Jump to content

Авлиё Владимир ордени (Россия империяси)

From Vikipediya
Муқаддас Владимир ордени
Асл номи Орден Святого Владимира
Мамлакат  Россия
Тури орден
Ҳолати Мукофотланмайди
Статистика
Таъсис санаси 1782-йил 22-сентабр
Навбат
Тўнғич мукофот Мавжуд эмас
Кенжа мукофот Мавжуд эмас

Муқаддас Ҳаворийларга тенг княз Владимирнинг император ордени (қисқартирилган. Муқаддас Владимир ордени) — Россия империясининг ҳарбийлари ва фуқаролик хизматлари учун тўрт даражали орденидир.

1782-йилда Княз Владимир Муқаддас шарафига таъсис этилган ва 1917-йилгача подполковник ва ўрта мансабдор шахслар унвонидаги кенг кўламли ҳарбий хизматчилар учун мукофот эди.

Орден тарихи

[edit | edit source]
Россия почта маркаси, 1999-йил

4 даражали тартиб Кетрин ИИ томонидан 1782-йил 22-сентабрда (3-октабр) ҳукмронлигининг 20 йиллигида ҳарбий амалдорларни ҳам, давлат хизматчиларини ҳам мукофотлаш учун ўрнатилди. Мукофотланувчилар сони чекланмаган.

Гарчи орден тўғрисидаги низом қуйи даражалардан мукофотлашга рухсат берган бўлса-да, босқичма-босқич (тартиб) тақдирлаш 1-даражали рицарлар камида учинчи даражали фуқаролик ёки ҳарбий унвонга эга бўлган шахслар бўлиши мумкинлигига олиб келди. Рутбалар рўйхати: (шахсий маслаҳатчи, генерал-лейтенант ёки вице-адмирал), 2-тоифа — тўртинчи тоифа (ҳақиқий давлат маслаҳатчиси, генерал-маёр, контр-адмирал), 3-тоифа — бешинчи тоифадан паст бўлмаган (давлат маслаҳатчиси, бригада генерали), капитан- қўмондон) ва 4 даража — еттинчи даражадан паст бўлмаган (суд маслаҳатчиси, подполковник, иккинчи даражали капитан).

Шунингдек, 35 йиллик бенуқсон хизмати учун 4-даражали ордени билан тақдирланган. Бундай ҳолларда, хочнинг олд томонининг чап ва ўнг учларига олтин рангдаги „35 йил“ ёзуви қўшилган[1].

Кейинчалик, 178-йил 26-ноябрда (7-декабр) Кетрин ИИ махсус фармон билан камондан камонни ҳарбий жасорат учун олинган 4-даражали нишон учун қўшимча кўринадиган фарқ сифатида белгилади. Лейтенант командир Д.Н.Сенявин камон билан 4-даражали Муқаддас Владимир ордени биринчи, М.Б.Барклай де Толли иккинчи бўлди. 4-даражали Владимир орденлари, айниқса, ҳарбий офицер мукофотлари сифатида қадрланади, улар 4-даражали Авлиё Жорж орденидан атиги бир қадам пастда турарди.

3-санъат ордени. Фидониси яқинидаги жанг учун ажойиб денгиз қўмондони Ф.Ф.Ушаков мукофотланди.

Офицерлар сафларида 25 йиллик бенуқсон хизмати учун ИВ даражали Муқаддас Владимир ордени нишони

1855-йилда ҳарбий хизмат учун Георгий ордени билан тақдирлаш бекор қилинди ва бу мукофотлар Владимир орденига ўтказилди. Натижада, буйруқ, шунингдек, 35 йил хизмат қилган фуқаролик бўлимининг синф унвонларини беришни бошлади — олд томонида „35 йил“ (хочнинг горизонтал нурларида) ёзуви бор эди. Армия қуруқлик дивизияси сафларига — камонли хоч ва „25 йил“ ёзуви, 18 та денгиз экспедициясини амалга оширган ва қатнашган денгиз дивизияси сафларида камида битта жангда — отувчи хоч ва „18 юрувчи“ ёзуви ва жангда бўлмаса-да 20 та — камонли хоч ва „20 юриш“ ёзуви бор эди[2][3].

1855-йилдан ҳарбий маршрутларга қилич билан буйруқ берила бошланди. Икки йил ўтгач, у Санкт-Петербург буйруқлари олдида таъзим қилади. 1857-йилдан бошлаб ҳарбий хизмат учун офицерлар уруш театрида фақат қилич олган фуқаролик офицерларидан фарқли ўлароқ, қилич ва камон билан орден нишонларини олишни бошладилар. Давлат хизмати ордени билан тақдирлашда қиличлар янги хочга ўтказилди, аммо бу ҳолда улар хочнинг ўртасида эмас, балки бироз баландроқ эди. „Қилич ордени“ билан тақдирланиш 1870-йил охиригача давом этди, ўшанда ��қори унвонларни беришда ҳарбий хизмат учун берилган мукофотларни олиб ташламасликка рухсат берилди.

1845-йилдан бошлаб фақат ҳар қандай даражадаги Владимир ва Санкт-Жорж орденлари билан тақдирланганлар ирсий зодагонлик ҳуқуқларини олдилар, бошқа орденлар эса энг юқори 1-даражани талаб қилди. 1900-йил 28-май (10-июн) фармони билан 4-даражали орден билан тақдирланган шахс фақат шахсий зодагонлик ҳуқуқини олди. Бу 4-даражали орденнинг хайрия ишларидан жуда кўп шикоят қилганлиги ва савдогарлар ва саноатчиларнинг уни олиш имкониятига эга бўлганлиги билан боғлиқ эди.

Хочларнинг катталиги қатъий тартибга солинмайди, тахминий ўлчамлар: 2-даражали — 51×51 мм, 3-даражали — 47 × 47 мм, 4-даражали — 37×37 мм.

Санкт-Петербург ордени учун юлдузларни ижро этиш вариантлари. Владимир. Чапдаги иккинчи юлдуз инглизча ишлаб чиқарилган. Фотосуратлар муаллифи В. Бойко
Чап томонда 3-даражали Муқаддас Владимир ордени учун иккита кўкрак нишони, ўнгда 4-даражали иккита кўкрак нишони. 1 ва 2-даражали буюртмалар учун белгилар фақат ҳажми бўйича фарқланади, улар каттароқ эди. „Тангалар ва медаллар“ компаниясининг аукционидан олинган суратлар.

1782-йилдан 1845-йилгача капикуляр черков Царское Селўдаки София собори, кейин эса Санкт-Петербургдаги княз Владимир собори эди.

Орден даражалари ва тақиш қоидалари

[edit | edit source]

Орден тўрт даражага эга эди:

1-даражали : кўкракнинг чап томонидаги юлдуз ва ўнг елкадаги лентада катта хоч; 600 руб. йиллик пенсия.
2-даражали : кўкракнинг чап томонидаги юлдуз ва бўйин лентасидаги катта хоч; 300 руб. йиллик пенсия.
3-даражали : бўйин лентасидаги хоч; 150 руб. йиллик пенсия.
4-даражали : тугма тешигидаги хоч (формадаги тугма тешиги) ёки блокда; 100 руб. йиллик пенсия.
Муқаддас Владимир ордени даражаларини тақиш қоидалари (чапдан ўнгга 1-дан 4-гача)

Орден низоми

[edit | edit source]

Орденлар ва бошқа нишонлар институтидан кўчирмалар, 1892-йил:

  • Муқаддас Ҳаворийларга тенг княз Владимирнинг император ордени давлат хизмати соҳасида кўрсатган жасоратлари учун мукофот ва жамоатчилик манфаати учун кўтарилган меҳнат учун мукофот сифатида таъсис этилган.
  • Владимир ордени тўрт даражага бўлинган, улардан биринчи иккитаси Буюк Хоч даражалари деб аталади. Унинг белгилари:
  • БИРИНCҲИ ДАРАЖА. Икки томондан қизил эмал билан қопланган катта олтин хоч; хочнинг четлари бўйлаб қора эмал ва олтин чегаралар мавжуд. Ҳаворийларга Муқаддас Тенг княз Владимир ва атрофида қизил ҳошия, орден шиори: ФОЙДАЛАНИСҲ, СҲОНУР ВА СҲУҲР жойлашган.
  • ИККИНCҲИ ДАРАЖА. Биринчи даража учун ўрнатилганларга ўхшаш хоч ва юлдуз. Хоч бўйнига бир ва чорак дюймли лентада, кўкракнинг чап томонида юлдузча тақилган.
  • УCҲИНCҲИ ДАРАЖА. Иккинчи даражадан кичикроқ ўлчамдаги хоч, аммо иккинчи даражали Санкт-Анна ва Санкт-Станислаус орденларининг хочлари билан бир хил ўлчамдалигидир. Хоч бўйин атрофида бир дюйм кенглигидаги лентада тақилади.
  • ТЎРТИНCҲИ ДАРАЖА. Хоч бир хил, лекин кичикроқ; кенглиги ярим дюймли лентада тугма тешигида кийилади. Ўттиз беш йиллик хизмат учун шикоят қилинган хочда, иккала томоннинг кўндаланг учларида кумуш ёзув бор: 35 йил.
  • Муқаддас Владимир ордени белгиларига, у ҳарбийлар ҳақида, душманга, феацга қарши шикоят қилганда, кўндаланг ётган иккита қилични бирлаштиринг: хоч ва юлдузнинг ўртасида.
  • Насроний бўлмаганларга берилган барча даражадаги юлдуз ва хочларда хоч тасвири, С. Р. К. В. ҳарфлари, Санкт Владимирнинг монограмма номи ва тартиб ўрнатилган вақт императорнинг сурати билан алмаштирилади. Рус бургути.
  • Владимир ордени ҳеч қачон олиб ташланмайди.
  • Кавалерларга орден белгиларини тошлар билан безаш, шунингдек, хоч тасвирини тилла лавҳаларда тақиш ва умуман, Низомда белгиланганидан бошқача тарзда тақишга рухсат берилмайди.
  • Муқаддас Владимир ордени эгалари ва унга тайинланганлар учун пенсия белгиланади: 1-даражали 10 нафар, ҳар бири 600 рубл; 2-даражали 20 кавалер, ҳар бири 300 рубл; 30 та 3-даражали отлиқлар, ҳар бири 150 рублдан; 100 рубл учун 4-даражали 60 кавалер (155-модда).

Мукофотлар

[edit | edit source]

Орден ташкил этилган куни дарҳол 11 киши унинг соҳибларига айланди: Александр Голицин, Пётр Румянцев, Григорий Потемкин, Никита Панин, Григорий Орлов, Николай Репнин, Захар Чернишев, Иван Чернишев, Иван Бецкой, Иван Бецкой, Аван Шуваловзлардир.

1783-йилда биринчилардан бўлиб энг юқори 1-даражали қўмондон Александр Суворов „Турли Кубан халқларини Россия империясига қўшиб олгани учун“ тақдирланди.

Николай ИИ 4-даражали Муқаддас Владимир ордени билан. Капут Г.М.Манизер, 1905-йил
4-даражали Муқаддас Владимир ордени билан А.А.Захарйин портрети. камон билан
Генерал Ф. А. Боровский портрети 3-даражали Азиз Владимир орденлари билан. ва Санкт-Жорж 4-санъат. Капут. В. Л. Боровиковский, 1799-йил

Шунингдек

[edit | edit source]

Манбалар

[edit | edit source]
  1. Лозовский Е. В. „Орден Святого Владимира“. // Сайт «Награды императорской России 1702—1917 гг.». 2013-йил 5-январда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2012-йил 29-декабр.
  2. „Орден Святого Равноапостольного князя Владимира“ (ру). Сайт «Награды императорской России 1702—1917 гг.». 2013-йил 5-январда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2012-йил 29-декабр.
  3. Полное собраніе законовъ Россійской Имперіи, собрание ИИ, СПб., 1856 — 333-335 бет.  № 29312

Адабиётлар

[edit | edit source]
  • {{{заглавие}}}.

Ҳаволалар

[edit | edit source]