Pagliliwaliw: Pagkakaiba sa mga binago

← Nakaraang pagkakaiba Susunod na pagkakaiba →

Content deleted Content added

Inline

Pagbabago noong 03:24, 7 Hulyo 2024

Pagliliwalíw (ugat: liwalíw) ang pagpapahinga ng isip at katawan.^[1] Binibigyang-kahulugan din ito bilang ang kalidad ng karanasan o bilang líbreng óras.^[2]^[3] Libreng oras ang tawag sa oras na ginagamit ng mga tao na labas sa kanilang pang-araw-araw na gawain, tulad ng negosyo, trabaho, gawaing pambahay, at edukasyon, gayundin ang mga mahahalagang gawain tulad ng pagkain at pagtulog. Madalas na itinuturing na pagliliwaliw ang isang gawain kung ito ay malayang piniling gawin ng isang tao. Kumbaga, ginawa niya ito kasi "gusto niya lang".^[2] Binigyang-kahulugan ito ng Amerikanong ekonomistang si Thorstein Veblen bilang "ang hindi produktibong paggamit ng oras".^[4] Mahirap bigyang-kahulugan ang libreng oras dahil sa daming paraan upang malaman ang esensiya nito. Halimbawa, sa sosyolohiya, isa itong puwersang panlipunan; sa sikolohiya naman, ito ay isang estado at kondisyon ng kaisipan at emosyon. Mula sa pananaw ng pananaliksik, parehong masusukat at makukumpara ang mga ito sa paglipas ng panahon at lugar.^[5]

Saklaw ng araling panliwaliw at sosyolohiya ng pagliliwaliw ang pag-aaral at pagsusuri sa gawaing ito. Iba ang pag-aaliw sa pagliliwaliw dahil sadyang ginagawa ang pag-aaliw na kinabibilangan din ng pagliliwaliw. Kinokonsidera ng mga ekonomista ang pagliliwaliw bilang kapantay sa sahod sa mga kinokonsiderang mahalaga ng mga nagtatrabaho. Gayunpaman, madalas ay naghahalo ang ibig sabihin ng liwaliw sa trabaho, dahil posibleng ikonsidera ng ilang tao na nakakatuwang magtrabaho.^[6] Kaugnay na konsepto nila ang pagliliwaliw na may kasama, tulad ng mga gawaing ekstrakurikular tulad ng palakasan.

Isang karapatang pantao ang karapatang magliwaliw. Nakasulat ito sa ika-24 na artikulo ng Pandaigdig na Pagpapahayag ng mga Karapatan ng Tao.

Uri

Nakadepende sa antas ng pormalidad ang mga gawaing panliwaliw, mula sa mga kaswal na mga gawain hanggang sa mga organisadong gawain tulad ng palakasan. Marami sa mga ito ay maituturing na mga libangan na isinasagawa dahil sa personal na kaligayahan, madalas nang regular, at madalas ding humahantong sa kasiyahang dulot ng pagdebelop sa kakayahan o sa pagkilala sa mga nagawa. Pabago-bago ang mga libangan palagi sa bawat pagpalit ng mga lipunan.

Ginagamit ng mga sosyologo ang pananaw ng seryosong pagliliwaliw (Ingles: serious leisure perspective) na unang ipinanukala ni Robert Stebbins. Ayon dito, may tatlong kategorya ang panliliwaliw: kaswal, seryoso, at proyekto.^[7]

Seryosong panliliwaliw

Seryosong panliliwaliw ang sistematikong paghahanap ng mga tao sa isang gawaing may silbi, interesante, at nakakatupad sa mga pangarap, na maituturing minsan na isang karera. Halimbawa nito ay ang pangongolekta ng mga selyo o pagpapanatili sa isang pampublikong liwasan.

Maikakategorya sa tatlo ang mga táong nagsasagawa ng seryosong panliliwaliw: baguhan, boluntaryo, o nanlilibang. Iba sila sa mga kaswal na nagliliwaliw dahil sa kanilang mas mataas na antas ng pagpupursige, kaalaman, at ensayong kinakailangan upang magawa ang mga ito.^[7]

Kaswal na panliliwaliw

Kaswal na panliliwaliw ang mga gawain kung saan natatangap agad ng mga tao ang kasiyahan mula sa pagsasagawa nito. Madalas itong maiksi at nangangailangan ng konti o walang pag-eensayo upang magawa ang mga ito.^[7] Halimbawa nito ay ang panonood ng telebisyon o ng sine, o lumangoy-langoy sa tabing-dagat.

Proyektong panliliwaliw

Proyektong panliliwaliw ang mga gawain na mabilisan pero medyo komplikado. Madalas itong isahan lang o paminsan-minsang isinasagawa sa libreng oras.^[7] Halimbawa nito ay ang pagsasaayos sa mga sirang muwebles o hardin.

Tingnan din

Sanggunian

↑ "liwaliw - Diksiyonaryo". diksiyonaryo.ph. Nakuha noong 7 Hulyo 2024.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ ^2.0 ^2.1 Kelly, John (1996). Leisure [Pagliliwaliw] (sa wikang Ingles) (ika-3 (na) edisyon). Allyn and Bacon. pp. 17–27. ISBN 978-0-13-110561-4.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Neulinger, John (1981). To Leisure: An Introduction [Ukol sa Pagliliwaliw: Panimula] (sa wikang Ingles). Ann Arbor, Michigan: Allyn and Bacon. pp. 10–26. ISBN 978-0-20-506936-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Veblen, Thorstein (1953). The Theory of the Leisure Class [Ang Teorya ng Klase ng Pagliliwaliw] (sa wikang Ingles). New York: New American Library. p. 46.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Turcot, Laurent (13 Abril 2016). "The Origins of Leisure" [Ang mga Pinagmulan ng Pagliliwaliw]. International Innovation (sa wikang Ingles).{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ Goodin, Robert E.; Rice, James Mahmud; Bittman, Michael; & Saunders, Peter (2005). "The time-pressure illusion: Discretionary time vs free time" (PDF). Social Indicators Research. 73 (1): 43–70.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: uses authors parameter (link)
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 ^7.3 Stebbins, Robert (2015). Serious Leisure – A Perspective for Out Time [Seryosong Pagliliwaliw – Pananaw sa Libreng Oras] (sa wikang Ingles). New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers. ISBN 978-0-7658-0363-4.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Magbasa pa

Cross, Gary S. Encyclopedia of recreation and leisure in America. (2004).
Harris, David. Key concepts in leisure studies. (Sage, 2005)
Hunnicutt, Benjamin Kline. Free Time: The Forgotten American Dream. (Temple University Press, 2013).
Ibrahim, Hilmi. Leisure and society: a comparative approach (1991).
Jenkins, John M., and J.J.J. Pigram. Encyclopedia of leisure and outdoor recreation. (Routledge, 2003). ISBN 0-415-25226-1.
Kostas Kalimtzis. An Inquiry into the Philosophical Concept of Scholê: Leisure As a Political End. London; New York: Bloomsbury, 2017.
Rojek, Chris, Susan M. Shaw, and A.J. Veal, eds/ A Handbook of Leisure Studies. (2006).
Rose, Julie L. (2024). "The Future of Work? The Political Theory of Work and Leisure". Annual Review of Political Science. 27 (1)

Kasaysayan ng pagliliwaliw

Abrams, Lynn. Workers' culture in imperial Germany: leisure and recreation in the Rhineland and Westphalia (2002).
Beck, Peter J. "Leisure and Sport in Britain." in Chris Wrigley, ed., A Companion to Early Twentieth-Century Britain (2008): 453–469.
Borsay, Peter. A History of Leisure: The British Experience since 1500 (Palgrave Macmillan, 2006).
Burke, Peter. "The Invention of Leisure in Early Modern Europe". In: Past and Present 146 (1995), pp. 136–150.
Cross, Gary. A social history of leisure since 1600 (1990).
De Grazia, Victoria. The culture of consent: mass organisation of leisure in fascist Italy (2002).
Hatcher, John. "Labour, Leisure and Economic Thought before the Nineteenth Century". In: Past and Present 160 (1998), pp. 64–115.
Koshar, Rudy. Histories of Leisure (2002).
Levinson, David, and Karen Christensen. Encyclopedia of world sport: from ancient times to the present (Oxford UP, 1999).
Marrus, Michael R. The Emergence of Leisure. New York 1974
Poser, Stefan: Leisure Time and Technology, European History Online, Mainz: Institute of European History, 2011, retrieved: 25 October 2011.
Stearns, Peter N. ed. Encyclopedia of European social history from 1350 to 2000 (2001) 5:3–261; 18 essays by experts
Struna, Nancy L. People of Prowess Sport Leisure and Labor in Early Anglo-America (1996) excerpt
Towner, John, and Geoffrey Wall. "History and tourism." Annals of Tourism Research 18.1 (1991): 71–84. online
Towner, John. "The Grand Tour: a key phase in the history of tourism." Annals of tourism research 12#3 (1985): 297–333.
Turcot, Laurent Sports et Loisirs. Une histoire des origines à nos jours, Paris, Gallimard, 2016.
Turcot, Laurent "The origins of Leisure", International Innovation, April 2016 [1] Naka-arkibo 26 April 2016 sa Wayback Machine.
Walton, John K. Leisure in Britain, 1780–1939 (1983).
Withey, Lynne. Grand Tours and Cook's Tours: A history of leisure travel, 1750 to 1915 (1997).

Historyograpiya

Akyeampong, Emmanuel, and Charles Ambler. "Leisure in African history: An introduction." International journal of African historical studies 35#1 (2002): 1–16.
Mommaas, Hans, et al. Leisure research in Europe: methods and traditions (Cab international, 1996), on France, Poland, Netherlands, Spain, Belgium, and the UK.
Ritter, Gerhard A (1978). "Workers' culture in Imperial Germany: problems and points of departure for research". Journal of Contemporary History. 13 (2): 165–189. doi:10.1177/002200947801300201. JSTOR 260112. S2CID 144905527.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Schiller, Kay; Young, Christopher (2009). "The history and historiography of sport in Germany: Social, cultural and political perspectives". German History. 27 (3): 313–330. doi:10.1093/gerhis/ghp029.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Link sa labas

Leisure
Peter Burke, The invention of leisure in early modern Europe, Past & Present, February 1995
The Development of Leisure Amongst the Social Classes During the Industrial Revolution (archived 9 May 2008)
"The Serious Leisure Perspective (SLP)". The Serious Leisure Perspective (SLP). Nakuha noong 17 Pebrero 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
"Leisure Perspective". My Nephew's Take on Leisure (SMD). Nakuha noong 19 Setyembre 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[1] "liwaliw - Diksiyonaryo". diksiyonaryo.ph. Nakuha noong 7 Hulyo 2024.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[Kelly_1996_17–27-2] 2.0 ^2.1 Kelly, John (1996). Leisure [Pagliliwaliw] (sa wikang Ingles) (ika-3 (na) edisyon). Allyn and Bacon. pp. 17–27. ISBN 978-0-13-110561-4.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[3] Neulinger, John (1981). To Leisure: An Introduction [Ukol sa Pagliliwaliw: Panimula] (sa wikang Ingles). Ann Arbor, Michigan: Allyn and Bacon. pp. 10–26. ISBN 978-0-20-506936-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[4] Veblen, Thorstein (1953). The Theory of the Leisure Class [Ang Teorya ng Klase ng Pagliliwaliw] (sa wikang Ingles). New York: New American Library. p. 46.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[5] Turcot, Laurent (13 Abril 2016). "The Origins of Leisure" [Ang mga Pinagmulan ng Pagliliwaliw]. International Innovation (sa wikang Ingles).{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[6] Goodin, Robert E.; Rice, James Mahmud; Bittman, Michael; & Saunders, Peter (2005). "The time-pressure illusion: Discretionary time vs free time" (PDF). Social Indicators Research. 73 (1): 43–70.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: uses authors parameter (link)

[:0-7] 7.0 ^7.1 ^7.2 ^7.3 Stebbins, Robert (2015). Serious Leisure – A Perspective for Out Time [Seryosong Pagliliwaliw – Pananaw sa Libreng Oras] (sa wikang Ingles). New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers. ISBN 978-0-7658-0363-4.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[1]

@@ Linya 2: / Linya 2: @@
 {{Kinukumpuni|notready=y}}
 [[File:Oasis de Pica. I región..jpg|thumb|Mga nagliliwaliw sa isang [[oasis]] sa [[Tsile]].]]
 <!-- Panatilihin ang paggamit sa tuldik sa unang banggit ng paksa. -->
-'''Pagliliwalíw''' (ugat: '''liwalíw''') ang pagpapahinga ng [[isip]] at [[katawan]]. Binibigyang-kahulugan din ito bilang ang kalidad ng karanasan o bilang '''líbreng óras'''<!-- Oras po ang ginagamit sa karaniwang diskurso, hindi panahon> -->. Libreng oras ang tawag sa [[oras]] na ginagamit ng mga tao na labas sa kanilang pang-araw-araw na gawain, tulad ng [[negosyo]], [[trabaho]], [[gawaing pambahay]], at [[edukasyon]], gayundin ang mga mahahalagang gawain tulad ng [[pagkain (gawain)|pagkain]] at [[pagtulog]]. Madalas na itinuturing na pagliliwaliw ang isang gawain kung ito ay malayang piniling gawin ng isang tao. Kumbaga, ginawa niya ito kasi "gusto niya lang". Binigyang-kahulugan ito ng Amerikanong ekonomistang si [[Thorstein Veblen]] bilang "ang hindi produktibong paggamit ng oras". Mahirap bigyang-kahulugan ang libreng oras dahil sa daming paraan upang malaman ang [[esensiya]] nito. Halimbawa, sa [[sosyolohiya]], isa itong puwersang panlipunan; sa [[sikolohiya]] naman, ito ay isang estado at kondisyon ng kaisipan at emosyon. Mula sa pananaw ng [[pananaliksik]], parehong masusukat at makukumpara ang mga ito sa paglipas ng panahon at lugar.
+'''Pagliliwalíw''' (ugat: '''liwalíw''') ang pagpapahinga ng [[isip]] at [[katawan]]. Binibigyang-kahulugan din ito bilang ang kalidad ng karanasan o bilang '''líbreng óras'''<--       ,   --> Libreng oras ang tawag sa [[oras]] na ginagamit ng mga tao na labas sa kanilang pang-araw-araw na gawain, tulad ng [[negosyo]], [[trabaho]], [[gawaing pambahay]], at [[edukasyon]], gayundin ang mga mahahalagang gawain tulad ng [[pagkain (gawain)|pagkain]] at [[pagtulog]]. Madalas na itinuturing na pagliliwaliw ang isang gawain kung ito ay malayang piniling gawin ng isang tao. Kumbaga, ginawa niya ito kasi "gusto niya lang". Binigyang-kahulugan ito ng Amerikanong ekonomistang si [[Thorstein Veblen]] bilang "ang hindi produktibong paggamit ng oras". Mahirap bigyang-kahulugan ang libreng oras dahil sa daming paraan upang malaman ang [[esensiya]] nito. Halimbawa, sa [[sosyolohiya]], isa itong puwersang panlipunan; sa [[sikolohiya]] naman, ito ay isang estado at kondisyon ng kaisipan at emosyon. Mula sa pananaw ng [[pananaliksik]], parehong masusukat at makukumpara ang mga ito sa paglipas ng panahon at lugar.
 Saklaw ng [[araling panliwaliw]] at [[sosyolohiya ng pagliliwaliw]] ang pag-aaral at pagsusuri sa gawaing ito. Iba ang [[pag-aaliw]] sa pagliliwaliw dahil sadyang ginagawa ang pag-aaliw na kinabibilangan din ng pagliliwaliw. Kinokonsidera ng mga ekonomista ang pagliliwaliw bilang kapantay sa sahod sa mga kinokonsiderang mahalaga ng mga nagtatrabaho. Gayunpaman, madalas ay naghahalo ang ibig sabihin ng liwaliw sa trabaho, dahil posibleng ikonsidera ng ilang tao na [[tuwa|nakakatuwang]] magtrabaho. Kaugnay na konsepto nila ang pagliliwaliw na may kasama, tulad ng mga gawaing ekstrakurikular tulad ng [[palakasan]].
 Isang [[karapatang pantao]] ang [[karapatang magliwaliw]]. Nakasulat ito sa ika-24 na artikulo ng [[Pandaigdig na Pagpapahayag ng mga Karapatan ng Tao]].
+<!-- TODO: Yung kasaysayan na bahagi, i-restructure upang maging focus muna yung sa Pilipinas bago ang ibang mga bansa. -->
+== Uri ==
+Nakadepende sa antas ng pormalidad ang mga gawaing panliwaliw, mula sa mga kaswal na mga gawain hanggang sa mga organisadong gawain tulad ng palakasan. Marami sa mga ito ay maituturing na mga libangan na isinasagawa dahil sa personal na kaligayahan, madalas nang regular, at madalas ding humahantong sa kasiyahang dulot ng pagdebelop sa kakayahan o sa pagkilala sa mga nagawa. Pabago-bago ang mga libangan palagi sa bawat pagpalit ng mga lipunan.
+Ginagamit ng mga sosyologo ang pananaw ng seryosong pagliliwaliw ({{Lang-en|serious leisure perspective}}) na unang ipinanukala ni Robert Stebbins. Ayon dito, may tatlong kategorya ang panliliwaliw: kaswal, seryoso, at proyekto.<ref name=":0">{{Cite book |last=Stebbins |first=Robert |title=Serious Leisure – A Perspective for Out Time |publisher=Transaction Publishers |year=2015 |isbn=978-0-7658-0363-4 |location=[[New Brunswick, New Jersey|New Brunswick]], [[New Jersey]] |language=en |trans-title=Seryosong Pagliliwaliw – Pananaw sa Libreng Oras}}</ref>
-== Kasaysayan ==
-<!-- TODO: gawan ng bahagi dito patungkol naman sa kasaysayan ng pagliliwaliw sa Pilipinas. Isunod na lang yung pagkasulat sa mga bansang may bahagi rito. -->
+=== Seryosong panliliwaliw ===
-Sa malaking bahagi ng kasaysayan, itinuturing na isang pribilehiyo ang pagliliwaliw na ginagawa lamang ng mga [[may-kaya]] ({{lang-en|upper class}}) dahil madalas na dapat may pera upang magawa ito. Pagsapit ng ika-18 siglo sa [[Europa]], ang pagdami ng opurtunidad na magkapera, na sinabayan ng mga pag-usad ng mg kilusang naglalayong magkaroon ng karapatang mag-organisa at mas mababang oras sa trabaho ang mga naging dahilan upang marating ng mga karaniwang tao ang punto sa buhay na kaya na nilang magliwaliw, lalo na sa [[Reyno Unido]], isa sa mga bansang nagpasimula sa [[Rebolusyong Industriyal]]. Bagamat nakarating din kalaunan sa [[Estados Unidos]] ang mga pagbabagong ito mula Europa, hindi gaanong nakapagliwaliw ang mga tao dahil sa mga mas mahahabang oras sa trabaho sa naturang bansa, kahit na maikukumpara ang yaman ng karaniwang Amerikano sa panahong ito sa mga taga-Europa. Napansin ng karamihan sa mga [[imigrante]] mula Europa na kailangan nilang mas magtrabaho upang makapagliwaliw sa Amerika, di tulad sa Europa.
+Seryosong panliliwaliw ang sistematikong paghahanap ng mga tao sa isang gawaing may silbi, interesante, at nakakatupad sa mga pangarap, na maituturing minsan na isang karera. Halimbawa nito ay ang [[Pangongolekta ng selyo|pangongolekta]] ng mga [[selyo]] o pagpapanatili sa isang pampublikong [[liwasan]].
+Maikakategorya sa tatlo ang mga táong nagsasagawa ng seryosong panliliwaliw: [[baguhan]], [[boluntaryo]], o [[Libangan (gawain)|nanlilibang]]. Iba sila sa mga kaswal na nagliliwaliw dahil sa kanilang mas mataas na antas ng pagpupursige, kaalaman, at ensayong kinakailangan upang magawa ang mga ito.<ref name=":0" />
+=== Kaswal na panliliwaliw ===
+Kaswal na panliliwaliw ang mga gawain kung saan natatangap agad ng mga tao ang kasiyahan mula sa pagsasagawa nito. Madalas itong maiksi at nangangailangan ng konti o walang pag-eensayo upang magawa ang mga ito.<ref name=":0" /> Halimbawa nito ay ang panonood ng [[telebisyon]] o ng [[Sinehan|sine]], o lumangoy-langoy sa tabing-dagat.
+=== Proyektong panliliwaliw ===
+Proyektong panliliwaliw ang mga gawain na mabilisan pero medyo komplikado. Madalas itong isahan lang o paminsan-minsang isinasagawa sa libreng oras.<ref name=":0" /> Halimbawa nito ay ang pagsasaayos sa mga sirang [[muwebles]] o [[hardin]].
 ==Tingnan din==
@@ Linya 17: / Linya 29: @@
 *[[Hilig]]
-==Mga sanggunian==
+====
 {{Reflist}}
+== Magbasa pa ==
-{{usbong}}
+* Cross, Gary S. ''Encyclopedia of recreation and leisure in America.'' (2004).
+* Harris, David. ''Key concepts in leisure studies''. (Sage, 2005)
+* Hunnicutt, Benjamin Kline.  ''[[:en:Free_Time:_The_Forgotten_American_Dream|Free Time: The Forgotten American Dream]].'' (Temple University Press, 2013).
+* Ibrahim, Hilmi. ''Leisure and society: a comparative approach'' (1991).
+* Jenkins, John M., and J.J.J. Pigram.  ''Encyclopedia of leisure and outdoor recreation''. (Routledge, 2003). {{ISBN|0-415-25226-1}}.
+* Kostas Kalimtzis. ''An Inquiry into the Philosophical Concept of Scholê: Leisure As a Political End''. London; New York: Bloomsbury, 2017.
+* Rojek, Chris, Susan M. Shaw, and A.J. Veal, eds/ ''A Handbook of Leisure Studies''. (2006).
+* Rose, Julie L. (2024). "[https://www.annualreviews.org/doi/abs/10.1146/annurev-polisci-041719-102644 The Future of Work? The Political Theory of Work and Leisure]". ''Annual Review of Political Science''. '''27''' (1)
+== Kasaysayan ==
+* Abrams, Lynn. ''Workers' culture in imperial Germany: leisure and recreation in the Rhineland and Westphalia'' (2002).
+* Beck, Peter J. "Leisure and Sport in Britain." in Chris Wrigley, ed., A Companion to Early Twentieth-Century Britain (2008): 453–469.
+* Borsay, Peter. ''A History of Leisure: The British Experience since 1500'' (Palgrave Macmillan, 2006).
+* Burke, Peter. "The Invention of Leisure in Early Modern Europe". In: Past and Present 146 (1995), pp.&nbsp;136–150.
+* Cross, Gary. ''A social history of leisure since 1600'' (1990).
+* De Grazia, Victoria. ''The culture of consent: mass organisation of leisure in fascist Italy'' (2002).
+* Hatcher, John. "Labour, Leisure and Economic Thought before the Nineteenth Century". In: Past and Present 160 (1998), pp.&nbsp;64–115.
+* Koshar, Rudy. ''Histories of Leisure'' (2002).
+* Levinson, David, and Karen Christensen. ''Encyclopedia of world sport: from ancient times to the present'' (Oxford UP, 1999).
+* Marrus, Michael R. ''The Emergence of Leisure''. New York 1974
+* Poser, Stefan: [http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0159-2011051216 ''Leisure Time and Technology''], [[:en:European_History_Online|European History Online]], Mainz: [[:en:Institute_of_European_History|Institute of European History]], 2011, retrieved: 25 October 2011.
+* Stearns, Peter N. ed. ''Encyclopedia of European social history from 1350 to 2000'' (2001) 5:3–261; 18 essays by experts
+* Struna, Nancy L. ''People of Prowess Sport Leisure and Labor in Early Anglo-America'' (1996) [https://www.amazon.com/PEOPLE-OF-PROWESS-Leisure-Anglo-America/dp/0252065522 excerpt]
+* Towner, John, and Geoffrey Wall. "History and tourism." ''Annals of Tourism Research'' 18.1 (1991): 71–84. [https://www.researchgate.net/profile/Geoffrey_Wall2/publication/222487388_History_and_tourism/links/551bce9e0cf2909047b96826.pdf online]
+* Towner, John. "The Grand Tour: a key phase in the history of tourism." ''Annals of tourism research'' 12#3 (1985): 297–333.
+* Turcot, Laurent ''Sports et Loisirs. Une histoire des origines à nos jours'', Paris, Gallimard, 2016.
+* Turcot, Laurent "The origins of Leisure",  ''International Innovation'', April 2016 [http://www.internationalinnovation.com/the-origins-of-leisure/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160426232429/http://www.internationalinnovation.com/the-origins-of-leisure/|date=26 April 2016}}
+* Walton, John K. ''Leisure in Britain, 1780–1939'' (1983).
+* Withey, Lynne. ''Grand Tours and Cook's Tours: A history of leisure travel, 1750 to 1915'' (1997).
+=== Historyograpiya ===
+* Akyeampong, Emmanuel, and Charles Ambler. "Leisure in African history: An introduction." ''International journal of African historical studies'' 35#1 (2002): 1–16.
+* Mommaas, Hans, et al. ''Leisure research in Europe: methods and traditions'' (Cab international, 1996), on France, Poland, Netherlands, Spain, Belgium, and the UK.
+* {{cite journal |last1=Ritter |first1=Gerhard A |year=1978 |title=Workers' culture in Imperial Germany: problems and points of departure for research |journal=Journal of Contemporary History |volume=13 |issue=2 |pages=165–189 |doi=10.1177/002200947801300201 |jstor=260112 |s2cid=144905527}}
+* {{cite journal |last1=Schiller |first1=Kay |last2=Young |first2=Christopher |year=2009 |title=The history and historiography of sport in Germany: Social, cultural and political perspectives |journal=German History |volume=27 |issue=3 |pages=313–330 |doi=10.1093/gerhis/ghp029}}
+== Link sa labas ==
+{{wiktionary}}
+{{Wikiquote}}
+* [https://www.leisure.com/ Leisure]
+* [[:en:Peter_Burke_(historian)|Peter Burke]], [https://web.archive.org/web/20080612030121/http://findarticles.com/p/articles/mi_m2279/is_n146/ai_17249828 The invention of leisure in early modern Europe], ''Past & Present'', February 1995
+* [https://web.archive.org/web/20080509122700/http://www.cwrl.utexas.edu/~ulrich/femhist/leisure.shtml The Development of Leisure Amongst the Social Classes During the Industrial Revolution] (archived 9 May 2008)
+* {{Cite web |title=The Serious Leisure Perspective (SLP) |url=http://www.seriousleisure.net/ |access-date=17 February 2016 |website=The Serious Leisure Perspective (SLP)}}
+* {{Cite web |title=Leisure Perspective |url=http://nwice.com/leisure |access-date=19 September 2016 |website=My Nephew's Take on Leisure (SMD)}}
+{{Authority control}}
 [[Kategorya:Paglilibang]]

Control database ng mga otoridad
Pandaigdigan	FAST
Pambansa	Pransiya Datos ng BnF Alemanya Israel Estados Unidos Latvia Hapón Czechia
Iba pa	Historical Dictionary of Switzerland NARA