Przejdź do zawartości

Ptolemeusz IV Filopator

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ptolemeusz IV Filopator
Ilustracja
Oktodrachma Ptolemeusza IV
władca starożytnego Egiptu
Okres

od 221 p.n.e.
do 204 p.n.e.

Dane biograficzne
Dynastia

Ptolemeusze

Data urodzenia

246 lub 238 p.n.e.

Data śmierci

204 p.n.e.

Ojciec

Ptolemeusz III Euergetes

Matka

Berenika II

Żona

Arsinoe III

Dzieci

Ptolemeusz V Epifanes

Ptolemeusz IV Filopator (ur. 246 lub 238 p.n.e., zm. 204 p.n.e.) – czwarty władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 221-204 p.n.e., syn Ptolemeusza III Euergetesa i Bereniki II. Poślubił swoją siostrę Arsinoe III, mieli syna Ptolemeusza V Epifanesa[1].

Panowanie

[edytuj | edytuj kod]

Jego wychowawcą był znany uczony i ówczesny kierownik Biblioteki Aleksandryjskiej Eratostenes. Sam władca był człowiekiem o szerokich zainteresowaniach, czego wyrazem jest choćby fakt napisania przez niego tragedii pt. Adonis (niezachowana). Na czasy panowania Ptolemeusza IV przypadł poważny kryzys ekonomiczny, którego początki zaobserwować można już za panowania jego ojca. Spowodowany był on przewartościowaniem monety srebrnej względem brązowej, a jego efektem było załamanie się sprawnie dotąd działającego trójmetalicznego systemu monetarnego.

Pierwsze lata panowania były wypełnione walką z Seleucydami o Syrię w ramach czwartej wojny syryjskiej (219-217 p.n.e.), zakończonej zwycięską dla Egiptu bitwą pod Rafią i utrzymaniem egipskiego panowania w Celesyrii (Syria z Fenicją).

Jego polityka wewnętrzna naznaczona była walką z opozycją (powstanie nubijskiego wodza Horunnefera w Tebaidzie) oraz stopniowo pogarszającą się sytuacją gospodarczą kraju. Duży wpływ na tego władcę mieli niektórzy dworzanie (Sosibios, Agatokles z Samos, metresa Agatokleja), którzy skupili w swoich rękach znaczną władzę. Pierwszy z nich stał się szarą eminencją dworu i był odpowiedzialny za serię morderstw, które objęły członków rodziny panującej, m.in. matkę króla – Berenikę II oraz królewskiego brata Magasa.

Za pośrednictwem posłów brał udział w mediacjach pomiędzy Rzymianami a królem macedońskim Filipem[2]. Wojny i konflikty wewnętrzne za panowania tego władcy spowodowały przełom, który zapoczątkował zmierzch potęgi państwa Ptolemeuszy.

Tytulatura

[edytuj | edytuj kod]
Królewski Protokół
prenomen lub imię tronowe:
M23
X1
L2
X1

U22
R8
U22
R8F44
N35
Q3
X1
V28U21F12
D28
C2C12S42S34
trl.: (Juaenneczeruimenechui Setepenptah Userkare Sechemanchenamon[3])
tłum.: Dobroczynny Spadkobierca Bogów Wybrany przez Ptaha potężny siłą duszy Re Wszechmocne wcielenie Amona
nomen lub imię rodowe:
G39N5
Q3
X1
V4E23
Aa15
M17M17S29S34D&t&tA Q1X1
U6
H8
trl.: (Ptulmis Anchdżetmeriaast[3])
tłum.: Ptolemeusz żyjący wiecznie ukochany przez Izydę

Łącznie znane jest co najmniej siedem różnych wariantów tytułów, jakimi Ptolemeusz IV był honorowany w Egipcie[4]. Grecka tytulatura władcy brzmiała basileus Ptolemaios IV Theos Philopator I - król Ptolemeusz Bóg Miłujący Ojca[3].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Walbank 1984 ↓, s. 482, 488.
  2. Appian, Wojny macedońskie 3.1
  3. a b c Kwiatkowski 2021 ↓, s. 1001.
  4. Jürgen von Beckerath, Handbuch der ägyptischen Königsnamen, München ägyptologische Studien, Monachium: Deutscher Kunstverlag, 1984, s. 288-289, ISBN 978-3-422-00832-8 [dostęp 2023-05-27] (niem.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tomasz Grabowski: Ostatni triumf Ptolemeuszy. Czwarta wojna syryjska (221–217 p.n.e.). Kraków: Historia Iagiellonica, 2010
  • F.W. Walbank: The Cambridge ancient history, Volume 7, Part 1: The Hellenistic World. Wyd. 2. Cambridge: Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-23445-X.
  • Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, ISBN 978-83-244-1042-2.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]