Coesewijne
De Coesewijne (Sranantongo: Koesoewini)[1] is een rivier in Suriname, een rechterzijrivier van de Coppename.
.png)
De 'schulpritsen' zijn geologische ritsen (strandwallen).
Ligging en verloop
bewerkenEen van de bovenlopen is de Goliathkreek, die ontspringt op de geïsoleerd liggende Goliathberg. Bij het kruisen van de John F. Kennedyweg wordt de kreek stroomt via een duiker geleid. Deze weg, vroeger de Avanaveroweg, maakt deel uit van de (zuidelijke) Oost-Westverbinding.
In het savannegebied ten noorden van de berg en de weg krijgt de stroom de naam Coesewijne. Van daaruit stroomt hij naar het noorden en buigt hij in de Jonge Kustvlakte naar het westen, om ten zuiden van Boskamp en de Coppenamebrug in de Coppename uit te monden.[1] De westwaartse benedenloop is min of meer parallel aan de Saramacca, die enkele kilometers noordelijker loopt.
De Coesewijne is grotendeels een smalle rivier met weinig rechte stukken.
Natuur
bewerkenHet gebied heeft een grote diversiteit aan flora en fauna en op de smalle rivier kan het contact met de natuur intens zijn. Er komen dieren voor als reuzenotters, trapoens (grote vissen) en amazonelamantijnen (zeekoeien). Aan de rechterzijde van de bovenloop ligt het Natuurreservaat Boven-Coesewijne.
Bodem en begroeiing
bewerkenAan de riviernaam zijn aanduidingen ontleend met betrekking tot de bodem en begroeiing in en rond het stroomgebied:
De Coesewijneserie is een geologische serie die dagzoomt in de savannegordel die het Surinaamse binnenland in oost-westrichting doorkruist. De Coesewijne-formatie is een aansluitende formatie in de Kustvlakte, zie Geologie van Suriname. Het klimaat is geschikt voor tropisch regenwoud, maar met vrij lange droge perioden. De geschiktheid voor bos is daardoor marginaal, terwijl er bovendien veel bodems voorkomen die keihard zijn (de oerbanken) of die arm zijn aan voedingsstoffen. Bos kan zich daardoor moeilijk herstellen na kleine verstoringen zoals branden, zodat een savanne van het Coesewijnetype ontstaat, genoemd naar de Coesewijnesavanne. Deze wordt gekenmerkt door afwisseling van boomgroepen met savanne. Door het moeizame herstel blijven de grenzen tussen de begroeiing jarenlang opvallend scherp en spreekt men van een boomgaardsavanne.[2][3]
Milieu
bewerkenIn 2015 was bekend dat de Coesewijne enigszins vervuild is door goudwinning in de goudmijn op de zuidelijke helling van de Goliathberg.[4]
Naam
bewerkenDe uitgang -wijne, die bij meer Surinaamse rivieren voorkomt, is een Nederlandse diftongering van de aanduidingen -wini en -ini, rivier. Deze aanduidingen komen uit Indiaanse talen, vermoedelijk uit het Arowaks.[5] De Arowakken bewoonden de Kustvlakte tot zij door de Cariben naar het binnenland verdreven werden.
Kaart
bewerkenGemarkeerd en klikbaar zijn:
● Groningen; net ten oosten daarvan ligt Paramaribo, buiten de kaart
● Uitmonding in de Coppename
● Natuurreservaat Boven-Coesewijne
● Goliathberg (bron van minstens een van de bovenlopen, de Goliathkreek)
- ↑ a b Encyclopedie van Suriname. Elsevier, Amsterdam (1977), "Coesewijne", p. 123. ISBN 978-90-10-01842-7.
- ↑ Encyclopedie van Suriname. Elsevier, Amsterdam (1977), "Savannen", p. 547 e.v.. ISBN 978-90-10-01842-7.
- ↑ Donselaar, J. van (1989). Woordenboek van het Surinaams-Nederlands. D. Coutinho, Muiderberg, "Coesewijne-formatie; Coesewijne-type", p. 111. ISBN 978-90-6283-745-8.
- ↑ Charles Chang, De Coesewijnerivier: een boeiende zwartwaterrivier die ook vraagt om rust, de Ware Tijd, d.d. donderdag 15 januari 2015.
- ↑ Wekker, J.B.Ch., Een blik in het onafzienbare gebied van de geografische naamgeving in Suriname. OSO. Tijdschrift voor Surinaamse Taalkunde, Letterkunde en Geschiedenis. Jaargang 1 (1982). Geraadpleegd op 17 juli 2024 – via DBNL.