George I od Velike Britanije

George I. rođen kao Georg Ludwig (Osnabrück (Elektorat Hannover), 28. maj 1660. - Osnabrück, 11. jun 1727.), bio je kralj Velike Britanije i Irske od 1714 do svoje smrti 1727. i izborni knez Elektorata Hannover od 1698. do 1727.[1]

George I.
Portret iz 18. vijeka
Kralj Velike Britanije i Irske
Vladavina 1. august 1714. - 11. jun 1727.
Prethodnik Anne
Nasljednik George II
Knez izbornik Elektorata Hannover
Vladavina 1698. - 1727.
Prethodnik Ernest Augustus
Nasljednik George II
Supruga Sophia Dorothea od Celle
Djeca George II, Sophia Dorothea
Puno ime
Georg Ludwig
Dinastija Hanover
Otac Ernest Augustus
Majka Sophia Palatinska
Rođenje 28. maj 1660. (7. jun 1660. po Novom kalendaru)
Hanover, Sveto Rimsko Carstvo
Smrt 11. jun 1727.
Osnabrück

On je bio prvi britanski monarh iz njemačke dinastije Hanover.[1]

Biografija

uredi

Georg Ludwig od Brunswick-Lüneburga bio je sin Ernesta Augusta, kneza izbornika od Hannovera, i Sophije Palatinska, unuke kralja Jamesa I iz Dinastije Stuart.[1] George je oženio svoju sestričnu Sophiju Dorotheu od Cella - 1682, ali se 1694. od nje razveo, optužujući je za nevjeru. Nakon tog ju je držao zatvorenu u dvorcu Ahlden pored Cellea, gdje je umrla 32 godina kasnije. Georg je 1698. naslijedio svog oca, na položaju kneza izbornika. U to vrijeme točnije - 1701. Parlament Ujedinjenog Kraljevstva donio je Zakon o naslijeđivanju (Act of Settlement ), želivši njime osigurati protestanskog vladara na prijestolju, a ne protjeranog rimokatoličkog pretendenta na tron - Jamesa Edwarda Stuarta (zvanog Stari pretendent). George je u to vrijeme bio treći po redu kandidat za prijestolje, nakon princeze Anne (koja je vladala od 1702. do 1714. i svoje majke.[1]

U vrijeme rata za španjolsko nasljeđe (1701. -1714.) George se uz manju dozu rezerviranosti borio protiv Francuza, što se dopalo engleskim vigovskim političarima, ali ne i brojnim Torijevcima koji su ostali vjerni Starom pretendentu.[1] Kad je 8. juna 1714. Georgu umrla majka, on je izbio u prvi plan za britanski tron, kojeg je nakon smrti kraljice Anne i uz pomoć Vigovaca i dobio 1. augusta 1714.[1]

U znak zahvalnosti, George je ministre u svom kabinetu, popunio uglavnom iz redova Vigovske partije.[1] Iako su jakobitske bune iz 1715. i 1719. relativno lako ugušene, Georg nije bio baš osobito popularan kod engleskog naroda, tome su pripomogle i ružne glasine (koje su se i onda brzo širile) o tome kako se ponašao prema bivšoj ženi, ali i rastrošnost njegove dvije njemačke ljubavnice.[1] Iako je on prilično marljivo pokušao ispuniti svoje obveze prema svom novom kraljevstvu, ali kako nije znao engleski, sa svojim ministrima je komunicirao na francuskom. George je vrlo brzo prestao odlaziti na sjednice svog kabineta, ali je održavao privatne kontakte sa svojim ključnim ministrima, ipak je to umanjilo društveni ugled vlade, koja je za mandata kraljice Anne bila prilično snažna i kontrolirala politiku zemlje. George je bio vješt u međunarodnoj politici, njegova diplomatska lukavost omogućila mu je da ugura Englesku u tripartitnu koaliciju protiv Španjolske zajedno sa Francuskom i Holandijom.[1] (1717. - 1718.), ali se s druge strane nije snalazio u unutrašnjoj politici, u kojoj se morao nositi s tako jakim ličnostima kao su ministri Robert Walpole (kasniji grof od Orforda), James Stanhope i vikont Charles Townshend. Zbog tog je dolazilo do kriza, kao u razdoblju 1716. - 1717. , kad su Townshend i Walpole napustili vladu u znak protesta zbog navodnih Stanhopeovih nastojanja da britansku vanjsku politiku ukalupi prema potrebama Georgove hanoverske kneževine. Zbog tog su se oni udružili sa njegovim sinom, tadašnjim princom od Walesa (kasnijim kraljem George II), i formirali prilično snažnu opoziciju unutar Vigovske partije.[1]

Ali se ta frakcija ubrzo izmirila sa Georgeom, veći udar na njega dogodio se - 1720., kad je bankrotirala Kompanija južnih mora (South Sea Company).[1] Nakon tog se razbuktao skandal kad je postalo jasno da je i kralj sa svojim ljubavnicama sudjelovao u transakcijama upitne zakonitosti preko te kompanije. Iz te gungule i daljnjeg sramoćenja izvukao ga spretni Robert Walpole govorima u Donjem domu parlamenta. Ali je zbog tog George bio prisiljen dati Walpolu i Townshendu odriješene ruke u vladanju zemljom, pa su oni istjerali iz vlade nekoliko njegovih prijatelja, tako da je do 1724 George potpuno potpao pod njihov uticaj.[1]

George je umro od moždanog udara prilikom posjeta svom Hannoveru. Imao je dvoje djece, sina nasljednika na tronu Georga II, i kćer, Sophiju Dorotheu (1687. - 1757), ženu kralja Friedricha Wilhelma I. i majku Friedricha II. - Velikog.[1]

Izvori

uredi
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 George I (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 10. 10. 2014. 

Vanjske veze

uredi
Prethodnik: Kralj Ujedinjenog Kraljevstva Nasljednik:
Anne George II