Nandu

rodzina ptaków

Nandu[3], strusie amerykańskie, strusie pampasowe[4]rząd (Rheiformes) i rodzina (Rheidae) ptaków z podgromady ptaków nowoczesnych Neornithes.

Nandu
Rheiformes[1]
Forbes, 1884
Ilustracja
Przedstawiciele rodziny – nandu szare (Rhea americana)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki paleognatyczne

Rząd

nandu

Typ nomenklatoryczny

Rhea Brisson, 1760

Rodziny

Zasięg występowania

edytuj

Rodzina obejmuje nielotne gatunki lądowe, zamieszkujące Amerykę Południową[5].

Morfologia

edytuj

Są to szybko biegające nieloty o stosunkowo długich skrzydłach. Długość ciała 92–140 cm, masa ciała 15–25 kg (wyjątkowo do 40 kg[6])[7]. Ciało o jajowatym kształcie, z poziomą postawą. Głowa jest mała; dziób krótki, szeroki i płaski; długa szyja. Długie nogi mają trzy palce. Pióra bez zwartych chorągiewek, brak sterówek; dolna część szyi i górna nóg upierzona; upierzenie szare i brązowe, miękkie i swobodne[6]. Pokrojem przypominają strusie, są jednak od nich mniejsze.

Ekologia

edytuj

Nandu zamieszkują otwarte, zwykle suche siedliska, w tym łąki, zarówno na małych, jak i dużych wysokościach, tropikalne sawanny i otwarte lasy[6].

Odżywiają się pokarmem mieszanym, w którego skład wchodzi szeroka gama roślin i zwierząt: owoce, orzechy, nasionami, liśćmi, stawonogami i małymi kręgowcami, w tym ssakami, gadami i rybami[6].

Nandu są poligynandromiczne. Samce budują gniazdo, szorstkie zagłębienie w ziemi, które często pokryte jest wysuszoną roślinnością, i wydzielają haremy samic z większych grup społecznych, kojarząc się z nimi w pobliżu gniazda, aż do zakończenia dużego lęgu[6]. Pojedyncze samice składają do 14 jaj, a gniazdo jednego samca może zawierać do 60 jaj[6]. Samice często podróżują w grupach od haremu jednego samca do innego[6]. Samiec sam wysiaduje jaja przez 35 do 40 dni i zapewnia opiekę rodzicielską[6]. Po kilku dniach pisklęta opuszczają gniazdo wraz z samcem i mogą pozostać z nim przez co najmniej sześć miesięcy, ale często dłużej, odchodząc dopiero po osiągnięciu dojrzałości płciowej w wieku trzech lat[6].

Systematyka

edytuj

Badania przeprowadzone na początku XX wieku wykazały, że Rheidae są taksonem siostrzanym w stosunku do wszystkich innych Palaeognathae z wyjątkiem Struthioniformes[8][9][10].

Podział systematyczny

edytuj

Do rodziny należy jeden występujący współcześnie rodzaj[3]:

oraz rodzaje wymarłe:

Status populacji

edytuj

Obydwa występujące współcześnie gatunki z rodzaju Rhea, R. americana i R. pennata odnotowały gwałtowny spadek populacji na całym swoim zasięgu występowania, z powodu polowań, wybierania jaj z gniazd oraz niszczenia i zmian ich siedlisk[6].

Przypisy

edytuj
  1. Rheiformes, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Rheidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-11-01] (ang.).
  3. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rząd: Rheiformes Forbes, 1884 – nandu (wersja: 2015-02-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-150].
  4. P. Busse (red.), Z. Czarnecki, A. Dyrcz, M. Gromadzki, R. Hołyński, A. Kowalska-Dyrcz, J. Machalska, S. Manikowski, B. Olech: Ptaki. T. II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 240, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
  5. F. Gill & D. Donsker: Ratites: Ostrich to Tinamous. IOC World Bird List: Version 7.1. [dostęp 2017-03-20]. (ang.).
  6. a b c d e f g h i j D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Rheas (Rheidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.rheida1.01. [dostęp 2022-01-04]. (ang.).  
  7. A. Folch: Family Rheidae (Rheas). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 84. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
  8. S.J. Hackett, R.T. Kimball, S. Reddy, R.C.K. Bowie, E.L. Braun, M.J. Braun, J.L. Chojnowski, W.A. Cox, K.-L. Han, J. Harshman, Ch.J. Huddleston, B.D. Marks, K.J. Miglia, W.S. Moore, F.H. Sheldon, D.W. Steadman, Ch.C. Witt & T. Yuri. A Phylogenomic Study of Birds Reveals Their Evolutionary History. „Science”. 320, s. 1763–1767, 2008. DOI: 10.1126/science.1157704. (ang.). 
  9. J. Harshman, E.L. Braun, M.J. Braun, C.J. Huddleston, R.C. Bowie, J.L. Chojnowski, S.J. Hackett, K.L. Han, R.T. Kimball, B.D. Marks, K.J. Miglia, W.S. Moore, S. Reddy, F.H. Sheldon, D.W. Steadman, S.J. Steppan, C.C. Witt & T. Yuri. Phylogenomic evidence for multiple losses of flight in ratite birds. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 105 (36), s. 13462–13467, 2008. DOI: 10.1073/pnas.0803242105. (ang.). 
  10. M.J. Phillips, G.C. Gibb, E.A. Crimp & D. Penny. Tinamous and moa flock together: mitochondrial genome sequence analysis reveals independent losses of flight among ratites. „Systematic Biology”. 59 (1), s. 90–107, 2010. DOI: 10.1093/sysbio/syp079. (ang.). 
  11. Rhea, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2010-11-01] (ang.).
  12. Rovereto. Los Estratos Araucanos y sus fósiles. „Anales del Museo Nacional de Historia Natural de Buenos Aires”. 25, s. 160, 1914. (hiszp.). 
  13. C.P. Tambussi. The fossil Rheiformes from Argentina. „Courier Forschungsinstitut Senckenberg”. 181, s. 124, 1995. (ang.).