Masyw Czeski (czes. Český masiv, Česká vysočina, niem. Böhmische Masse) – prowincja fizycznogeograficzna i jednocześnie jednostka geologiczna w Europie Środkowej.

Masyw Czeski
ilustracja
Megaregion

Pozaalpejska Europa Środkowa

Prowincja

Masyw Czeski

Podprowincja

Kraina Rudaw, Sudety, Płyta Czeska, Kraina Szumawska, Wyżyna Berounki, Wyżyna Czeskomorawska

Zajmowane
jednostki
administracyjne

Czechy
Polska
woj. dolnośląskie
woj. opolskie
Niemcy
Saksonia
Bawaria
Austria
Górna Austria
Dolna Austria

Geografia

edytuj

Pod względem fizycznogeograficznym Masyw Czeski (33) to prowincja fizycznogeograficzna w składzie Pozaalpejskiej Europy Środkowej, w paśmie zrębowych gór i wyżyn wypiętrzonych w orogenezie hercyńskiej. Masyw Czeski ma postać czworokątnego bloku o podniesionych brzegach, tworzących góry zrębowe, które przekraczają wysokość 1000 m n.p.m. Przeważająca większość Masywu leży na terenie Czech, zaś zewnętrzne skrajne pasma górskie – częściowo na terenie Austrii (Płyta Granitowo-Gnejsowa), Niemiec i Polski.

Regionalizacja Masywu Czeskiego

edytuj

Geologia

edytuj
 
Mapa waryscyjskich masywów w Europie Środkowej. Z prawej strony Masyw Czeski

Pod względem geologicznym Masyw Czeski to zdyslokowany tektonicznie blok, złożony z masywów zbudowanych ze skał metamorficznych, magmowych i częściowo osadowych wieku prekambryjskiego i paleozoicznego, a także nałożonych częściowo na starszy fundament pokrywy skał osadowych karbońskich, permskich i mezozoicznych.

Duże obszary, zwłaszcza w północnych Czechach, przykryte są piaskowcami górnokredowymi należącymi do Płyty Czeskiej. Nie wchodzą one w skład Masywu Czeskiego w sensie geologicznym, tworząc wyższe piętro strukturalne. Jeszcze wyższe piętro tworzą bazalty należące do środkowoeuropejskiej prowincji bazaltowej, oraz osady trzeciorzędowe i czwartorzędowe, przykrywające w wielu miejscach skały podłoża.

Masyw Czeski uważany jest, wraz z platformą wschodnioeuropejską, za krystaliczny fundament Europy – jej najstarszą część.

Bibliografia

edytuj
  • Jaromír Demek i in.: Geomorfologie Ćeských zemí, Nakladatelství Ćeskoslovenské Akademie Věd, Praha 1965
  • Josef Svoboda i in.: Regionální geologie ČSSR, Díl I Český masív, sv. 1 Krystalinikum, Úúg, Praha 1964

Przypisy

edytuj
  1. a b Las Czeski i Las Górnopalatynacki stanowią jedno pasmo górskie sztucznie rozdzielone granicą. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza stosowanie obu egzonimów. Źródło: protokół 46. posiedzenia KNSG.
  2. Las Bawarski jest określeniem bawarskiej części mezoregionu Szumawy. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza stosowanie obu egzonimów. Źródło: protokół 46. posiedzenia KNSG.