Machismo (także: macho[1] od hiszp. macho – dosł. „samiec”) – mężczyzna przejawiający cechy stereotypowo uznawane za wyznacznik męskości: siłę, władczość, samodzielność, sprawność seksualną[1], a także wykazujący się odpowiedzialnością za utrzymanie, opiekę i ochronę własnej rodziny[2]. Pojęcie związane jest także z „silnym poczuciem męskiej dumy: przesadną męskością”[3].

Ukoronowanie bohatera, Peter Paul Rubens

Określenie „macho” ma długą historię zarówno w Hiszpanii, jak i Portugalii oraz jest zakorzenione w językach tych krajów. Początkowo kojarzyło się z ideałem roli społecznej, jaką mężczyźni mieli odgrywać w swoich społecznościach, zwłaszcza w społeczeństwach i krajach iberyjskojęzycznych. Od macho w kulturach iberyjskich oczekuje się, że będą wykazywać się odwagą, męstwem i siłą, jak również mądrością i przywództwem, a ser macho (dosłownie „być macho”) było aspiracją dla wszystkich chłopców[potrzebny przypis].

Przejawy

edytuj

Wyobrażenia na temat machismo są różne, podobnie jak gaucho, choć pewne cechy charakterystyczne są dość znane. Machismo opiera się na biologicznych, historycznych, kulturowych, psychospołecznych i interpersonalnych cechach lub zachowaniach. Niektóre z dobrze znanych cech to:

  • Pozowanie; przyjmowanie określonej, często nietypowej lub przesadnej postawy ciała, lub sposobu bycia. Muszą rozstrzygać wszystkie spory i różnice zdań przy użyciu przemocy, w przeciwieństwie do dyplomacji. Traktując swoją żonę tak, aby ukazać się jako obojętnego władcę-ochroniarza. Kobiety kochają, mężczyźni zdobywają[4].
  • Brawura; skandaliczne przechwałki, nadmierna pewność siebie.
  • Dominacja społeczna; jako społeczno-kulturowo zdefiniowana dominacja; macho swagger(inne języki).
  • Sprawność seksualna, bycie asertywnym seksualnie. Nieśmiałość jest problemem wspólnym dla wszystkich mężczyzn[5].
  • Ochrona własnego honoru. Wiara w ochronę honoru pomimo ryzyka.
  • Gotowość do stawienia czoła niebezpieczeństwu[6].

Te cechy psychospołeczne można sprowadzić do: niewrażliwości emocjonalnej, dominacji patriarchalnej, agresywnych lub kontrolujących reakcji na bodźce oraz ambiwalencji wobec kobiet[7][8]. Machistas uważają, że miejsce kobiety jest w domu, i akcentują przewagę mężczyzn nad kobietami. Postępowanie takie często bywa uzasadnieniem przemocy domowej, a zachowania mieszczące się w pojęciu machista przejawiają się w instrumentalnym traktowaniu kobiet. W Meksyku określenie mężczyzny słowem machista uchodzi za pozytywne – jest tam uważane za dowód uznania. Podobnie postrzega się to pojęcie w wielu krajach Ameryki Środkowej i Południowej. Poza regionem Ameryki Łacińskiej postawa machismo bywa akceptowana, a nawet uznawana za pożądaną, np. w takich krajach jak Rosja czy państwa muzułmańskie[potrzebny przypis].

Konsekwencje

edytuj

Cykl pokoleniowy

edytuj

Niektórzy uważają, że machismo jest utrwalane poprzez presję na wychowywanie dzieci w określony sposób i zaszczepianie społecznych konstrukcji płci w trakcie rozwoju dziecka. Dochodzi do tego oderwana relacja ojciec-syn, w której zazwyczaj unika się intymności i uczucia. Te aspekty tworzą środowisko, poprzez które ta ideologia jest utrwalana. Stwarza ona poczucie niższości, które napędza chłopców do dążenia do niemożliwego do osiągnięcia poziomu męskości, pościg często potwierdzony przez agresywne i apatyczne zachowania, które obserwują u mężczyzn wokół nich, a co ostatecznie prowadzi ich do kontynuowania cyklu[9].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b macho – Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2023-11-03] (pol.).
  2. Gender roles among Latino gay and bisexual men: Implications for family and couple relationships, [w:] Joan Laird, Robert Jay Green, Lesbians and gays in couples and families : a handbook for therapists, wyd. 1st ed, San Francisco: Jossey-Bass Publishers, 1996, s. 272-297, ISBN 0-7879-0222-5, OCLC 34190867 [dostęp 2020-01-01].
  3. Definition of MACHISMO [online], www.merriam-webster.com [dostęp 2020-01-01] (ang.).
  4. Latin America - Machismo [online], family.jrank.org [dostęp 2021-04-07] (ang.).
  5. Pierrette Hondagneu-Sotelo, Gendered Transitions: Mexican Experiences of Immigration, University of California Press, 1994, ISBN 978-0-520-07513-9 [dostęp 2021-04-07] (ang.).
  6. GARY BARKER, IRENE LOEWENSTEIN, Where the Boys are: Attitudes Related to Masculinity, Fatherhood, and Violence Toward Women among Low-Income Adolescent and Young Adult Males in Rio de Janeiro, Brazil, „Youth & Society”, 29 (2), 1997, s. 166–196, DOI10.1177/0044118X97029002002, ISSN 0044-118X [dostęp 2021-04-07] (ang.).
  7. Stephen Kulis, Flavio Francisco Marsiglia, Donna Hurdle, Gender Identity, Ethnicity, Acculturation, and Drug Use: Exploring Differences among Adolescents in the Southwest, „Journal of community psychology”, 31 (2), 2003, s. 167–188, DOI10.1002/jcop.10041, ISSN 0090-4392, PMID21359134, PMCIDPMC3045088 [dostęp 2021-04-07].
  8. I've learned so much from my mother: Narratives from a group of Chicana high school students - ProQuest [online], search.proquest.com [dostęp 2021-04-07] (pol.).
  9. BRON B. INGOLDSBY, The Latin American Family: Familism vs. Machismo, „Journal of Comparative Family Studies”, 22 (1), 1991, s. 57–62, ISSN 0047-2328, JSTOR41602120 [dostęp 2020-01-01].