Spiriferida – wymarły rząd ramienionogów żyjących od późnego ordowiku po trias[1].

Spiriferida
Waagen, 1883
Ilustracja
Przedstawiciel rzędu: Mucrospirifer mucronatus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

ramienionogi

Gromada

zawiasowce

Rząd

Spiriferida

Cechuje się spiralnym brachidium ułożonym w stronę boczną (lateralnie) lub tylno-boczną (postero-lateralnie), muszlą nieperforowaną (ang. impunctate) o obu skorupkach mocno wypukłych i często pokrytych radialnymi żebrami[2] i brakiem jugum[1]. Area wyraźna, ale występuje tylko na skorupce brzusznej[2]. Skorupki kalcytowe[3].

Spirifer striatus. Rysunek muszli od strony skorupki grzbietowej oraz widok otwartej muszli (skorupka grzbietowa usunięta) z bocznie skierowanym spiralium.

Dawniej uważano, że wszystkie ramienionogi posiadające wapienny szkielet lofoforu (brachidium) w postaci spiralium są blisko spokrewnione i zaliczano je do rzędu Spiriferida[4], natomiast według nowszych danych wapienny szkielet lofoforu powstał kilka razy niezależnie, co odzwierciedla podział dawnego rzędu Spiriferida [s.l.] na rzędy Spiriferida [s.s.], Spiriferinida, Atrypida i Athyridida[5].

Rząd kosmopolityczny, liczny w paleozoiku, w triasie rzadki[2][6]. Skamieniałości różnych gatunków spiriferidów mają znaczenie w datowaniu skał paleozoicznych i są skamieniałościami przewodnimi[7].

Przypisy

edytuj
  1. a b J.L. Carter i inni, Spiriferida, [w:] R.L. Kaesler (red.), Treatise on Invertebrate Paleontology, Part H, Brachiopoda, Revised. Volume 5: Rhynchonelliformea (part), Boulder, Colorado–Lawrence, Kansas: Geological Society of America and University of Kansas Press, 2006, s. 1659–1876.
  2. a b c Lehmann i Hillmer 1991 ↓, s. 299.
  3. Lehmann i Hillmer 1991 ↓, s. 294.
  4. Franciszek Bieda, Paleozoologia. Tom I: Część ogólna, Zwierzęta bezkręgowe, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1966.
  5. Sandra J. Carlson, The Evolution of Brachiopoda, „Annual Review of Earth and Planetary Sciences”, 44 (1), 2016, s. 409–438, DOI10.1146/annurev-earth-060115-012348, ISSN 0084-6597 [dostęp 2024-02-01] (ang.).
  6. Orłowski i Szulczewski 1990 ↓ (duża liczebność w paleozoiku)
  7. Lehmann i Hillmer 1991 ↓, s. 299–301.

Bibliografia

edytuj