ალ-დინ ბარბაროსამ]] აიღო ციხე (ე.წ. ალჟირის პენიონი) პატარა კუნძულზე, [[ალჟირი|ალჟირის]] ქალაქ [[ალჟირი (ქალაქი)|ალჟირისკენ]], ჰაბსბურგ ესპანელებისგან.

== წინა მოვლენები ==
[[1510 |1510 წელს]] [[ესპანელები]] გამყარდნენ ალჟირის მახლობლად მდებარე პატარა [[კუნძული|კუნძულზე]] და აიძულეს ადგილობრივი მმართველი სალიმ ალ-ტუმი (სელიმ-ბინ-ტეუმი) დათანხმებულიყო მათ ყოფნაზე ხელშეკრულებით და გადაეხადა ხარკი.<ref name="Ring">''International Dictionary of Historic Places: Middle East and Africa'' Trudy Ring p.54 [https://books.google.com/books?id=R44VRnNCzAYC&pg=RA1-PA54]</ref><ref name="Houtsma"/>  კუნძულზე აშენდა სიმაგრეები და შეიქმნა 200 კაციანი [[გარნიზონი]].<ref name="Houtsma"/> სალიმ ალ-ტუმი უნდა წასულიყო [[ესპანეთი|ესპანეთში]], რათა დაემორჩილებინა [[ფერდინანდ II არაგონელი|ფერდინანდ არაგონელს]].<ref name="Houtsma"/>

თუმცა [[1516 |1516 წელს]] ალჟირის ამირმა სალიმ ალ-ტუმიმ მიიწვია კორსარი ძმები არუჯი და ხაირ ად-დინ ბარბაროსები ესპანელების გასადევნად. არუჯი, [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის]] ჯარების დახმარებით, <ref name="Ring"/> ჩავიდა ალჟირში, ბრძანა სალიმის მოკვლა, რადგან სალიმი ესპანელებთან შეთქმულებას აწყობდა მეკობრეების და არუჯის წინააღმდეგ <ref name="Meynier313">{{cite book|title=L’Algérie, cœur du Maghreb classique|last=Meynier|first=Gilbert|publisher=La Découverte|year=2010|isbn=9782707152312|location=Paris|page=313|author-link=Gilbert Meynier}}</ref> და აიღო ქალაქი. ესპანეთის ექსპედიციები გაიგზავნა ქალაქის დასაპყრობად, ჯერ 1516 წელს დონ დიეგო დე ვერას მეთაურობით, შემდეგ კი [[1519 |1519 წელს]] დონ უგო დე მონკადას მეთაურობით, მაგრამ ორივე ექსპედიცია წარუმატებლად დასრულდა.<ref name="Houtsma"/>

ხაირ ად-დინი, შეცვალა არუჯმა მას შემდეგ, რაც ეს უკანასკნელი დაიღუპა ესპანელებთან ბრძოლაში ტლემჩენის დაცემის დროს ([[1517]]). 1516 წელს ალჟირის აღება შესაძლებელი გახდა ოსმალეთის [[სულთანი|სულთანის]], [[სელიმ I|სელიმ I-ის]] მხარდაჭერით. ეს მხარდაჭერა შეწყდა სულთან სელიმის გარდაცვალების შემდეგ [[1520 |1520 წელს]], რამაც ბარბაროსას დაკარგვინა ქალაქი [[1524 |1524 წელს]] ადგილობრივ კაბილის მთავართან <ref name="Houtsma">''E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913-1936'' by Martijn Theodoor Houtsma p.258 [https://books.google.com/books?id=zJU3AAAAIAAJ&pg=PA258]</ref> და უკან დახევა მოუწია ჯიჯელის ფეოდში.<ref name="Garnier 20">Garnier, p.20</ref>

[[File:Ottoman cannon end of 16th century length 385cm cal 178mm weight 2910 stone projectile founded 8 October 1581 Alger seized 1830.jpg|thumb|ორნამენტული ოსმალეთის ქვემეხი ჩამოსხმული [[1581 |1581 წლის]] [[8 ოქტომბერი|8 ოქტომბერს]] [[ალჟირი (ქალაქი)|ალჟირში]]. სიგრძე: 385 სმ, კალ: 178 მმ, წონა: 2910 კგ, ქვის ჭურვი. Musée de l'Armée, [[პარიზი]].]]

== ხელახლა დაპყრობა ==
როდესაც [[სულეიმან I|სულეიმან დიდებულმა]] ომი გამოუცხადა [[ფერდინანდ I (სრი)|ფერდინანდ ჰაბსბურგს]] [[1529 |1529 წლის]] [[იანვარი|იანვარში]], მას ასევე სურდა შეტევაზე გადასვლა დასავლეთ [[ხმელთაშუა ზღვა|ხმელთაშუა ზღვაში]] და ამიტომ აირჩია განეახლებინა ოსმალეთის მხარდაჭერა ბარბაროსასთვის.<ref>Garnier, p.19-20</ref>

ბარბაროსამ [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიისგან]] მიიღო 2000 [[იანიჩარები|იანიჩარი]], არტილერია და მნიშვნელოვანი ფინანსური დახმარება.<ref name="Garnier 20"/> მექრთამეობით ბარბაროსამ პირველად მიიღო ცვლილება ალჟირის შეიხის მომხრეთა ერთგულებაში.<ref name="Garnier 20"/> ქალაქში ძალაუფლების აღების შემდეგ, ბარბაროსამ დაიწყო ელ პენიონ დე არგელის ალყა, ესპანეთის ციხესიმაგრე ნავსადგურის შესასვლელთან.<ref name="Garnier 20"/>  საარტილერიო ცეცხლის 22 დღის შემდეგ, ესპანელები გუბერნატორ დონ მარტინ დე ვარგასის მეთაურობით საბოლოოდ დანებდნენ 1529 წლის [[29 მაისი|29 მაისს]], დარჩენილი იყო მხოლოდ 25 კაცი და ესპანეთის მატერიკიდან დახმარების გარეშე.<ref name="Houtsma"/><ref name="Garnier 20"/>  ვარგასი მოკვდა, ციხე დაანგრიეს და ქვის ნაკეთობა გამოიყენეს ზღვის კედელის ასაშენებლად, [[ქრისტიანობა|ქრისტიანი]] მონების ადამიანური ძალის გამოყენებით.<ref name="Houtsma"/><ref name="Garnier 20"/> 

== შემდეგ ==
მომდევნო წლების განმავლობაში, ბარბაროსა იყენებდა ალჟირს, როგორც ძირითად ბაზას ბარბაროსული სანაპიროდან რეიდების დასაწყებად.<ref>Garnier, p.21</ref> ალჟირის უზარმაზარი ექსპედიცია [[კარლ V|კარლ V-მა]] ჩაატარა [[1541|1541 წელს]] ალჟირის დასაბრუნებლად, მაგრამ ეს ასევე წარუმატებლად დასრულდა.<ref name="Houtsma"/> ალჟირი სამი საუკუნის განმავლობაში დარჩა ოსმალეთის მმართველობის ქვეშ, <ref name="Ring"/> [[1830 |1830 წელს]] [[საფრანგეთი|საფრანგეთის]] ალჟირში შეჭრამდე.

<gallery>
Image:Algiers and Bejaia by Piri Reis.jpg|ალჟირის ისტორიული რუკა [[ფირი რეისი|ფირი რეისის]] შესრულებით
</gallery>

==ლიტერატურა==
* Garnier, Edith ''L'Alliance Impie'' Editions du Felin, 2008, Paris {{ISBN|978-2-86645-678-8}} [https://web.archive.org/web/20090818015845/http://www.neopodia.mobi/20090519-histoire-renaissance-alliance-impie-francois-1er-ier-ottoman-soliman-suleyman-charles-quint-forces-en-presence Interview]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:ოსმალეთის ბრძოლები]]
[[კატეგორია:ესპანეთის ბრძოლები]]
[[კატეგორია:ბრძოლები]]

ამ გვერდზე გამოყენებული თარგები:

თარგი:Both (რედაქტირება)
თარგი:Cite book (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Executed (რედაქტირება)
თარგი:Flagicon (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ISBN (რედაქტირება)
თარგი:Main other (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Stack (რედაქტირება)
თარგი:Stack/styles.css (რედაქტირება)
თარგი:WPMILHIST Infobox style (რედაქტირება)
თარგი:Wikidata/p373 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა/რიგი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა სამხედრო კონფლიქტი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიო (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიოს სია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის დროშა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები Spain (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები ესპანეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check for unknown parameters (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check isxn (რედაქტირება)
მოდული:Sources (რედაქტირება)
მოდული:Sources-utils (რედაქტირება)
მოდული:Wikidata (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:WikidataCache/Q3403025 (რედაქტირება)
მოდული:WikidataSelectors (რედაქტირება)

ალჟირის პენიონის დაპყრობა (1529)-ზე დაბრუნება.

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ალჟირის_პენიონის_დაპყრობა_(1529)“-დან