کۆرنیە

کۆرنیە، پەردەیا چاڤ^[1] (بئی نگلیزی:جۆرنەا) پێکهاتەیەک رۆنئە د بەشا پێش یا چاڤ دە.

گۆگا چاڤ ژئا لیێ چینا رەقە (سپیکا چاڤ) ڤە پێچایی یە. لئا لیێ پێشی دە رەقە دگوهەرە، دبە وەکی پەردەیەک رۆن.ئە ڤ بەشا رەقەیێ وەکی کۆرنیە تێ ناڤکرن. پێکهاتەیا د ناڤبەرا رەقەئوو کۆرنیە ژی، وەکی لیمبوس (بئی نگلیزی: لمبوس) تێ ناڤکرن.ئا نگۆ لیمبوس، رەقەیێ ب کۆرنیەیێ ڤە گرێ ددە.

ئەرکئوو پێکهاتە[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

دوئە رکێن سەرەکی یێ کۆرنیە هەیە، پاراستنا چاڤئوو تیشکۆکرن (بئی نگلیزی:فۆجوسنگ)ئوو دەرباسکرنا تیرۆژێن رۆناهیێ بەر بئۆ دەیا پێشی یا چاڤ. کۆرنیە ژ دو چینێن رووکەشەشانە پێک تێ. د ناڤبەرا هەردو چینان دە ریشالێن کۆلۆژەن ( بئی نگلیزی: جۆللاگەن فبەرس) وەک ناڤبەرەمادە جه دگرە^[2]. کۆرنیە بەر بئا لیێ دەرڤەیی چاڤ ڤە قۆقزئە (بئی نگلیزی: جۆنڤەخ). رۆناهی، پێشی د ناڤ کۆرنیەیێ دە دەرباسی چاڤ دبە. تیرۆژێن رۆناهیێ گاڤا د ناڤ کۆرنیە دە دەرباس دبن پچەک دتەون کۆ تیرۆژ بەر ب تۆرێ ڤە وەرەئا راستەکرن^[3]. د چاڤێ مرۆڤ دە ل دو بەشان دە تیرۆژێن رۆناهیێ تێن تیشکۆکرن، پەشی د کۆرنیەیێ دە، پاشێ د هاوێنەیێ دە. تیشکۆیا هاوێنەیێ گوهەربارئە ، ل گۆر دوراهیا چاڤکانیا تیرۆژێن رۆناهیێ، شەوەیی هاوێنەیێ تێ گوهەرتن، ب ڤیئا وایێ پلەیا تیشکۆیا هاوێنەیێ ژی دگوهەرە. شێوەیی کۆرنیەیێ نەگوهەربارئە ، لۆما تیشکۆکرنا وێ ژی سابیتئە . کۆرنیە بەرگەکی پارێزەرئە . رەنگینە، بیبکئوو ئۆ دەیا پێشی ژئا لیێ کۆرنیە ڤە تێن داپۆشینئوو پاراستن. تیرەیا کۆرنیە بئا سۆیی 12 مم، ب ستوونی 11 مم یە^[4].د کۆرنیەیێ دە لوولەیێن خوینێ تونە، لۆما دڤێ ژ بۆی خانەیێن هەردو چینێن رووکەشەشانەیێ بئا وایەکئا لاتەرناتیف خورەک بێنە دابینکرن. ژ بۆی چینا دەرڤە، خورەکئوو ئۆ کسیژەن ژ هێسیرێ چاڤ (رۆندک) تێ ب دەستخستن. حێسیرێ چاڤ ژئا لیێ رژێنێن هێسیرێ ڤە تێ بەرهەمکرنئوو دەردان. د ناڤئۆ دەیا پێشی یا چاڤ دە شلەیائا ڤی هەیە، چینا ناڤی یا رووکەشەشانەیا کۆرنیەیێ، خورەکئوو ئۆ کسیژەنێ ژ وێ شلەیێ پەیدا دکە^[2]. کۆرنیە ل دژئێ ش، پەستۆ، سەرمائوو تەماسێ گەللەک هەستیارئە . د ناڤەندا کۆرنیەیێ دە هێ پرتر ێشانەوەرگر هەنە لۆمائە و بەش هێ زووترئوو پرتر دێشە^[4].

چاڤکانی[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]