Mabel Normand (9. novembar 1892[1] – 23. februar 1930) bila je američka glumica poznata kao jedna od najpopularnijih komičarki i najznačajnijih ličnosti Hollywooda u nijemoj eri. Otkrio ju je Mack Sennett i učinio zvijezdom kratkih filmova koje je producirala njegova kompanija Keystone Studios[2]. Tamo je ona stekla iskustva zahvaljujući kojima će postati jedna od prvih žena u Hollywoodu koja se bavila pisanjem scenarija, produkcijom i režijom.[3] 1910-ih je postala poznata zbog niza komercijalno uspješnih suradnji sa komičarskim zvijezdama kao što su Charles Chaplin i Roscoe "Fatty" Arbuckle.[4] Na vrhuncu karijere krajem 1910-ih i početkom 1920-ih, Normand je imala vlastiti studio i produkcijsku kompaniju.

Mabel Normand
glumica, redateljica, scenaristica, producentica
Biografske informacije
RođenjeMabel Ethelreid Normand
(1892-11-09)9. 11. 1892.
New Brighton, Staten Island, SAD
Smrt23. 2. 1930. (dob: 37)
Monrovia, Kalifornija, SAD
PočivališteCalvary Cemetery
PseudonimMabel Normand-Cody
NacionalnostAmerican
SupružnikLew Cody(1926–Greška izraza: Neočekivani < operator)
Profesionalne informacije
Zanimanjeglumica, redateljica, scenaristica, producentica
Opus
Djelatni period1910–1927

Tokom 1920-ih se, međutim, njeno ime počelo povezivati sa nekim od zloglasnih hollywoodskih skandalia, kao što je nerazjašnjeno ubistvo režisera Williama Desmonda Taylora 1922. godine, kao i and ranjavanje milionera Courtlanda S. Dinesa, koje je 1924. počinio njen šofer. Ti skandali, kao i tuberkuloza, koja jo je dijagnosticirana 1923. godine, su je natjerali da se povuče s filma. Umrla je u dobi od 37 godina.[5][6]

Biografija

uredi

Rodila se kao Mabel Ethelreid Normand u New Brightonu, naselju na njujorškom Staten Islandu. Odrasla je u radničkoj porodici; otac Claude Normand je bio francuski Kanađanin i radio kao stolar u staračkom domu za pomorce; majka je bila irskog porijekla.

Prije nego što se počela baviti glumom, Mabel Normand je kao adolescentica radila kao model njujorškim slikarima i ilustratorima. Među njima je najpoznatiji bio Charles Dana Gisbson, tvorac tzv. Gibsonove djevojke. Godine 1909. se u dobi od 16 godina zaposlila kao glumica u studiju Biograph Film, gdje je, između ostalog, nastupila i u jednom filmu znamenitog filmskog pionira D. W. Griffitha. Mnogo je značajniji bio susret s mladim glumcem Mackom Sennettom s kojim će započeti dugu i plodnu suradnju, ali i burnu ljubavnu vezu. Sennett ju je odveo u Kaliforniju, gdje je nakon nastupa u filmu The Water Nymph stekla titulu prve od njegovih kupaćih ljepotica (engleski: Sennett's Bathing Beauties). Sennett je, međutim, odmah prepoznao i njen komičarski talent te je učinio zvijezdom kratkih filmskih komedija u Keystoneovoj produkciji. Na tom se mjestu Normand osim glume počela baviti i scenarijem i režijom, a otpočela je suradnju sa nizom popularnih komičarskih zvijezda kao što su Harold Lloyd i Roscoe Arbuckle. Najvažnija je, međutim, bila ona koja je 1914. započela s mladim engleskim glumcem Charlesom Chaplinom, koji se na početku zbog nedostatka iskustva nije najbolje prilagodio filmskom mediju. Prema navodima filmskih historičara, Sennett je namjeravao otpustiti Chaplina, ali je upravo Normand, koja je postala njegova mentorica, inzistirala da ga Sennett zadrži i tako mu omogući nastavak karijere. Normand je sa Sennettom ostala sve do 1918. godine, kada je potpisala ugovor sa producentom Samuelom Goldwynom i na raspolaganje dobila vlastiti studio u Culver Cityju.

Normandinu uspješnu karijeru je početkom 1920-ih počeo nagrizati njen privatni život, koji je u javnosti postao oličenjem "nemorala" i ekscesa karakterističnog za Ameriku tog doba. 1. februara 1922. je režiser William Desmond Taylor, njen susjed i prijatelj, pronađen ubijen u svom losanđeleskom bungalovu. Normand je bila osumnjičena zločin; iako je oslobođena nakon policijskog ispitivanja, u javnost su procurili detalji o njenoj ovisnosti o kokainu te stvorili brojne špekulacije o posrednoj umiješanosti u zločin. 1. januara 1924. je u jednom losanđeleskom stanu bila na zabavi zajedno sa svojom prijateljicom Ednom Purviance i njenim dečkom Courtlandom S. Dienesom; tada je njen šofer William Greer pištoljem ranio Dienesa, navodno uvjeren kako "ima loše namjere" prema njegovoj poslodavki. Iako se Dienes oporavio od rana, a Greer na sudu bio oslobođen optužbi, detalji sa zabave koji su došli u javnost su stvorili novi skandal. Zbog njega, ali i prvih zdravstvenih problema vezanih uz tuberkulozu, Normand se na neko vrijeme povukla iz svijeta glume.

Godine 1926. je počela suradnju sa režiserom Halom Roachem, a iste godine su udala za Lewa Codyja, glumca s kojim je osam godina ranije bila nastupila u svom velikom hitu Mickey. Nakon nekoliko godina se zbog tuberkuloze morala povući u sanatorij, gdje je i umrla.

Izabrana filmografija

uredi
Godina Film Uloga Napomene
1910 Indiscretions of Betty
1911 Her Awakening Kćer rež. D. W. Griffith
1911 Why He Gave Up Supruga ko-režiser: Mack Sennett
sa Fredom Maceom
1912 The Water Nymph Diving Venus Alternativni naslov: The Beach Flirt
rež. Mack Sennett
ul. Mack Sennett i Ford Sterling
Prva Keystoneova komedija
1912 The Flirting Husband rež. Mack Sennett
ul. Ford Sterling
1912 Mabel's Lovers Mabel rež. Mack Sennett
ul. Fred Mace i Ford Sterling
1912 At Coney Island Alternativni naslov: Cohen at Coney Island
rež. Mack Sennett
ul. Ford Sterling i Fred Mace
1912 Mabel's Adventures Mabel rež. Mack Sennett
ul. Fred Mace i Ford Sterling
1913 The Bangville Police Djevojka sa farme ul. Keystone Cops
1913 A Noise from the Deep rež. Mack Sennett
ul. Roscoe Arbuckle i Keystone Cops
1913 A Little Hero ul. Harold Lloyd
1913 Mabel's Awful Mistakes Alternativni naslov: Her Deceitful Lover
rež. Mack Sennett
ul. Mack Sennett i Ford Sterling
1913 Passions, He Had Three Alternativni naslov: He Had Three
ul. Roscoe Arbuckle
1913 For the Love of Mabel
With Roscoe Arbuckle and Ford Sterling
1913 Mabel's Dramatic Career Mabel, the kitchen maid Alternativni naslov: Her Dramatic Debut
rež. Mack Sennett
ul. Mack Sennett and Ford Sterling
1913 The Gypsy Queen rež. Mack Sennett
ul. Roscoe Arbuckle
1913 Cohen Saves the Flag Rebecca rež. Mack Sennett
ul. Ford Sterling
1914 Mabel's Stormy Love Affair rež. George Nichols
1914 Won in a Closet[7] također režija
Alternativni naslov: Won in a Cupboard
1914 In the Clutches of the Gang With Roscoe Arbuckle and the Keystone Cops
1914 Mack at It Again rež. Mack Sennett
ul. Mack Sennett
1914 Mabel's Strange Predicament Mabel Alternativni naslov: Hotel Mixup
ul. Charles Chaplin
(Prvi film sa Chaplinom u ulozi Skitnice iako drugi prikazan.)
1914 Mabel's Blunder Mabel također režija
ul. Charley Chase i Al St. John
1914 A Film Johnnie Mabel ul. Charles Chaplin i Roscoe Arbuckle
1914 Mabel at the Wheel Mabel zajednička režija Normand i Sennetta
ul. Charles Chaplin
1914 Caught in a Cabaret Mabel također scenario i režija
ul. Charles Chaplin
1914 Mabel's Nerve Mabel rež. George Nichols
1914 The Alarm Alternativni naslov: Fireman's Picnic
ul. Roscoe Arbuckle i Minta Durfee
1914 Her Friend the Bandit Mabel zajednička režija Normand i Chaplina
ul. Charles Chaplin
1914 The Fatal Mallet Mabel scenario i režija: Mack Sennett
ul. Charles Chaplin i Mack Sennett
1914 Mabel's Busy Day Mabel također scenario i režija
ul. Charles Chaplin i Chester Conklin
1914 Mabel's Married Life Mabel rež. Charles Chaplin
zajednički scenario Normand i Chaplina
ul. Charles Chaplin
1914 Mabel's New Job također scenario i režija
ul. Chester Conklin i Charley Chase
1914 Tillie's Punctured Romance Mabel rež. Mack Sennett
ul. Marie Dressler i Charles Chaplin
1914 The Sky Pirate ul. Roscoe Arbuckle i Minta Durfee
1914 The Masquerader Glumica van špice
scenario i režija: Charles Chaplin
ul. Charles Chaplin i Roscoe Arbuckle
1914 Mabel's Latest Prank Mabel Alternativni naslov: Touch of Rheumatism
zajednička režija Normand i Sennetta
ul. Mack Sennett i Hank Mann
1914 Hello, Mabel Mabel također režija
Alternativni naslov: On a Busy Wire
ul. Charley Chase i Minta Durfee
1914 Gentlemen of Nerve Mabel Alternativni naslovi: Charlie at the Races
Some Nerve
rež. Charles Chaplin
ul. Charles Chaplin i Chester Conklin
1914 His Trysting Place Mabel, supruga scenario i režija: Charles Chaplin
ul. Charles Chaplin
1914 Shotguns That Kick rež. Roscoe Arbuckle
ul. Roscoe Arbuckle i Al St. John
1914 Getting Acquainted Ambrose's Wife scenario i režija: Charles Chaplin
ul. Charles Chaplin i Phyllis Allen
1915 Mabel and Fatty's Wash Day Mabel rež. Roscoe Arbuckle
ul. Roscoe Arbuckle
1915 Mabel and Fatty's Simple Life Mabel Alternativni naslov: Mabel and Fatty's Simple Life
rež. Roscoe Arbuckle
ul. Roscoe Arbuckle
1915 Mabel and Fatty Viewing the World's Fair at San Francisco Mabel rež. Normand and Arbuckle
ul. Roscoe Arbuckle
1915 Mabel and Fatty's Married Life Mabel rež. Roscoe Arbuckle
ul. Roscoe Arbuckle
1915 That Little Band of Gold Wifey van špice
Alternativni naslov: For Better or Worse
rež. Roscoe Arbuckle
ul. Roscoe Arbuckle i Ford Sterling
1915 Wished on Mabel Mabel također režija
ul. Roscoe Arbuckle
1915 Mabel's Wilful Way Mabel zajednička režija Normand i Sennetta
ul. Roscoe Arbuckle
1915 Mabel Lost and Won Director
ul. Owen Moore i Mack Swain
1915 The Little Teacher The Little Teacher Alternativni naslov: A Small Town Bully
rež. Mack Sennett
ul. Roscoe Arbuckle i Mack Sennett
1916 Fatty and Mabel Adrift Mabel Alternativni naslov: Concrete Biscuits
scenario i režija: Roscoe Arbuckle
ul. Roscoe Arbuckle i Al St. John
1916 He Did and He Didn't The Doctor's Wife scenario i režija: Roscoe Arbuckle
ul. Roscoe Arbuckle i Al St. John
1918 The Venus Model Kitty O'Brien rež. Clarence G. Badger
ul. Rod La Rocque
1918 A Perfect 36 Mabel rež. Charles Giblyn
ul. Rod La Rocque
1918 Mickey Mickey rež. F. Richard Jones i James Young
1919 Jinx The Jinx rež. Victor Schertzinger
1921 Molly O' Molly O' rež. F. Richard Jones
ul. George Nichols
1922 Head Over Heels Tina rež. Paul Bern i Victor Schertzinger
ul. Raymond Hatton i Adolphe Menjou
1922 Oh, Mabel Behave Gostioničareva kćer rež. Mack Sennett
ul. Mack Sennett i Ford Sterling
1923 Suzanna Suzanna rež. F. Richard Jones
ul. George Nichols
1923 The Extra Girl Sue Graham scenario zajedno sa Mackom Sennettom
reć. F. Richard Jones
ul. George Nichols
1926 Raggedy Rose Raggedy Rose scenario zajedno sa Stanom Laurelom
rež. Richard Wallace
1926 The Nickel-Hopper Paddy, skakač novčića scenario zajedno sa Stanom Laurelom
ul. Oliver Hardy (van špice)
1927 Should Men Walk Home? The Girl Bandit rež. Leo McCarey
ul. Eugene Pallette i Oliver Hardy
1927 One Hour Married ul. Creighton Hale i James Finlayson

U popularnoj kulturi

uredi

Normand je, kao jedna od najznačajnijih ličnosti njegove rane historije, od strana Hollywooda dobila svojevrsni hommage u filmu Bulevar sumraka čiji je glavni lik Norma Desmond, nekadašnja zvijezda nijemih filmova čije ime kombinacija imena Mabel Normand i Williama Desmonda Taylora; u filmu se Mabel Normand spominje i imenom.

Godine 1976. je ljubavna veza između Sennetta i Normand postala predmetom brodvejskog mjuzikla Mack & Mabel; u originalnoj postavi je lik Mabel Normand tumačila Bernadette Peters.

Godine 1992. se Normand pojavila kao lik u biografskom filmu Chaplin, gdje ju je tumačila Marisa Tomei. Godine 2008. se pojavila i u nijemom filmu Return to Babylon, a 2010. je o njoj snimljen kratki film Madcap Mabel, gdje ju je tumačila Penelope Lagos.

Izvori

uredi

Napomene

  1. Monush, Barry (2003). Screen World Presents the Encyclopedia of Hollywood Film Actors (Illustrated izd.). Hal Leonard Corporation. ISBN 978-1-55783-551-2. Pristupljeno 2010-07-29. 
  2. Harper Fussell 1992: str. 50–52
  3. Harper Fussell 1992: str. 71–73
  4. Harper Fussell 1992: str. 64–70
  5. cite magazine article Films In Review September 1974 Mabel Normand A grand Nephew's Memoir Normand, Stephen
  6. Ward Mahar, Karen (2006). Women Filmmakers in Early Hollywood. JHU Press. str. 131. ISBN 0-8018-8436-5. 
  7. Kehr, Dave (2010-06-06). „Trove of Long-Lost Silent Films Returns to America”. NYTimes.com (New York: New York Times). ISSN 0362-4331. Pristupljeno 2010-07-29. 

Greška u referenci: <ref> oznaka s imenom "Chaplin1964" definirana u <references> nije korištena u ranijem tekstu.
Greška u referenci: <ref> oznaka s imenom "NYT1922-02-07" definirana u <references> nije korištena u ranijem tekstu.

Greška u referenci: <ref> oznaka s imenom "yahoo1" definirana u <references> nije korištena u ranijem tekstu.

Literatura

uredi

Vanjske veze

uredi