Stanisław Rospond (duchowny)

polski duchowny katolicki, biskup

Stanisław Rospond (ur. 31 sierpnia 1877 w Liszkach, zm. 4 lutego 1958 w Krakowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor teologii, rektor wyższego seminarium duchownego w Krakowie w latach 1920–1927, biskup pomocniczy krakowski w latach 1927–1958.

Stanisław Rospond
Biskup tytularny Dardanus
Ilustracja
Stanisław Rospond (1927)
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

31 sierpnia 1877
Liszki

Data i miejsce śmierci

4 lutego 1958
Kraków

Biskup pomocniczy krakowski
Okres sprawowania

1927–1958

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

11 września 1901

Nominacja biskupia

25 marca 1927

Sakra biskupia

12 czerwca 1927

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

12 czerwca 1927

Miejscowość

Kraków

Miejsce

katedra na Wawelu

Konsekrator

Adam Stefan Sapieha

Współkonsekratorzy

Leon Wałęga
Michał Godlewski

Życiorys

edytuj

Urodził się 31 sierpnia 1877 w Liszkach. Uczęszczał do Gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie w 1897 złożył świadectwo dojrzałości. W tym samym roku wstąpił do krakowskiego seminarium duchownego na Stradomiu prowadzonego przez księży misjonarzy. Rok później został wysłany na studia na wydziale teologicznym uniwersytetu w Innsbrucku, gdzie w 1904 uzyskał doktorat. Święcenia prezbiteratu otrzymał 11 września 1901 w Krakowie[1].

W 1904 został wikariuszem w Wadowicach i katechetą w miejscowym gimnazjum. W 1905 został przeniesiony do Krakowa, gdzie do 1909 pracował jako prefekt w wyższym seminarium duchownym i nauczyciel religii w Gimnazjum św. Anny[1], po czym objął funkcję prefekta w małym seminarium[2]. W latach 1920–1927 piastował urząd rektora wyższego seminarium duchownego w Krakowie[3]. Został obdarzony przywilejem noszenia rokiety i mantoletu, a w 1924 godnością prałata papieskiego[1].

25 marca 1927 został mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej ze stolicą tytularną Dardanus[4]. Sakrę biskupią otrzymał 12 czerwca 1927 w katedrze na Wawelu[1]. Konsekrował go arcybiskup metropolita krakowski Adam Stefan Sapieha, któremu asystowali Leon Wałęga, biskup diecezjalny tarnowski, i Michał Godlewski, biskup pomocniczy łucko-żytomierski[4]. Sprawował urząd wikariusza generalnego, od 1937 był dyrektorem archidiecezjalnej Krucjaty Eucharystycznej[2]. W 1927 wszedł w skład kapituły katedralnej, gdzie piastował funkcje kustosza (1927–1936), scholastyka (1936–1944) i dziekana (1944–1958). W 1951 został asystentem Tronu Papieskiego[1].

W czasie II wojny światowej pozostał w Krakowie. Był członkiem Obywatelskiego Komitetu Pomocy, któremu przewodniczył arcybiskup Adam Stefan Sapieha[1]. Reprezentował arcybiskupa na zjazdach lokalnych delegatów Rady Głównej Opiekuńczej. W okresie poprzedzającym proces pracowników kurii krakowskiej od listopada 1952 do stycznia 1953 przebywał w areszcie domowym[2]. Uniknął pokazowego procesu, rezygnując z publicznego wykonywania czynności biskupich i udając się na internowanie poza archidiecezję[1]. Od marca do października 1953[2] przebywał w domu Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Częstochowie[1]. Po powrocie do Krakowa władze państwowe umożliwiły mu podjęcie na nowo obowiązków wikariusza generalnego i czynności biskupich dopiero w październiku 1956[1].

W Episkopacie Polski był członkiem Komisji Szkolnej. Brał udział w opracowaniu uchwał synodu plenarnego w Częstochowie, uczestnicząc w pracach komisji dla sakramentów świętych oraz sądownictwa kościelnego i procesów kanonizacyjnych[2].

Asystował podczas sakry: biskupa pomocniczego przemyskiego Franciszka Bardy (1931), biskupa diecezjalnego tarnowskiego Jana Stepy (1946) i biskupa pomocniczego tarnowskiego Karola Pękali (1947)[4]. W 1933 przewodniczył ceremonii złożenia ślubów wieczystych przez Helenę Kowalską[5].

Jego siostrzeńcem był językoznawca Stanisław Rospond, którym opiekował się, gdy ten został osierocony przez ojca[6].

Zmarł 4 lutego 1958 w Krakowie. Został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu parafialnym w Liszkach[1]. Na ścianie kościoła parafialnego w Liszkach umieszczono upamiętniające go epitafium[7].

Od jego nazwiska nosi nazwę osiedle Rospontowa w Chrzanowie, które poświęcił[8].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j P. Biliński. Stanisław Rospond. „Tygodnik Salwatorski”. 39/354, 30 września 2001. ISSN 1509-720X. [dostęp 2016-07-18]. 
  2. a b c d e K. Krasowski: Biskupi katoliccy II Rzeczypospolitej. Słownik biograficzny. Poznań: Bene Nati, 1996, s. 210–211. ISBN 83-86675-03-9.
  3. Rektorzy. seminarium-krakow.pl (arch.). [dostęp 2016-07-18].
  4. a b c Stanisław Rospond. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2016-01-01]. (ang.).
  5. Kalendarium. faustyna.pl. [dostęp 2022-09-11].
  6. J. Miodek: Stanisław Rospond. ifp.uni.wroc.pl (arch.). [dostęp 2023-08-03].
  7. Epitafium Stanisława Rosponda. sdm.upjp2.edu.pl. [dostęp 2022-09-09].
  8. Ł. Dulowski: Osiedle Rospontowa w Chrzanowie. Skąd ta nazwa?. przelom.pl, 2023-07-08. [dostęp 2023-08-03].

Linki zewnętrzne

edytuj