Komensalizm (współbiesiadnictwo; od łac. commensalis „współbiesiadnik” com „współ” i mensa „stół”)[1] – najbardziej pierwotny typ oddziaływania protekcyjnego. Pojęcie to zostało wprowadzone przez zoologa Pierra Josepha van Bendena w 1876 roku[2].

Jest to typ zależności o charakterze symbiozy między dwoma lub więcej gatunkami, przy czym jeden z gatunków czerpie z tej zależności wyraźne korzyści, nie szkodząc pozostałym (np. rekin i podnawka; lew i sęp; żuk gnojowy i ssak kopytny). Innym przykładem komensalizmu jest odżywianie się owadów żyjących w ptasich gniazdach resztkami pokarmu gospodarzy lub znalezionymi w gnieździe piórami. Komensalizm jest więc współżyciem korzystnym dla jednego z partnerów, dla drugiego obojętnym[potrzebny przypis].

Komensalizm jest najbardziej luźnym i najmniej obligatoryjnym związkiem międzygatunkowym, jako że obaj partnerzy często mogą egzystować niezależnie od siebie. Jeden z partnerów odnosi tu korzyść i ma biologiczną przewagę nad osobnikami tego samego gatunku, które nie pozostają w takim związku[3].

Croll (1977) wyróżnia cztery główne rodzaje komensalizmu:

  • komensalizm „czyszczący”
  • komensalizm chroniący i maskujący
  • komensalizm synecjalny (synoika, synoekia)
  • komensalizm „transportowy” lub forezja

Przykładem komensalizmu jest flora fizjologiczna człowieka.

Przypisy

edytuj
  1. Słownik Wyrazów Obcych. [dostęp 2017-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-10)].
  2. Pierre Joseph van Beneden: Animal parasites and messmates. Londyn: 1876.
  3. Croll N.A., 1977. Pasożytnictwo i inne związki. PWN, Warszawa, 194 str.