Indira Gandhi: Różnice pomiędzy wersjami

Indira Gandhi

Data i miejsce urodzenia	19 listopada 1917 Allahabad, Indie Brytyjskie
Data i miejsce śmierci	31 października 1984 Delhi, Indie
Premier Indii
Okres	od 19 stycznia 1966 do 24 marca 1977
Przynależność polityczna	Indyjski Kongres Narodowy
Poprzednik	Gulzarilal Nanda
Następca	Morarji Desai
Premier Indii
Okres	od 14 stycznia 1980 do 31 października 1984
Przynależność polityczna	Indyjski Kongres Narodowy
Poprzednik	Choudhary Charan Singh
Następca	Rajiv Gandhi
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Indira Priyadarshini Gandhi, hindi इन्दिरा प्रियदर्शिनी गान्धी (ur. 19 listopada 1917 Allahabad, Indie Brytyjskie - zm. 31 października 1984 Delhi, Indie) – indyjska polityk, premier Indii w latach 1966-77 oraz 1980-1984.

Wczesne lata

Była jedynym dzieckiem Jawaharlala Nehru, pierwszego premiera Indii. Nie była spokrewniona z Mahatmą Gandhim; przyjęła nazwisko swojego męża (Feroze Gandhi), który zmienił swoje prawdziwe nazwisko na "Gandhi" z powodów politycznych.

Kiedy umarł jej ojciec w 1964, naciskano na nią, by rozpoczęła karierę polityczną. Wybrano ją do parlamentu z ramienia partii jej ojca - Indyjskiego Kongresu Narodowego. Następnie została ministrem w gabinecie Lal Bahadur Shastri. Kiedy Shastri zmarł w czasie pełnienia obowiązków w 1966, Indira została przywódczynią partii, a tym samym premierem Indii.

Jako premier

Będąc premierem, Indira używała wszelkich środków by wzmocnić swoją władzę. Dzięki umiejętnym nominacjom, tworzyła "notorycznie słabe" gabinety. Gdy w listopadzie 1969 roku nastąpił rozłam w Indyjskim Kongresie Narodowym, Gandhi stworzyła swoją własną partię.

W 1971 roku została ponownie wybrana. Wygrana wojna z Pakistanem w grudniu tego samego roku wzmocniła pozycję jej rządu, a indyjska interwencja we Wschodnim Bengalu pozwoliła miejscowym separatystom na ukoronowanie 9-miesięcznej wojny o niepodległość powstaniem niepodległej republiki Bangladeszu.

Stan wyjątkowy

Przeciwnicy Gandhi od dawna zarzucali jej, że jej partia wygrała wybory w 1971 roku tylko dzięki oszustwom. W czerwcu 1975 roku sąd w Allahabadzie uznał, że urzędująca premier dopuściła się oszustw wyborczych i pozbawił ją mandatu parlamentarnego. Dodatkowo zakazano jej ubiegania się o ponowny wybór przez 6 następnych lat. Zamiast zastosować się do wyroku, Indira Gandhi ogłosiła stan wyjątkowy. Powołując się na artykuł 352 indyjskiej konstytucji, przyznała sobie nadzwyczajne uprawnienia, co było początkiem łamania swobód obywatelskich oraz walki z opozycją polityczną.

Przywódców opozycyjnych partii aresztowano, opozycyjne gazety pozbawiono prądu. Organy samorządowe kontrolowane przez opozycję rozwiązano lub zawieszono ich działanie na czas nieokreślony. Premier przepchnęła przez parlament serię nowych ustaw i poprawek do konstytucji, które były przyjmowane właściwie bez żadnej dyskusji czy debaty.

Dzięki słabości indyjskiej konstytucji Indira mogła z łatwością zmienić indyjskie prawo, tym samym chroniąc samą siebie przed dalszymi oskarżeniami, gdy stan wyjątkowy został odwołany. Mimo znaczących zmian prawnych, Indira nie czuła, że władza kumulowała się w jej rękach wystarczająco szybko. Wykorzystała prezydenta Fakhruddina Ali Ahmeda by wydawać "nadzwyczajne prawa", które pomijając parlament, pozwały jej rządzić przy pomocy dekretów i rozporządzeń.

Stan wyjątkowy trwał 19 miesięcy. W 1977 roku, Indira, zbyt wysoko osądzając swoją popularność, zdecydowała się zwołać wybory, w których została zdecydowanie pokonana. Ku zdziwieniu wielu obserwatorów, ustąpiła bez żadnych sprzeciwów. Trzy lata później ponownie została wybrana, ale jej ponowne rządy nie były już tak autorytarne.

Konflikt z sikhami

Gandhi została zastrzelona na terenie własnej rezydencji przez sikhów - swoich dwóch ochroniarzy: Beanta Singh, który zginął tego samego dnia z rąk ochroniarzy, i Satwanta Singh^[1]. Okoliczności zamachu wskazują na istnienie szerokiego spisku z udziałem osób odpowiedzialnych za ochronę Indiry Gandhi w odwecie za Operację Niebieska Gwiazda w Amritsarze. W pogrzebie Indiry Gandhi wzięły udział oficjalne delegacje z całego świata, w tym delegacja Polski z przewodniczącym Rady Państwa PRL prof. Henrykiem Jabłońskim na czele.

Spuścizna

Do dzisiejszego dnia rządy Indiry Gandhi są różnie oceniane. Mimo że miała silną osobowość, a jej rządy cieszyły się poparciem wielu grup społecznych w Indiach (szczególnie ludzi młodych i biednych), to wprowadzenie stanu wyjątkowego w celu ochrony własnej osoby było ruchem kontrowersyjnym. Dla wielu sikhów decyzja ta pozostaje najbardziej krwawym przypadkiem ludobójstwa w historii kraju^{[potrzebny przypis]}.

Jej obaj synowie Sanjay i Rajiv byli związani z polityką. Sanjay Gandhi zginął w katastrofie samolotowej w czerwcu 1980 roku. Rajiv Gandhi wkroczył w świat polityki w lutym 1981 roku. Po śmierci swojej matki został premierem, ale spotkał go taki sam los: w maju 1991 zginął z rąk Tamilskich Tygrysów. Wdowa po nim, a zarazem synowa Indiry Gandhi, Sonia Gandhi poprowadziła partię do niespodziewanego zwycięstwa w wyborach do Lok Sabha (niższej izby indyjskiego parlamentu) w 2004 roku. Zwycięstwo Gandhi było końcem rządów dla premiera Atal Bihari Vajpayee i Narodowego Związku Demokratycznego (National Democratic Alliance). Sonia Gandhi nie skorzystała jednak z okazji i nie objęła stanowiska szefa rządu. Nowym premierem został dr Manmohan Singh.

Wyróżnienia

• doktorat honoris causa Uniwersytetu Karola w Pradze
• Bharat Ratna (1971)

Niektóre publikacje

• Selected Speeches of Indira Gandhi January 1966 - August 1969 (New Delhi 1971)

Literatura na temat Indiry Gandhi

• "Strzały w Delhi" Zbigniew Domarańczyk Warszawa 1987 r.
• "Sikhowie. Wiara i życie" W. Owen Cole i Para Singh Sambhi Łódź 1978 (rozdz. "Wulkan sikhijski").
• "Indira Gandhi" György Kalmár, wyd. "Wiedza i Książka" RSW "Prasa - Książka - Ruch", Warszawa 1989 r.
• "Szkarłatne sari" Javier Moro wyd. "Świat Książki" 2011

Linki zewnętrzne

• Biogram Indiry Gandhi na oficjalnej stronie Premiera Indii

Szablon:Link FA Szablon:Link FA