Usmar Ismail (20 Mac 1921 – 2 Januari 1971) ialah pengarah filem Indonesia berketurunan Minangkabau. Beliau dihormati secara meluas sebagai perintis orang asli Indonesia bagi industri Perfileman Indonesia walaupun filem yang dibuat oleh Belanda bermula pada 1926.

Usmar Ismail
Ismail, sekitar 1955
Kelahiran20 Mac 1921
Meninggal dunia2 Januari 1971(1971-01-02) (umur 49)
WarganegaraIndonesia
PekerjaanPengarah, penerbit filem, penulis
Tahun aktif1950–1970

Kerjayanya bermula sebagai pembantu pengarah di Perfini yang ditubuhkan pada tahun 1950. Pada tahun 1952 dan 1953, beliau melanjutkan pelajaran di Universiti Los Angeles dalam jurusan filem dan mendapatkan gelar Bachelor of Arts. beliau meninggal dunia pada 2 Januari 1971, kerana angin ahmar.[1]

Biografi

sunting

Beliau dilahirkan pada 20 Mac 1921 di Bukittinggi, Sumatera Barat di Hindia Timur Belanda (kini Indonesia). Beliau pernah menghadiri HIS, MULO-B, AMS-A II Yogyakarta dan memperoleh B.A. dalam bidang sinematografi dari Universiti California, Los Angeles, California, Amerika Syarikat pada tahun 1952.[2]

Semasa pendudukan Jepun, beliau menyertai Pusat Kebudayaan. Pada masa itu, beliau juga menubuhkan dan menjadi ketua Sandiwara "Maya" bersama El Hakim, Rosihan Anwar, Cornel Simanjuntak, Sudjojono, H.B. Jassin, dan lain-lain. Ketika Belanda kembali dengan tentera Bersekutu, beliau menjadi anggota TNI di Yogyakarta dengan pangkat mejar.

Beliau aktif sebagai pentadbir lembaga yang berkaitan dengan teater dan filem. Beliau merupakan pengerusi Lembaga Perundingan Budaya Yogyakarta (1946-1948), pengerusi Kesatuan Artis Yogyakarta (1946-1948), ketua Akademi Teater Nasional Indonesia, Jakarta (1955-1965), dan ketua Badan Musyawarah Perfilman Nasional (BMPN). BMPN menggalakkan kerajaan untuk melahirkan "Pola Pembangunan Filem Kebangsaan" pada tahun 1967. Beliau dikenali sebagai pengasas Syarikat Filem Nasional Indonesia bersama Djamaluddin Malik dan syarikat filem lain. Kemudian beliau menjadi pengerusi dari 1954 hingga 1965.[3]

Dalam bidang penyuntingan dan kewartawanan, beliau ialah pengasas dan penyunting Patriot, penyunting majalah Arena, Yogyakarta (1948), "Gelanggang", Jakarta (1966-1967). Beliau juga berkhidmat sebagai pengerusi Kesatuan Wartawan Indonesia (1946-1947). Beliau juga pernah bergiat aktif dalam politik dan pernah berkhidmat sebagai pengerusi Institut Seniman Muslimin Indonesia (Lesbumi) (1962-1969), ahli Nahdatul Ulama (1964-1969), anggota DPRGR / MPRS (1966-1969).

Selepas meluangkan masa untuk membantu Andjar Asmara mengarahkan filem Gadis Desa pada 1949, beliau memulakan kerjaya filem melalui filem Harta Karun. Beliau terkenal di peringkat antarabangsa setelah mengarahkan sebuah filem bertajuk Pedjuang pada tahun 1961, mendokumentasikan kemerdekaan Indonesia dari Belanda. Filem ini ditayangkan di Festival Filem Antarabangsa Moscow ke-2, dan menjadi filem anak watan negara pertama yang akan ditayangkan di festival filem antarabangsa.[4]

Di luar bidang ini, beliau menjadi rakyat Indonesia pertama yang mendirikan sebuah kelab malam, Miraca Sky, di puncak bangunan Sarinah pada akhir 1960-an. Di samping itu, beliau juga pernah menjadi ketua PT. Triple T.

Beliau meninggal dunia pada 2 Januari 1971 pada usia 49 tahun di Jakarta, Indonesia akibat angin ahmar.[5]

Pengaruh dan kritikan

sunting

Semasa menyiapkan Kafedo, Usmar menyediakan peluang dan mendidik orang muda yang berminat dalam pengarahan filem. Melalui program ini, Abbas Acup memasuki dunia perfileman. Beliau juga dikenali sebagai pelancar bintang. Nurnaningsih dan Indriati Iskak ialah dua contoh pelakon yang mana kerjaya mereka dicungkil oleh beliau.

Darah dan Doa dianggap sebagai filem kebangsaan pertama di Indonesia. Pengkritik filem menganggap karya-karyanya seperti Enam Djam di Jogja dan Dosa Tak Berampun, yang mengandungi ciri-ciri Indonesia.

Semasa penampilannya di Metropole Crisis yang diadakan selama lima minggu. Anak Perawan di Sarang Penjamun telah diboikot pada tahun 1962.[6]

Legasi

sunting
 
Usmar dalam setem 1997

Pada tahun 1962, beliau memperoleh Piagam Wijayakusuma dari Presiden Soekarno. Pada 1969 beliau menerima Anugerah Seni dari Kerajaan Indonesia. Selepas kematiannya, beliau telah dilantik menjadi warga negara DKI yang teladan. Nama beliau diabadikan sebagai pusat pawagam di Jakarta, iaitu Pusat Filem HM Usmar Ismail.[7] Di samping itu, dewan konsert di Jakarta, iaitu Dewan Usmar Ismail, ialah pusat seni persembahan opera, muzik, dan teater, yang dinamakan sempena namanya.[8] Pada 1997, potret beliau diabadikan di dalam setem khas yang dikeluarkan oleh Pemerintah Indonesia (seperti yang tertera di sebelah kiri).

Pada 20 Mac 2018, Google memberi penghormatan kepada Usmar dengan menerbitkan sebuah Google Doodle yang memberi imejnya.[9][10]

Penulisan

sunting

Hasil penulisan oleh Usmar.[11]

  • Mutiara dari Nusa Laut (drama; 1943)
  • Mekar Melati (drama; 1945)
  • Sedih dan Gembira (drama; 1950)
  • Puntung Berasap (puisi; 1950)
  • Pengantar ke Dunia Film
  • Usmar Ismail Membawa Film (editor J.E. Siahaan) (1983)

Filemografi

sunting

Rujukan

sunting
  1. ^ The First Integrated Cinema & Concert Hall. Usmar Ismail Hall. Retrieved on 2014-08-24.
  2. ^ Dewan Redaksi Ensiklopedi Sastra Indonesia. (2004). Ensiklopedi Sastra Indonesia. Bandung: Titian Ilmu. ISBN 9799012120 hlm. 825
  3. ^ Sinematek Indonesia & Badan Penelitian dan Pengembangan, Penerangan, Departemen Penerangan RI. (1979). Apa Siapa Orang Film Indonesia 1926-1978. hlm. 521-522
  4. ^ "2nd Moscow International Film Festival (1961)". MIFF. Diarkibkan daripada yang asal pada 2013-01-16. Dicapai pada 2012-11-09.
  5. ^ Hendri F. Isnaeni (30 Mac 2015). Kisah Tragis Akhir Hidup Bapak Film Nasional Historia.id. Diperoleh pada 27 September 2018.
  6. ^ Sinematek Indonesia & Badan Penelitian dan Pengembangan, Penerangan, Departemen Penerangan RI. (1979). Apa Siapa Orang Film Indonesia 1926-1978. hlm. 521-523
  7. ^ Dewan Redaksi Ensiklopedi Sastra Indonesia. (2004). Ensiklopedi Sastra Indonesia. Bandung: Titian Ilmu. ISBN 9799012120 hlm. 825-826
  8. ^ Usmar Ismail Hall - The First Integrated Cinema & Concert Hall
  9. ^ "Today Is the 97th Birthday of the Father of Indonesian Cinema. Here's What You Should Know About Usmar Ismail". Time. 20 Mac 2018. Dicapai pada 27 September 2018.
  10. ^ "Legendary Indonesian filmmaker Usmar Ismail featured on Google Doodle". The Jakarta Post. 20 Mac 2018. Dicapai pada 27 September 2018.
  11. ^ Dewan Redaksi Ensiklopedi Sastra Indonesia. (2004). Ensiklopedi Sastra Indonesia. Bandung: Titian Ilmu. ISBN 9799012120 hlm. 826

Pautan luar

sunting