Een filmprijs wordt door de filmindustrie of een filmfestival uitgereikt aan films en filmmakers in alle stadia, van script tot acteur en post-productie, die een bijzondere prestatie leveren. De prijs kan worden toegekend door stemming van het publiek, de filmindustrie zelf of door een jury op een filmfestival. Naast de bekende filmprijzen met wereldwijde belangstelling hebben de meeste landen eigen nationale filmprijzen.

Pioniers

bewerken

De eerste filmprijs was de Photoplay Award, die vanaf 1920 tot 1968 in de Verenigde Staten werd uitgereikt door en genoemd naar het intussen verdwenen tijdschrift Photoplay. De beste film werd verkozen evenals de meest populaire acteur en actrice. In 1929 werden de Academy Awards geïntroduceerd, beter bekend als de Oscars. Deze prijzen zijn veruit het bekendst geworden en gebleven. Sinds 1981 worden Academy Awards een dag eerder voorafgegaan door de uitreiking van de Golden Raspberry Awards, oftewel de Razzies, voor de slechtste films. Paul Verhoeven was de eerste regisseur die de "prijs" voor zijn film Showgirls daadwerkelijk kwam ophalen.

Toekenningscriteria

bewerken

Er zijn drie gangbare manieren om de winnaar(s) te bepalen.

Stemming door filmindustrie

bewerken

De belangrijkste filmprijs, de Academy Awards, worden toegekend door middel van stemming onder de bij de non-profitorganisatie Academy of Motion Picture Arts and Sciences aangesloten filmmakers. Deze zesduizend leden zijn acteur, regisseur of lid van de filmcrew (achter de schermen), bijvoorbeeld cameraman of monteur.

In veel landen is er een duidelijk equivalent van de Academy Awards.[1]

Land Prijs
  Argentinië Tot 2005: Cóndor de Plata, vanaf 2006: Premio Sur
  Australië AACTA Awards
  Brazilië Grande Premio do Cinema Brasileiro
  Canada Canadian Screen Award
  China geen duidelijk equivalent
  Colombia Premios Macondo
  Denemarken Bodil of Robert
  Duitsland Deutscher Filmpreis
  Frankrijk César
  India National Film Awards of Filmfare Awards
  Italië Premi David di Donatello
  Japan Japan Academy Prize
  Mexico Ariel
  Rusland Nika of Gouden Adelaar
  Spanje Goya
  Verenigd Koninkrijk British Academy Film Award
  Zuid-Korea Blue Dragon Award
  Zweden Guldbagge

Bij de uitreiking van gildeprijzen brengen alleen de mensen die actief zijn of waren in een betreffend aandachtsgebied hun stem uit. Enkele voorbeelden:

Land Gilde Beroepsgroep Prijs
  Verenigde Staten Directors Guild of America Regisseurs Directors Guild of America Award
  Verenigde Staten Producers Guild of America Producenten Producers Guild of America Award
  Verenigde Staten Screen Actors Guild Acteurs Screen Actors Guild Award
  Verenigde Staten Writers Guild of America Scenarioschrijvers Writers Guild of America Award
  Verenigde Staten American Cinema Editors Filmeditors Eddie Award
  Verenigde Staten American Society of Cinematographers Cameraregisseurs ASC Awards for Outstanding Achievement in Cinematography
  Verenigde Staten Motion Picture Sound Editors Geluideditors Golden Reel Award

Festivaljury

bewerken

Op filmfestivals worden de belangrijkste prijzen doorgaans uitgedeeld door de festivaljury. De belangrijkste filmfestivals, de zogenaamde A-Festivals (geaccrediteerd door de FIAPF) hebben vaak een gouden prijs waarbij de dieren populair zijn. In onderstaande tabel zijn de door de FIAPF geaccrediteerde filmfestivals weergegeven, met daarbij de belangrijkste prijs.

Festival Prijs
  Berlijn Gouden Beer
  Caïro Gouden Piramide
  Cannes Gouden Palm
  Goa Gouden Pauw
  Karlsbad Kristallen Bol
  Locarno Gouden Luipaard
  Mar del Plata Gouden Ástor
  Montreal Grand Prix des Amériques
  Moskou Gouden Joris
  San Sebastián Gouden Schelp
  Shanghai Gouden Jue
  Tallinn Gouden Wolf
  Tokio Tokyo Grand Prix
  Venetië Gouden Leeuw
  Warschau Warschau Grand Prix

Publieksprijs

bewerken

In de praktijk worden winnaars van de publieksprijzen minder hoog aangeschreven dan de keuze van de jury of de filmindustrie. Een voorbeeld van een publieksprijs is de People's Choice Awards in de Verenigde Staten.

Prijzen/festivals op het Nederlands taalgebied

bewerken

Met enige internationale uitstraling:

Louter binnen de Benelux:

bewerken

Referenties

bewerken
  1. From Blue Dragons to Lolas, A Global Guide to Foreign Countries' Oscars, The Hollywood Reporter, geraadpleegd op 27 maart 2020. Gearchiveerd op 8 mei 2020.
Op andere Wikimedia-projecten