Sycylia: Różnice pomiędzy wersjami

Szablon:ITA region infobox

Zobacz multimedia związane z tematem: Sycylia

Zobacz hasło Sycylia w Wikisłowniku

Sycylia (wł. Sicilia) – największa wyspa na Morzu Śródziemnym (25 710 km²), leżąca na południowy zachód od Półwyspu Apenińskiego, od którego oddziela ją wąska Cieśnina Mesyńska. Wyspę zamieszkuje około 5 milionów mieszkańców.

Razem z wyspami: Wyspy Liparyjskie, Egady, Wyspy Pelagijskie i Pantelleria tworzy od 1946 roku region autonomiczny we Włoszech (o powierzchni 25,7 tys. km² i 5,1 mln ludności). Najwyższym wzniesieniem na wyspie jest słynny wulkan Etna (3323 m n.p.m.). Na wyspie panuje klimat śródziemnomorski. Rozbudowana sieć rzeczna, największe rzeki to: Salso, Simeto, Platani.

Region Sycylia jest podzielony na 9 prowincji: Palermo, Katania, Mesyna, Syrakuzy, Trapani, Ragusa, Caltanissetta, Agrigento i Enna.

Historia

Pierwszymi znanymi mieszkańcami Sycylii byli Sykanowie, Sykulowie i Elymowie. Od XI wieku p.n.e. wyspa była kolonizowana przez Fenicjan, którzy założyli Palermo (wtedy Panormus). Od VIII wieku p.n.e. rozpoczęła się grecka kolonizacja wyspy (zobacz: Wielka Grecja). Kolonizatorzy z Hellady założyli takie miasta jak: Syrakuzy, Katanię i Mesynę (wtedy zwaną Zancle). Greckie miasta rozwijały się wspaniale stając się jednymi z ważniejszych miast greckich starożytnego świata (np. Syrakuzy). Właśnie to miasto w V wieku p.n.e. objęło władzę nad resztą greckich kolonii. W tym czasie odżyły też za sprawą Kartaginy fenickie wpływy na wyspie i po ciężkich bojach z Grekami Kartagińczycy opanowali przed rokiem 400 p.n.e. zachodnią część wyspy. Aż do III wieku p.n.e. trwały grecko-kartagińskie walki o panowanie nad Sycylią. Wtedy to do konfliktu włączyli się Rzymianie.

Po pierwszej wojnie punickiej Rzym wyparł Kartaginę z wyspy, a następnie w roku 215 p.n.e., po śmierci ostatniego władcy Syrakuz, stał się jedynym właścicielem wyspy, czyniąc z niej rzymską prowincję. Pod rządami Rzymian Sycylia stała się spichlerzem Rzymu. Główną siłą roboczą byli niewolnicy, którzy wszczęli wiele powstań (m.in. w latach 135-132 p.n.e. i 104-100 p.n.e.), bezwzględnie stłumionych przez wojska rzymskiego imperium. W połowie V wieku naszej ery Sycylia znalazła się w rękach Wandalów, którzy niewiele wcześniej opanowali Afrykę Północną. W roku 493 wyspę zdobyli Ostrogoci, a w 535 została wcielona do Bizancjum przez Belizariusza. W IX wieku (828) Sycylię podbili Arabowie i następnie rządzili nią przez kolejne dwa stulecia. Wyspę z rąk arabskich wydarli w latach 1060-91 Normanowie pod wodzą Rogera I. Roger II został w roku 1130 pierwszym królem Sycylii. Władca ten miał duży udział w przekazaniu arabskiej wiedzy Europie. Po śmierci ostatniego z normańskich królów w roku 1194 nowym władcą Sycylii został cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Henryk VI, a później Fryderyk II, który rządził wyspą od 1197 do 1250 roku.

W roku 1266 papież Klemens IV koronował Karola I z dynastii andegaweńskiej, który wcześniej zamordował syna Fryderyka II, Manfreda, na króla Neapolu i Sycylii. Jego rządy nie spotkały się jednak z ciepłym przyjęciem i 30 marca 1282 wybuchła rewolta, która zyskała nazwę nieszpory sycylijskie. Sycylijczycy powołali na króla Piotra III z Aragonii. Wywołało to wojnę między Andegawenami i Aragonią. 31 sierpnia 1302 działania wojenne zostały zakończone pokojem w Caltabellotta. Władcą Sycylii został Fryderyk II (1296-1337) z Aragonii, a południowe Włochy pozostały w rękach Andegawenów. Po wygaśnięciu sycylijskiej linii aragońskiej dynastii w roku 1409 władzę na wyspie objęła główna linia z Aragonii. Trzydzieści trzy lata później Alfons V Aragoński zjednoczył Sycylię z królestwem Neapolu.

Na początku XVI wieku władzę w Hiszpanii (a tym samym i na Sycylii) przejęli Habsburgowie. Po nich rządy nad wyspą przejęli Burbonowie (1735). W roku 1816 południowe Włochy i Sycylia zostały zjednoczone przez Ferdynanda I, tworząc Królestwo Obojga Sycylii. W pierwszej połowie XIX wieku wyspą wstrząsały rebelie (w roku 1820 oraz w latach 1848-49).

W roku 1860 na czele swoich oddziałów wylądował na Sycylii Giuseppe Garibaldi. Opanował wyspę, a ta wkrótce przyłączyła się do królestwa Sardynii, aby potem wraz z całym królestwem wejść do zjednoczonych Włoch. O wejściu w skład Włoch zadecydował plebiscyt z 1861 roku. W ramach państwa włoskiego Sycylia była biednym, prowincjonalnym regionem.

Podczas drugiej wojny światowej (1943 rok) na wyspie wylądował silny desant aliancki i po trwających blisko miesiąc walkach opanował Sycylię. W 1947 wyspa otrzymała autonomię. Najpoważniejszym problemem wyspy po drugiej wojnie światowej była bardzo silna mafia, która zdominowała miejscową gospodarkę i politykę. Po zabójstwach włoskich sędziów śledczych Giovanniego Falcone i Paolo Borsellino w 1992 roku, władze przystąpiły do zdecydowanej walki ze zorganizowaną przestępczością na wyspie i do roku 1998 mafia została znacznie osłabiona. Mimo silnego wsparcia gospodarczego władz w Rzymie Sycylia pozostaje cały czas jednym z biedniejszych regionów Włoch.

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa regionu Sycylia

Szablon:Link FA Szablon:Link FA