Wczesna cyrylica – pierwotna wersja cyrylicy, nazywana też bukwicą (od słowa bukwa - litera), która została utworzona dla języka staro-cerkiewno-słowiańskiego. Zastąpiła wcześniej używaną głagolicę.

Litery

edytuj
Litera (Ilustracja) Litera (Unicode) Nazwa
(cyrylicka)
Nazwa
(transliterowana)
Nazwa w transliteracji polskiej Nazwa
(IPA)
Transliteracja IPA Uwagi
  А а АЗЪ azŭ az [aʒʌ] a [a]
  Б б БѸКИ buki buki [buki] b [b]
  В в ВѢДИ vědě wiedi [vɛdi] v [v]
  Г г ГЛАГОЛИ glagoli głagoli [glagoli] g [g]
  Д д ДОБРО dobro dobro [dobro] d [d]
  Є є ѤСТЬ estĭ jest' [iɛstɪ] e [ɛ]
  Ж ж ЖИВѢТЄ živěte żiwiete [ʒivɛtɛ], [ʒivjɛtɛ] ž, zh [ʒ]
  Ѕ ѕ ЅѢЛО dzělo dzjelo [ʣɛlo], [ʣjɛlo] dz, Z [dz], [z]
  З з ЗЄМЛIА zeml’ja zemlja [zemlja] z [z] [a]
  И и ИЖЄ iže iże [iʒɛ] i [i]
  І і / Ї ї И i i [i] i, I [i]
  К к КАКО kako kako [kako] k [k]
  Л л ЛЮДИѤ ljudije liudije [ljudijɛ] l [l]
  М м МЫСЛИТЄ mūslite myslite [muslitɛ] m [m]
  Н н НАШЬ našĭ nasz' [naʃɪ] n [n]
  О о ОНЪ onŭ on [onʌ] o [o]
  П п ПОКОИ pokoi pokoj [pokoj] p [p]
  Р р РЬЦИ rĭci r'ci [rɪʦi] r [r]
  С с СЛОВО slovo slowo [slovo] s [s]
  Т т ТВРЬДО tvr̥do twr'do [tvr̤̥do], [tfr̤̥do] t [t]
  Ѹ ѹ ѸКЪ ukŭ uk [ukʌ] u [u] [b]
  Ф ф ФРЬТЪ fr̤̥tŭ fr'ti [fr̤̥tʌ] f [f]
  Х х ХѢРЪ xěrŭ chier [xɛrʌ]? [xjɛrʌ]? x [x]
  Ѡ ѡ ОТЪ otŭ ot, omega [otʌ] ō, w [oː]
  Ц ц ЦИ ci ci [ʦi] c [ʦ]
  Ч ч ЧРЬВЬ čr̤̥vĭ czrewi [ʧr̤̥vɪ] č, ch [ʧ]
  Ш ш ША ša sza [ʃa] š, sh [ʃ]
  Щ щ ШТА šta szta, szcza [ʃta] št, sht, šč, shch [ʃt], [ʃʧ]
  Ъ ъ ѤРЪ jerŭ jer [jɛrʌ] ŭ, u: [ʌ]
  Ꙑ ꙑ ѤРъі jerū jery [jɛry] ū [y]
  Ь ь ѤРЬ jerĭ jer' [jɛrɪ] ĭ, i: [ɪ]
  Ѣ ѣ ЯТЬ jatĭ jać [jatɪ] ě, je, ja [jɛ]
  Ю ю Ю ju ju [ju] ju [iu]
  Ꙗ ꙗ (Я я) (И)Я ja ja [ja] ja [ja]
  Ѧ ѧ ѦСЪ ęsŭ ęs, jes, mały jus [ɛ̃s] ę, ẽ, a [ɛ̃] [c]
  Ѩ ѩ ѨСЪ jęsŭ jęs, ję [jɛ̃s] ję, jẽ, je [jɛ̃] [d]
  Ѫ ѫ ѪСЪ ǫsŭ ąs, jus, duży jus [ɔ̃s] ǫ, õ, u [ɔ̃] [e]
  Ѭ ѭ ѬСЪ jǫsŭ jąs, ją [jɔ̃s] jǫ, jõ, ju [jɔ̃] [f]
  Ѯ ѯ КСИ ksi ksi [ksi] ks [ks]
  Ѱ ѱ ПСИ psi psi [psi] ps [ps]
  Ѳ ѳ ФИТА fita fita [fita] θ, th, T, F [t], [θ], [f]
  Ѵ ѵ ИЖИЦА ižica iżyca [iʒiʦa] ü [ɪ], [y] [g]
  Ѥ ѥ (И)Ѥ jeː je [jɛ] jeː [iɛ]
  Ћ ћ ДѤРВ đerv, djerv dzierw, djerw, cierw [ʤɛrv], [djɛrv] đ, dj, dż [ʤ], [dj] [h]
  Ѿ ѿ ОТЪ otŭ ot [otʌ] ōt, wt [ot]
  Ѽ ѽ [i]
  1. Pierwsza z liter na ilustracji litery zemlja została zastąpiona przez drugą.
  2. Pierwszą utworzoną formą była ligatura pionowa liter О i Ѵ; obecnie zastępuje ją litera У.
  3. Nazwa rosyjska ЮСЪ МАЛЫЙ (Jus Małyj)
  4. Nazwa rosyjska ЮСЪ МАЛЫЙ ЙОТИРОВАННЫЙ (Jus Małyj Jotowannyj)
  5. Nazwa rosyjska ЮСЪ БОЛЬШОЙ (Jus Bol'szoj)
  6. Nazwa rosyjska ЮСЪ БОЛЬШОЙ ЙОТИРОВАННЫЙ (Jus Bol'szoj Jotowannyj)
  7. Istnieje również wariant Iżycy (Ѵ) zwany Iżycą okowy (Ѷ).
  8. Litera ta pochodzi z głagolicy. Obecnie funkcjonuje jako litery Ћ (Cie) i Ђ (Dzie) w języku serbskim.
  9. Omega okrągła ? - litera o nieznanej nazwie.

Zobacz też

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
  • Ivan G. Iliev. Short History of the Cyrillic Alphabet. Plovdiv. 2012/Иван Г. Илиев. Кратка история на кирилската азбука. Пловдив. 2012. Short History of the Cyrillic Alphabet