Przejdź do zawartości

Jan Jonston

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Odoaker (dyskusja | edycje) o 11:04, 25 kwi 2005. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Jan Jonston (ur. 3 września 1603 w Szamotułach zm. 8 czerwca 1675 w Składowicach) - przyrodoznawca, historyk, pedagog, lekarz. Był synem szkockiego imigranta Simona Johstona i Niemki Anny Becker. Od 1611 uczył się przez trzy lata w szkole braci czeskich w Ostrorogu, skąd przeniósł się do gimnazjum ewangelickiego w Bytomiu Odrzańskim. Po pięciu latach nauki w bytomskim gimnazjum kontynuował naukę w gimnazjum Toruniu, skąd wyniósł doskonałą znajomość języka hebrajskiego. W latach 1623 - 1625 studiował w Szkocji na akademii w Saint Andrews język hebrajski, filozofię i teologię.

Po powrocie do Polski osiadł w Lesznie, gdzie pracował jako nauczyciel prywatny oraz gimnazjalny. Wiele podróżował po Europie i doskonalił swoje wykształcenie w Lejdzie, Londynie i Cambridge. W roku 1632 uzyskał doktorat z medycyny na uniwersytecie w Lejdzie. Powrócił do Leszna w 1632, wkrótce został lekarzem nadwornym wojewody Bogumiła Leszczyńskiego oraz lekarzem miejskim miasta Leszna.

Jonston stworzył również wybitne dzieła typu encyklopedycznego. Zgłębiał filozofię, teologię oraz nauki przyrodnicze - szczególne zasługi ma w dziedzinie botaniki. Przyjaźnił się z Janem Amosem Komenskim, przebywającym w tym czasie również w Lesznie. Pisał po łacinie, ale pomimo obcego pochodzenia uważał się zawsze za Polaka. W czasie najazdu szwedzkiego w 1656 przeniósł się do swojego majątku w Składowicach koło Lubina. Tam też zmarł 8 czerwca 1675, jego zwłoki kilka miesięcy później przewieziono do Leszna.

Ważniejsze dzieła naukowe:

  • Traumatographia naturalis (Amsterdam 1632)
  • Sintagma dendrologi specimen (Leszno 1645)
  • Polyhistor (1660) - dzieło encyklopedyczne
  • Natitia regni vegetablis (1661)
  • Idea Hygieinse(1661)
  • Dendrographia sive Historia Naturalis de Arboribus (1662)
  • Syntagma universae medicinae practicae (1673)