Rysopis (film)

film

Rysopis – polski film obyczajowy z 1964 roku w reżyserii Jerzego Skolimowskiego, debiut fabularny reżysera, a zarazem pierwsze ogniwo trylogii o Andrzeju Leszczycu, stanowionej również przez Walkower (1965) oraz Ręce do góry (1967). Zdjęcia kręcono w Łodzi.

Rysopis
Gatunek

obyczajowy

Rok produkcji

1964

Data premiery

18 listopada 1965

Kraj produkcji

Polska

Język

polski

Czas trwania

71 min

Reżyseria

Jerzy Skolimowski

Scenariusz

Jerzy Skolimowski

Główne role

Jerzy Skolimowski
Elżbieta Czyżewska
Andrzej Żarnecki

Muzyka

Krzysztof Sadowski

Zdjęcia

Witold Mickiewicz

Scenografia

Jerzy Skolimowski

Montaż

Halina Grondek

Produkcja

PWSTiF w Łodzi

Kontynuacja

Walkower (1965)

Opis fabuły

edytuj

Andrzej Leszczyc budzi się wczesnym rynkiem w swoim mieszkaniu, zostawia śpiącą dziewczynę Teresę i udaje się na komisję poborową. Ku zdumieniu komisji prosi o natychmiastowe powołanie do służby zasadniczej. Jako powód swojej decyzji wskazuje porzucenie studiów ichtiologicznych i potrzebę rozpoczęcia dorosłego życia w wojsku[1]. Mając kilka godzin do odjazdu pociągu, z kartą poborowego Leszczyc powraca do opuszczonej dziewczyny. Robi zakupy, wychodzi z psem do weterynarza i zostawia tam zwierzę, aby zostało uśpione. Od spotkanego kolegi Mundka pożycza pieniądze. W tramwaju nawiązuje bliższą znajomość z Barbarą. Pobiwszy się z kolegami, po raz ostatni odwiedza swe mieszkanie, zabiera walizki i wskakuje do ruszającego pociągu, który wywozi go do jednostki wojskowej. Przez okno dostrzega machającą ku niemu Barbarę[1].

Obsada

edytuj

Produkcja

edytuj

Już na pierwszym roku studiów w łódzkiej szkole filmowej Skolimowski zjawił się w dziale produkcji z prośbą, aby umożliwiono mu realizację etiud. Ze studenckich etiud realizowanych podczas studiów Skolimowski stworzył Rysopis, a swojemu filmowi nadał charakter autobiograficzny. Sam też wcielił się w głównego bohatera – Andrzeja Leszczyca – który stał się jego alter ego[2]. Etiudy Skolimowskiego powstawały bez scenariusza, a reżyser improwizował kwestie dialogowe już na planie filmowym; dopiero na etapie montażu poszczególnych etiud powstał film pełnometrażowy, który jednak sam w sobie miał chaotyczną strukturę. Jednakże owa struktura, oparta na wewnętrznej niespójności, stała się cechą charakterystyczną późniejszych filmów reżysera[3].

Odbiór i nagrody

edytuj

Zygmunt Kałużyński przyjął dzieło Skolimowskiego entuzjastycznie, uznając kreację twórcy Rysopisu za ucieleśnienie „warszawskiego Jamesa Deana [...], osobliwe połączenie dziecięctwa, brutalności i przedwczesnej zgrzybiałości z dodatkowym akcentem pozerstwa, która to mieszanina uchodzi za sam ekstrakt młodego człowieka współczesnego”[4]. Janusz Gazda w swoim eseju na temat tzw. trzeciego kina polskiego pisał, iż w Rysopisie Skolimowskiego „autentyczna sceneria obdrapanych ścian, ponurych klatek schodowych, niekończących się schodów, bezładnie za­graconego poddasza, zwałów de­sek w przedziwnym, choć prze­cież konkretnym tartaku – tworzą konsekwentny świat chao­su, który jest jakby częścią osobowości bohatera i pod­kreśla jego obcość”[5]. Alicja Helman uznała wręcz Rysopis za pierwszą zapowiedź trzeciego kina[6]. Mariusz Dzięglewski, opisując po latach Rysopis w kontekście wczesnej twórczości Skolimowskiego, dostrzegł w dziele reżysera próbę polemiki z „heroizmem wojennego pokolenia” znanego z polskiej szkoły filmowej; jak pisze Dzięglewski, „reżyser rozprawia się też z kompleksem swojego pokolenia, które nie miało okazji do bohaterstwa”[7].

Film Skolimowskiego został uhonorowany nagrodą za reżyserię i zdjęcia Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, a także Syrenką Warszawską dla najlepszego filmu fabularnego oraz Grand Prix Festiwalu Filmowego w Arnhem[8].

Przypisy

edytuj
  1. a b Rysopis [online], Akademia Polskiego Filmu [dostęp 2019-05-01].
  2. Dzięglewski 2002 ↓, s. 167.
  3. Dzięglewski 2002 ↓, s. 174.
  4. Dzięglewski 2002 ↓, s. 176.
  5. Janusz Gazda, Trzecie kino polskie – kino poetyckie, „Ekran” (16), Akademia Polskiego Filmu, 1967, s. 3 [dostęp 2019-05-01].
  6. Dzięglewski 2002 ↓, s. 175.
  7. Dzięglewski 2002 ↓, s. 169.
  8. Rysopis w bazie filmpolski.pl

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj