Relikwie (łac. reliquiae „pozostałości, resztki”) – szczątki ciał osób świętych lub przedmioty, z którymi te osoby miały związek w czasie życia, stanowiące przedmioty czci w wielu religiach (np. drewno lub drzazgi z krzyża, na którym umarł Jezus). Są one szczególnie rozpowszechnione w katolicyzmie i prawosławiu, natomiast protestantyzm neguje kult relikwii.

Relikwiarz
Ciało papieża Jana XXIII w ołtarzu bocznym bazyliki św. Piotra w Rzymie
Sandały Jezusa, jedna z relikwii znajdująca się w miejscowości Prüm w Niemczech
Relikwiarz z ampułką zawierająca krew św. Jana Pawła II

Klasyfikacja relikwii

edytuj

Do 2017 roku relikwie mogły być I, II lub III stopnia[1]:

  • najważniejsze relikwie – I stopnia – to pozostałości ciała świętego, np. krew, kości, skóra, włosy, paznokcie
  • relikwie II stopnia – przedmioty związane z osobą świętego za jego życia ziemskiego, którymi się posługiwał, mające bezpośredni kontakt ze świętym: jego ubrania, modlitewnik, różaniec i inne przedmioty codziennego użytku
  • relikwie III stopnia – przedmioty, które stały się relikwiami poprzez dotknięcie właściwych relikwii – pierwszego lub drugiego stopnia; mogą to być na przykład rzeczy potarte o część ciała zmarłego świętego lub dotknięte przez samego świętego w trakcie życia

W 2017 roku Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych zniosła relikwie III stopnia[2][3][4], wprowadzając dwustopniową skalę klasyfikacji relikwii: relikwii wyjątkowych (insigni) oraz potocznych (non insigni). Pierwsze to ciała lub ich znaczne części, a także cała zawartość urny z prochami zachowanymi po kremacji. Do drugich zalicza się małe cząstki ciała lub kości oraz przedmioty używane przez świętych i błogosławionych[4].

Obydwa typy relikwii muszą być przechowywane w opieczętowanych kapsułach.

Kościół katolicki starał się ograniczyć handel relikwiami, ustanawiając w 1215 na soborze laterańskim, że ważne są tylko relikwie zatwierdzone przez papieża. Było to spowodowane tym, iż w średniowieczu niekiedy dochodziło do nadużyć. Sprzedawano bowiem fałszywe relikwie. Dalsze uregulowanie spraw związanych z relikwiami nastąpiło na soborze trydenckim.

Relikwie związane z Jezusem

edytuj
nazwa miejsce tradycyjne pochodzenie
Krzyż Prawdziwy obecnie wiele miejsc na świecie krzyż, na którym umarł Jezus
Krew Pańska obecnie kilka miejsc na świecie krew i woda, które wytrysnęły z boku Jezusa
Całun Turyński Turyn płótno, jakim okryto ciało Jezusa po śmierci
Całun z Manoppello Manoppello utożsamiany z tzw. Chustą św. Weroniki
Święty Graal Walencja kielich, którego użył Jezus podczas Ostatniej Wieczerzy
Chusta z Oviedo Oviedo chusta (dokł. sudarium), w którą zawinięto głowę Jezusa po śmierci, aby zatamować krwotok i zachować krew zmarłego
Tunika z Argenteuil Argenteuil sadin, tunika jaką Jezus nosił bezpośrednio na ciele
Suknia z Trewiru Trewir tunika zakładana na sadin
Titulus Crucis Rzym kawałek tabliczki INRI
Święte Schody Rzym schody pałacu Piłata
Włócznia Przeznaczenia Watykan włócznia, którą św. Longin przebił bok Jezusa
Korona cierniowa Paryż korona, którą Piłat kazał nałożyć na głowę Jezusa
Kolumna biczowania Rzym tradycja głosi, że to przy niej był biczowany Jezus
Święty napletek wiele miejsc w Europie szczątek ciała pozostały po obrzezaniu Jezusa
Sandały Jezusa Prüm sandały, w których chodził Jezus
Święte gwoździe wiele miejsc w Europie gwoździe, którymi Jezus był przybity do krzyża

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • M.M. Scheinman: Krótki zarys historii papiestwa KiW Warszawa 1954,
  • Zygmunt Poniatowski: Mały słownik religioznawczy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1969.
  • Józef Siemek: Śladami klątwy Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1970,
  • Jean-Luc Deuffic (red.): Reliques et sainteté dans l'espace médiéval.