San Gimignano

włoska gmina

San Gimignano – miejscowość i gmina we Włoszech, w regionie Toskania, w prowincji Siena.

San Gimignano
gmina
ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Włochy

Region

 Toskania

Prowincja

Siena

Kod ISTAT

052028

Powierzchnia

138 km²

Populacja (2019)
• liczba ludności


7760

Numer kierunkowy

0577

Kod pocztowy

53037

Położenie na mapie Toskanii
Mapa konturowa Toskanii, w centrum znajduje się punkt z opisem „San Gimignano”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „San Gimignano”
Ziemia43°28′N 11°03′E/43,466667 11,050000
Strona internetowa
Historyczne centrum
San Gimignano[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Widok na San Gimignano
Państwo

 Włochy

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, III, IV

Numer ref.

550

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1990
na 14. sesji

W 1990 roku historyczne centrum San Gimignano zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Położenie

edytuj

San Gimignano leży w prowincji Siena w regionie Toskania, w dolinie rzeki Elsy, ok. 56 km od Florencji i 36 km od Sieny[1].

Historia

edytuj

Region San Gimignano zamieszkany był w czasach preromańskich, o czym świadczy obecność grobów etruskich[1]. Według tradycji antycznej region zamieszkiwali zwolennicy Katyliny[1]. Tradycja łączy region z działalnością Attyli, Totili i Dezyderiusza[1], lecz podania te nie przedstawiają prawdy historycznej[2].

Pierwotnie miasto nazywało się Silva, po czym zmieniło nazwę na San Gimignano na cześć biskupa ModenyGeminiana z Modeny (zm. 397), który uchronił miasto przed barbarzyńcami[2].

Najwcześniejsza wzmianka o San Gimignano pochodzi z 929 roku[1]. W średniowieczu miasto pozostawało niezależne[2]. W przeciwieństwie do innych ważnych miast Toskanii, w San Gimignano nigdy nie rezydował biskup[1]. Dominowały tu dwie potężne rodziny Ardinghelli i Salvucci[2].

Opodal miasta przebiegał szlak pielgrzymkowy i handlowy do Rzymu – Via Francigena[1]. Wokół miasta uprawiano również krokus uprawny, z którego uzyskiwano szafran wysyłany do Pizy, Genui, Francji i Niderlandów[3]. Przyczyniło się to do znacznego rozwoju gospodarczego miasta, które przeżywało rozkwit pod koniec średniowiecza. Zaraza w 1348 roku doprowadziła do upadku miasta[4]. W 1352 roku miasto upadło finansowo i poddało się Florencji[2].

Tutaj w 1437 roku urodził się włoski humanista, dyplomata, poeta i historyk Kallimach (właśc. Filippo Buonaccorsi), wykładowca na Akademii Krakowskiej, nauczyciel synów króla Kazimierza Jagiellończyka i doradca króla[5].

Zabytki

edytuj

San Gimignano jest jednym z najlepiej zachowanych średniowiecznych włoskich miast[2].

Miasto, zwane „Manhattanem średniowiecza”[6], „Manhattanem Toskanii”[4] lub „miastem pięknych wież”[1], słynie z charakterystycznych, wysokich, czworokątnych wież case torre[7] budowanych przez zamożnych mieszkańców w XIII–XV w., które pełniły funkcje obronne, ale także podkreślały znaczenie i zamożność właściciela[8]. Z 72 wież zachowało się 14[8][2][a]. Większość wież zawaliła się z powodu niestabilnych fundamentów[2].

W 1990 roku zabytkowe centrum San Gimignano zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[8].

W centrum znajdują się dwa place: Piazza della Cisterna (nazwa pochodzi od XII-wiecznej miejskiej cysterny[3]) i Piazza del Duomo oraz liczne zabytki:

  • kolegiata Santa Maria Assunta – trójnawowy kościół romański, konsekrowany w roku 1148, a w 1456 roku rozbudowany przez Giuliano da Maiano o transept i kilka bocznych kaplic. Wewnątrz znajdują się freski Sąd Ostateczny Taddea di Bartola(inne języki) z 1393 roku i Męczeństwo św. Sebastiana Benozza Gozzoli z 1465 roku.
  • Palazzo nuovo del Podestà także Palazzo Comunale lub Palazzo del Popolo – pałac zbudowany w latach 1239–1337, położony naprzeciw kolegiaty, siedziba władz miasta od XIII w. Wewnątrz w sali Dantego (Sala di Dante) znajduje się fresk Maesta[9] namalowany w 1317 roku przez Lippo Memmi. Do pałacu przylega najwyższa, 51-metrowa wieża w mieście.
  • kościół Sant'Agostino – zbudowany w latach 1280–1298 na północnym krańcu miasta; jego wnętrza zdobią freski Benozzo Gozzoliego (1420–1497/1498) przedstawiające sceny z życia patrona kościoła św. Augustyna[2].
  • Museo d'Arte Sacra – muzeum sztuki sakralnej eksponujące również rzeźby i obrazy z przełomu XIV i XV wieku. W tym samym budynku mieści się również Muzeum Sztuki Etrusków.

Gospodarka

edytuj

W okolicach miasta produkuje się białe wytrawne wino Vernaccia[10]. Od XIII w. uprawia się tu również krokus uprawny, z którego uzyskuje się szafran[11].

Według danych na rok 2019 gminę zamieszkuje 7760 osób[12].

Miasta partnerskie

edytuj
  1. Inne źródła mówią o 13 zachowanych wieżach[3].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h Kleinhenz 2004 ↓, s. 1008.
  2. a b c d e f g h i Encyclopaedia Britannica 2016 ↓.
  3. a b c Castex 2008 ↓, s. 18.
  4. a b Schwecke 2011 ↓.
  5. Segel 1989 ↓, s. 36–82.
  6. Fodor's 2012 ↓.
  7. Castex 2008 ↓, s. 17.
  8. a b c UNESCO ↓.
  9. Lonely Planet Tuscany & Umbria ↓, s. 257.
  10. History. [w:] www.vernaccia.it [on-line]. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
  11. PDO San Gimignano saffron. [w:] www.visittuscany.com [on-line]. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
  12. Istituto Nazionale di Statistica (ISTAT): Resident population on 1st January: Toscana. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).

Bibliografia

edytuj