Den demokratiske republikken Aserbajdsjan

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti /
Azərbaycan Demokratik Respublikası
Folkrepublikken Aserbajdsjan /
Aserbajdsjan demokratiske republikk

1918–1920
Flagg Våpen
Flagg Våpen
Motto
Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz!
Når flagget først er reist vil det aldri falle!
Nasjonalsong
Azərbaycan Marşı
Aserbajdsjan-marsjen
Plasseringa til Aserbajdsjan
Plasseringa til Aserbajdsjan
Kart over Den demoraktiske republikken Aserbajdsjan
Hovudstad Baku (Ganja fram til september 1918)
Språk Aserbajdsjansk
Styreform Parlamentarisk republikk
Statsminister Fatali Khan Khoyski
Nasib Yusifbeyli
Talar Mammed Amin Rasulzade
Alimardan Topchubashev
Historisk periode Mellomkrigstida
 - Sjølvstende 28. mai 1918
 - Sovjetisk invasjon 28. april 1920
Areal
 - 1918[2][3] 99 908,87 km²
Innbyggjarar
 - 1918[1] est. 2 862 000 
Valuta Aserbajdsjansk manat
I dag ein del av  Aserbajdsjan
 Armenia
 Georgia

Antikken
Antikken og romartida
Atropatene
Det første persiske riket
og Aleksander den store
Kaukasisk Albania
Mellomalderen
Islamsk periode
Seldsjukkane
Atabegar av Aserbajdsjan
Ilkhanatat
Qara Qoyunlu
Aq Qoyunlu
Shirvansjahar
Klassisk historie
Safavid-dynastiet
Khanata
Qajar-dynastiet
Russisk styre
Tidleg sjølvstende
Namnet Aserbajdsjan
Den demokratiske republikken Aserbajdsjan
Marsdagane
Sovjetisk Aserbajdsjan
Aserbajdsjanske SSR
Svart januar
Moderne Aserbajdsjan
Republikken Aserbajdsjan

Den demokratiske republikken Aserbajdsjan (aserbajdsjansk Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti) var det første suksessrike forsøket på å opprette ein demokratisk og sekulær republikk i den musmliske verda (før Republikken Tyrkia).[4] Republikken vart grunnlagd av Det aserbajdsjanske nasjonalrådet i Tiflis den 28. mai 1918 etter Det russiske imperiet kollapsa.[5] Landet grensa til Russland i nord, Den demokratiske republikken Georgia i nordvest, Den demokratiske republikken Armenia i vest og Det persiske imperiet i sør. Landet hadde to millionar innbyggjarar.[6] Ganja var mellombels hovudstad i republikken, sidan Baku var kontrollert av bolsjevikane.

Det første flagget til Den demokratiske republikken Aserbajdsjan
Ein av dei politiske leiarane og talarane i ADR, Mammed Amin Rasulzade, stort sett rekna som den nasjonale leiaren av Aserbajdsjan.

Under republikken vart det utvida eit styresystem der eit parlament vart valt på grunnlagd av frie, universelle og proporsjonal representasjon, og var det øvste organet i landsstyret og der ministerrådet var ansvarleg. Fatali Khan Khoyski var den første statsministeren.[7] Utanom majoriteten frå partiet Musavat, var |Ehrar, Ittihad, Muslimske sosialdemokratar og minoritetsrepresentantar av armenarar (21 av 120 sete[5]), russarar, polakkar, jødar og tyskarar[8] representerte i parlamentet. Somme medlemmar støtta pan-islamistiske og pan-tyrkiske idear.[9]

Parlamentet innførte mellom anna stemmerett for kvinner, noko som gjorde Aserbajdsjan til den første muslimske nasjonen som gav kvinner like politiske rettar som menn[5] og var dermed før både Storbritannia og USA med dette. I tillegg grunnla dei Baku statsuniversitet, som var det første moderne universitetet som vart grunnlagd i Aserbajdsjan.

Sjå òg

endre

Kjelder

endre
  1. Isgenderli, Anar (2011). Realities of Azerbaijan 1917-1920. Xlibris Corporation. s. 196. ISBN 1456879537. 
  2. «93 years pass since establishment of first democratic republic in the east – Azerbaijan Democratic Republic». Azerbaijan Press Agency. Henta 28. mai 2011. 
  3. Balayev, Aydin; Aliyarov, Suleiman; Jafarov, Jafar (1990). Азербайджанское национально-демократическое движение. 1917-1920 гг. [Azerbaijani National Democratic Movement]. Elm. s. 92. ISBN 5-8066-0422-5. 
  4. Tadeusz Swietochowski. Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition. Columbia University Press, 1995. ISBN 0231070683, 9780231070683 and Reinhard Schulze. A Modern History of the Islamic World. I.B.Tauris, 2000. ISBN 1860648223, 9781860648229. Citations are at Talk:Azerbaijan Democratic Republic#First or second.
  5. 5,0 5,1 5,2 Kazemzadeh, Firuz (1951). The Struggle for Transcaucasia: 1917-1921. The New York Philosophical Library. s. 124, 222, 229, 269–270. ISBN 0-8305-0076-6. 
  6. Tadeusz Swietochowski. Russian Azerbaijan, 1905-1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community. Cambridge University Press, 2004, p. 129. ISBN 0521522455
  7. La Chesnais, Pierre Georget (1921). Les peuples de la Transcaucasie pendant la guerre et devant la paix. Éditions Bossard. s. 108–110. 
  8. Azerbaijan:History, arkivert frå originalen 15. mars 2007, henta 13. april 2012 
  9. Musavat Party (Azerbaijan)
    Pan-Turkism: From Irrendentism to Coopersation by Jacob M. Landau P.55
    On the Religious Frontier: Tsarist Russia and Islam in the Caucasus by Firouzeh Mostashari P. 144
    Ethnic Nationalism and the Fall of Empires by Aviel Roshwald, page 100
    Disaster and Development: The politics of Humanitarian Aid by Neil Middleton and Phil O'keefe P. 132
    The Armenian-Azerbaijan Conflict: Causes and Implications by Michael P. Croissant P. 14

Bakgrunnsstoff

endre
  Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Den demokratiske republikken Aserbajdsjan