Olympische Zomerspelen 1968

De Olympische Zomerspelen van de XIXe Olympiade werden in 1968 gehouden in Mexico-Stad, Mexico. Naast Mexico-Stad hadden ook Detroit, Buenos Aires en Lyon een poging gedaan om de Spelen te mogen organiseren.

Spelen van de XIXe Olympiade
Olympische Zomerspelen 1968
Locatie Vlag van Mexico Mexico-Stad, Mexico
Deelnemende landen 112
Deelnemende atleten 5516 (4735 mannen, 781 vrouwen)
Evenementen 172 in 20 sporten
Openings­ceremonie 12 oktober 1968
Sluitings­ceremonie 27 oktober 1968
Officiële opening door President Gustavo Díaz Ordaz
Atleteneed Pablo Lugo Garrido (atletiek)
Olympische vlam Norma Enriqueta Basilio de Sotelo (atletiek)
Vorige Spelen 1964: Tokio (Japan)
Volgende Spelen 1972: München (West-Duitsland)
Portaal  Portaalicoon   Olympische Spelen
Sport
Gouden medaillewinnaar Tommie Smith (midden) en bronzen medaillewinnaar John Carlos (rechts) met opgeheven vuist op het podium na de 200 m race op de Olympische Zomerspelen 1968; beide dragen badges van het Olympische Project voor Mensenrechten. Peter Norman (zilveren medaillewinnaar, links) uit Australië draagt ook een badge uit solidariteit met Smith en Carlos.

De beslissing van het Internationaal Olympisch Comité in 1963 tijdens zijn congres in Baden-Baden om de Spelen aan Mexico-Stad toe te wijzen zorgde voor heel wat tumult in de sportwereld. Vele medici en trainers vreesden dat de hooggelegen ligging van de stad weleens voor drama's zouden kunnen zorgen. Onni Niskanen, de Zweedse trainer van Abebe Bikila, beweerde zelfs dat er doden zouden vallen. Ten gevolge van deze beslissing bogen vele wetenschappers zich in de jaren voor de Spelen over het probleem van sportinspanningen op grote hoogte. Men kwam tot de conclusie dat disciplines waarin uithouding van belang was, niet gewoon zouden kunnen verlopen door zuurstofgebrek. Sprinters daarentegen zouden baat hebben bij de kleinere luchtweerstand. Men stelde voor om de atleten lange aanpassingsstages te laten doorlopen. Uiteindelijk verliepen de Spelen zonder medische calamiteiten.

1968 was het jaar van de studentenrevolte, en dat was ook het geval in Mexico. Voor het begin van de Spelen vonden er in Mexico studentenopstanden plaats, om op die manier wereldwijde aandacht te krijgen voor het repressieve klimaat in Mexico. De regering sloeg deze opstanden hardhandig neer, wat onder andere leidde tot het Bloedbad van Tlatelolco. Verder was er nog een ander probleem dat de Spelen verstoorde. De zwarte Amerikaanse atleten brachten in het olympisch dorp een protestbeweging op gang tegen de rassendiscriminatie waarvan zij in hun land het slachtoffer waren. Ze droegen allen een insigne waarop stond 'Olympic Project for Human Rights'. Een hieraan gerelateerd incident vond plaats tijdens de medailleceremonie na de 200 meter. Tommie Smith en John Carlos, respectievelijk eerste en derde, staken tijdens het volkslied een gehandschoende vuist in de lucht terwijl ze met gebogen hoofd stonden: 'Black Power' op de Spelen. Dit voorval werd het tweetal niet in dank afgenomen en ze werden uit het olympisch dorp gezet.

Hoogtepunten

bewerken
  • Voor het eerst mocht een vrouwelijke atleet het olympisch vuur aansteken.
  • De ijle lucht, vanwege de grote hoogte waarop Mexico is gelegen (2700 m), zorgde voor veel problemen voor duursporters uit laaggelegen landen. Afrikaanse lopers wisten hiervan te profiteren en wonnen alle loopnummers van 1500 meter en langer.
  • De sprinters profiteerden ook van de ideale omstandigheden. Het was dan ook niet verbazend dat vele records sneuvelden. Jim Hines won de 100 m in 9.95; Tommie Smith de 200 m in 19.83; Lee Evans de 400 m in 43.86; Dave Hemery de 400 m horden in 48.1.
  • Voor het eerst namen de atleten van Oost- en West-Duitsland deel aan de Spelen in aparte teams, waarbij hun uitslagen ook niet meer gezamenlijk werden opgenomen. Vanaf de spelen van 1956 hadden ze deelgenomen in een gezamenlijk team.
  • De Amerikaanse discuswerper Al Oerter wist als tweede atleet in de olympische geschiedenis vier achtereenvolgende gouden medailles te winnen op een individueel onderdeel.
  • Bob Beamon kwam bij het verspringen tot 8,90 meter: een verbetering van 55 cm van het bestaande wereldrecord. De sprong sloeg de officials met verbazing. Om helemaal zeker te zijn controleerden ze de uitslag gegeven door het elektronisch meettoestel nog eens manueel met de decameter. Het record van Beamon hield stand tot 1991, toen Mike Powell 8,95 m sprong.
  • Bij het hink-stap-springen werd het oude record vijfmaal gebroken door drie verschillende atleten. Uiteindelijk won de Sovjet Viktor Sanjejev met 17 meter 39.
  • De Amerikaan Dick Fosbury won met zijn spectaculaire "Fosburyflop" het hoogspringen en luidde daarmee een nieuw tijdperk in voor deze sport.
  • Het invoeren van dopingtests leidde tot de eerste diskwalificaties: de Zweedse vijfkamper Hans-Gunnar Liljenwall bleek bij een dopingtest alcohol te hebben gebruikt en zorgde daarmee voor de diskwalificatie van de Zweedse ploeg.
  • Voor het Mexicaanse publiek was de grote vedette de Tsjecho-Slowaakse turnster Věra Čáslavská. Zij was al olympisch kampioene geworden tijdens de Spelen in Tokio vier jaar eerder en overtrof zichzelf op deze Spelen. Ze werd all-roundkampioene en, op de evenwichtsbalk na, won ze goud op alle toestellen. Enkele dagen later trouwde ze in de kathedraal van Mexico met haar landgenoot Josef Odlozil, winnaar van het zilver op de 1500 meter in Tokio vier jaar eerder.
  • De Amerikaanse zwemster Debbie Meyer was de eerste zwemster die drie individuele gouden medailles won op de 200, 400 en de 800 m vrije slag.

Sporten

bewerken

Tijdens deze Spelen werd er gesport in 20 disciplines binnen 18 sporten.

Atletiek
Basketbal
Boksen
Gewichtheffen
Hockey

Kanovaren
Moderne vijfkamp
Paardensport
Roeien
Schermen

Schietsport
Turnen
Voetbal
Volleybal
Wielersport

Worstelen
Zeilen
Zwemsport
Baanzwemmen
Schoonspringen
Waterpolo

Mutaties

bewerken
Sport Nieuw Verdwenen (t.o.v. 1964) Opmerkingen
boksen lichtvlieggewicht (m)
judo lichtgewicht (m)
middengewicht
zwaargewicht (m)
open klasse (m)
schietsport Skeet
zwemmen 200m vrije slag (m)
800m vrije slag
200m rugslag (m)
100m schoolslag (m)
100m vlinderslag
200m wisselslag
200m vrije slag (m)
100m rugslag (m)
100m schoolslag (m)
200m vlinderslag
200m wisselslag
+13 -4 +9

Deelnemende landen

bewerken
 
Deelnemende landen. Blauw: debuterend land op de Zomerspelen. Groen: al eerder deelgenomen aan de Zomerspelen.

Er namen 112 landen deel aan deze Spelen. Dertien landen maakten hun debuut: Amerikaanse Maagdeneilanden, Barbados, Brits-Honduras, Centraal-Afrikaanse Republiek, Congo-Kinshasa, de DDR, El Salvador, Guinee, Honduras, Koeweit, Nicaragua, Paraguay en Sierra Leone. Zambia nam voor het eerst onder deze naam deel, in 1964 nam het deel als Noord-Rhodesië. Van 1956-1964 namen atleten uit de DDR deel in een Duits Eenheidsteam.

  Afghanistan
  Algerije
  Amerikaanse Maagdeneilanden
  Argentinië
  Australië
  Bahama's
  Barbados
  België
  Bermuda
  Birma
  Bolivia
  Bondsrepubliek Duitsland
  Brazilië
  Brits-Honduras
  Bulgarije
  Canada
  Centraal-Afrikaanse Republiek
  Ceylon
  Chili
  Colombia
  Congo-Kinshasa
  Costa Rica
  Cuba
  DDR
  Denemarken
  Dominicaanse Republiek
  Ecuador
  El Salvador

  Ethiopië
  Fiji
  Filipijnen
  Finland
  Frankrijk
  Ghana
  Griekenland
  Groot-Brittannië
  Guatemala
  Guinee
  Guyana
  Honduras
  Hongarije
  Hongkong
  Ierland
  IJsland
  India
  Indonesië
  Irak
  Iran
  Israël
  Italië
  Ivoorkust
  Jamaica
  Japan
  Joegoslavië
  Kameroen
  Kenia

  Koeweit
  Libanon
  Libië
  Liechtenstein
  Luxemburg
  Madagaskar
  Maleisië
  Mali
  Malta
  Marokko
  Mexico
  Monaco
  Mongolië
  Nederland
  Nederlandse Antillen
  Nicaragua
  Nieuw-Zeeland
  Niger
  Nigeria
  Noorwegen
  Oeganda
  Oostenrijk
  Pakistan
  Panama
  Paraguay
  Peru
  Polen
  Portugal

  Puerto Rico
  Roemenië
  San Marino
  Senegal
  Sierra Leone
  Singapore
  Soedan
  Sovjet-Unie
  Spanje
  Suriname
  Syrië
  Taiwan
  Tanzania
  Thailand
  Trinidad en Tobago
  Tsjaad
  Tsjecho-Slowakije
  Tunesië
  Turkije
  Uruguay
  Venezuela
  Verenigde Arabische Republiek
  Verenigde Staten
  Vietnam
  Zambia
  Zuid-Korea
  Zweden
  Zwitserland

Belgische prestaties

bewerken
  Zie België op de Olympische Zomerspelen 1968 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Medailles
Medaille Winnaar Onderdeel
  Zilver (1) Serge Reding gewichtheffen, zwaargewicht (+ 90 kg)
  Brons (1) Daniël Goens / Robert Van Lancker wielrennen, tandemwedstrijd (2000 m)

Nederlandse prestaties

bewerken
  Zie Nederland op de Olympische Zomerspelen 1968 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Medailles
Medaille Winnaar Onderdeel
  Goud (3) Heren wielerploeg wielrennen, ploegentijdrit
Ada Kok zwemmen, 200m vlinderslag
Henri Jan Wienese roeien, skiff
  Zilver (3) Droog/Van Dis roeien, dubbel-twee
Jansen/Loevesijn wielrennen, tandem
Twee met stuurman roeien
  Brons (1) Maria Gommers atletiek, 800m

Nederlands-Antilliaanse prestaties

bewerken
  Zie Nederlandse Antillen op de Olympische Zomerspelen 1968 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bij hun vierde deelname werden de Nederlandse Antillen vertegenwoordigt door vijf sporters in twee sporten. Aan het gewichtheffen namen twee mannen deel welke op de 16e en 17e plaats eindigden in hun gewichtsklasse. De drie deelnemers bij het schermen kwam niet verder dan de eerste ronde.

Surinaamse prestaties

bewerken
  Zie Suriname op de Olympische Zomerspelen 1968 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Eddy Monsels had de eer om op deze editie als eerste Surinamer op de Spelen in actie te komen. In 1960 was Wim Esajas, de enige ingeschreven Surinaamse deelnemer dat jaar, door een fout van een Surinaamse official niet aan de start verschenen van zijn eerste ronde 800 meter hardlopen. Atleet Monsels kwam uit op de 100 meter waarin hij in de tweede ronde werd uitgeschakeld.

Medaillespiegel

bewerken

Er werden 527 medailles uitgereikt. Het IOC stelt officieel geen medailleklassement op, maar geeft desondanks een medailletabel ter informatie. In het klassement wordt eerst gekeken naar het aantal gouden medailles, vervolgens de zilveren medailles en tot slot de bronzen medailles.

In de volgende tabel staat de top-10 en het Belgische en Nederlandse resultaat. Het grootste aantal medailles in elke categorie is vetgedrukt.

Zie de medaillespiegel van de Olympische Zomerspelen 1968 voor de volledige weergave.

 Plaats  Land NOC   Goud   Zilver   Brons Totaal
1   Verenigde Staten USA 45 28 34 107
2   Sovjet-Unie URS 29 32 30 91
3   Japan JPN 11 7 7 25
4   Hongarije HUN 10 10 12 32
5   DDR GDR 9 9 7 25
6   Frankrijk FRA 7 3 5 15
7   Tsjecho-Slowakije TCH 7 2 4 13
8   Bondsrepubliek Duitsland FRG 5 11 10 26
9   Australië AUS 5 7 5 17
10   Groot-Brittannië GBR 5 5 3 13
17   Nederland NED 3 3 1 7
36   België BEL 0 1 1 2
Zie de categorie 1968 Summer Olympics van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.