Диор

Чристиан Диор СЕ

Тури	Оммавий
Тармоғи	Ҳашаматли товарлар Кийимлар
Эгаси	Агаче СЕ
Қачон асос солинган	16-декабр, 1946-йил (77 йил аввал) (1946-12-16)
Жойлашуви	лоcатион
Ҳудудий хизмати	Дунё бўйлаб
Асосчи(лари)	Чристиан Диор
Раҳбарият	Бернард Арнаулт (раис) Пиэтро Беccари (раис ўринбосари & CЕО)
Маҳсулот(лар)и	Кийимлар, Косметика, Мода аксессуарлари, Заргарлик буюмлари, Парфюмерия, Дистилланган ичимликлар, Соатлар, Винолар
Айланма даромади	€53.67 миллиард (2019)[1]
Операцион фойдаси	€11.43 миллиард (2019)
Бойлиги	€93.83 миллиард (2019)
Ишчилар сони	163,309 (2019)[1]
Шўба корхоналари	Чристиан Диор Cоутуре ЛВМҲ (42.36%)
Вебсайти	диор.cом

Чристиан Диор СЕ ( франсузча: [кʁистжɑ̃ джɔʁ]), одатда Диор номи билан танилган, франсуз бизнесмени Бернард Арнаулт томонидан бошқариладиган ва раислик қилинадиган франсуз ҳашаматли модалар уйи^[2], у айни пайтда дунёдаги энг йирик ҳашаматли компанияси ЛВМҲни бошқаради. Диорнинг ўзи ЛВМҲнинг 42,36 % улушига ва 59,01 % овоз бериш ҳуқуқига эга.^[3]

Компания 1946-йилда асли Нормандиялик франсуз моделери Чристиан Диор томонидан ташкил этилган. Ушбу бренд фақа�� поябзал ва кийим-кечак сотади ва уни фақат Диор дўконларида сотиб олиш мумкин. Пиэтро Беccари 2018-йилдан бери Чристиан Диор Cоутуре компаниясининг бош директори ҳисобланади.^[4]

Диор модалар уйи 1946-йил 16-декабрда Париждаги Монтаигне 30-кўчада ташкил этилган. Бироқ, ҳозирги Диор корпорацияси очилиш йили сифатида „1947“ йилни нишонлайди.^[5] Диорни молиявий жиҳатдан бой тадбиркор Марcел Боуссаc қўллаб-қувватлаган.^[6] Боуссаc дастлаб Диорни Пҳилиппе эт Гастон учун дизайн қилишга таклиф қилган эди, аммо Диор эски брендни қайта тиклашдан кўра ўз номи билан янги бошланишни хоҳлаб, рад этди.^[7] Янги мода уйи Боуссаc томонидан бошқариладиган „вертикал интеграцияланган тўқимачилик бизнеси“нинг бир қисмига айланди.^[8] Унинг капитали 6 миллион франк ва ишчи кучи 80 киши эди.^[9] Бу компания ҳақиқатан ҳам Боуссаc учун бемаъни лойиҳа эди ва „Боуссаc Саинт-Фререс С.А.“нинг асосий филиали эди. Шунга қарамай, Диорга ўз номи билан аталган ёрлиғида ўша пайтдаги ғайриоддий катта ролга рухсат берилди (юридик раҳбарлик, фирманинг назорациз улуши, Боуссаc „назоратчи“ сифатидаги обрўсига қарамай, солиқдан олдинги фойданинг учдан бир қисми).

1947-йил 12-февралда Чристиан Диор 1947-йилнинг баҳор-ёзига мўлжалланган ўзининг биринчи мода коллексиясини тақдим этди. „Ўзининг биринчи коллексиясининг олтита манекендаги 90 та модели“ намойиши компаниянинг 30 Авенуэ Монтаигне манзилидаги штаб-квартираси салонларида тақдим этилди. Дастлаб, икки қатор „Cоролле“ ва „Ҳуит“ деб номланган. Бироқ, Ҳарпер’с Базаар журнали бош муҳаррири Cармел Сноwнинг „Бу жуда янги кўриниш!“, деб ҳайқирганидан кейин янги тўплам мода тарихига „Янгича кўриниш“ сифатида кирди.^[10] „Янгича кўриниш“ мода тўплами инқилобий эди. Тўплам тақдимоти ўтказилганда бош муҳаррир ҳам миннатдорчилик билдирди: „Бу жуда инқилоб, азиз Христиан!“ Чристиан Диорнинг дебут коллексияси Франсиянинг мода саноатини қайта тиклагани учун жуда машҳур ҳисобланган.^[11] Шу билан бирга, „Янгича кўриниш“ Франсияда юқори мода руҳини қайтарди, чунки у жозибали ва ёш кўринишга эга эди. „Биз модадаги инқилобнинг гувоҳи бўлдик, шунингдек, модани намойиш этишдаги инқилобга гувоҳ бўлдик“. Силуэтнинг ўзига хос хусусияти кичкина, ўралган бел ва тўлиқ юбканинг болдиргача бўлган узунлигидан паст бўлиб, кўкрак қафасини тиклаб турарди.^[12] Тўплам уруш давридаги машҳур модалардан фарқли ўлароқ, тўлиқ юбкалар, тор беллар ва юмшоқ елкалар билан кўпроқ стереотипик аёл дизайнларини намойиш этди. Диор 1940-йилларнинг бошларида машҳурлигини сақлаб қолишда давом этар экан, баъзи эркакларга хос жиҳатларини сақлаб қолди, лекин у ҳам кўпроқ аёллик услубини қўшишни хоҳлади.^[13]

Янги кўриниш жуда машҳур бўлди, унинг тўлиқ юбкали силуэти 1950-йилларда бошқа мода дизайнерларига яхши таъсир кўрсатди ва Диор Голливуд, Қўшма Штатлар ва Европа аристократиясидан кўплаб таниқли мижозларга эга бўлди. Натижада, Иккинчи жаҳон урушидан кейин мода оламининг пойтахти мавқеидан тушиб кетган Париж яна ўз нуфузини тиклади.^[14] Янги қиёфа Ғарбий Европада уруш давридаги тежамкорлик ва аёлларни дефеминизация қилувчи формаларга қарши тетиклантирувчи антидот сифатида кутиб олинди ва Буюк Британиядаги малика Маргарет каби замонавий аёллар томонидан қабул қилинди. Гаролд Коданинг сўзларига кўра, Диор Чарлз Жеймсга ишонган.^[15] Диорнинг „Янги кўриниш“ дан дизайнлари нафақат 1950-йиллардаги дизайнерларга, балки 2000-йилларнинг янги дизайнерларига, жумладан Тҳом Броwне, Миуccиа Прада ва Вивиэнне Wестwоодга ҳам таъсир кўрсатди. Ўша пайтдаги Диорнинг кечки либослари ҳали ҳам кўплаб дизайнерлар томонидан тилга олинади ва улар турли хил тўй мавзусидаги подиумларда кўп қаватли матолардан иборат бўлиб, белнинг пастки қисмида кўринади. Масалан, Вивиэнне Wестwооднинг 2011-йилги куз/қиш мавсуми ва Алехандер МcҚуээннинг 2011-йилги куз/қиш кийишга тайёр кийимлари (Жожо, 2011).

Бироқ, ҳамма ҳам Янги кўринишдан мамнун эмас эди. Баъзилар, айниқса, бир неча йиллар давомида газлама тақчиллигидан сўнг, материал миқдори исрофгарчилик деб ҳисоблашган.^[17] Айниқса, феминистлар бу корсетли дизайнлар чекловчи ва регрессив бўлиб, аёлнинг мустақиллигини олиб ташлаганини ҳис қилиб, ғазабландилар.^[18] Дизайнга қарши бир нечта норозилик гуруҳлари бор эди, жумладан, 30 000 кишидан иборат бўлган гуруҳ бундай дизайнлар учун зарур бўлган мато миқдори билан боғлиқ харажатларга қарши эди. Дизайнер ҳамкасби Cоcо Чанел шундай деди: „Фақат аёл билан ҳеч қачон яқин бўлмаган эркакгина ноқулай нарсаларни лойиҳалаши мумкин эди.“^[19] Бундай норозиликларга қарамай, „Янгича кўриниш“ модалар подюми жуда таъсирли бўлиб, бошқа дизайнерлар ва моданинг ишларига яхши маълумот беришда давом этди. 2007-йилда „Янгича кўриниш“нинг 60 йиллиги муносабати билан Жоҳн Галлиано Диор учун баҳор-ёз коллексияси учун уни қайта кўриб чиқди.^[20] Галлиано оригами ва бошқа япон таъсирига ҳаволалар билан модернизация қилинган ва янгиланган ари бел ва юмалоқ елкалардан фойдаланган.^[21] 2012-йилда Раф Симонс Диор учун ўзининг 21-аср ғояларини минималист, лекин айни пайтда шаҳвоний услубда янгиламоқчи бўлиб, ўзининг дебют юқори мода коллексияси учун „Янгича кўриниш“ни қайта кўриб чиқди.^[22] Симонснинг Диор учун иши ҳашаматли матолар ва силуэтни сақлаб қолди, лекин аёл танасига ўзини ҳурмат қилиш ва ифода эркинлигини рағбатлантирди. Атиги саккиз ҳафта ичида ишлаб чиқарилган ушбу коллексияни лойиҳалаш жараёни Диор ва И да ҳужжатлаштирилган бўлиб, Симонс технологиядан фойдаланишини ва модернистик қайта талқинларни тақдим этди.^[23]

Мавжуд ҳаволалар Чристиан Диор парфюмлари 1947 ёки 1948-йилда ташкил этилганига зиддир. Диор корпорациясининг ўзи Чристиан Диор парфюмининг асос солинган санасини 1947-йил, биринчи парфюм Мисс Диор сотилиши билан санаб ўтади. Диор парфюмерия саноатида жуда машҳур Мисс Диор парфюмининг чиқарилиши билан инқилоб қилди, бу парфюм Cатҳерине Диор (Чристиан Диорнинг синглиси) шарафига номланган.^[24] Чристиан Диор Лтд 25 % га, Cотй парфюмлари менежери 35 % га, Серж Хефтлер Луиче бошчилигидаги парфюмерия бизнесининг 40 % Боуссаcга тегишли эди. Пиэрре Cардин 1947-йилдан 1950-йилгача Диор устахонасига раҳбарлик қилди. 1948-йилда Чристиан Диор парфумснинг Неw Ёрк шаҳридаги филиали ташкил этилди — бу таъсис санаси масаласига сабаб бўлиши мумкин. Замонавий Диор корпорацияси, шунингдек, 1948-йилда Неw Ёркда 5-кўча ва 57-кўчанинг бурчагида ҳашаматли тайёр кийим-кечак уйи ташкил этилганини, бу турдаги биринчи уй эканлигини таъкидлайди. 1949-йилда „Диорама“ парфюмерияси чиқарилди ва 1949-йилга келиб, биргина Неw Лоок линияси 12,7 миллион франк фойда келтирди.^[25]

Франсиядан кенгайиш 1949-йил охирида Неw Ёрк шаҳрида Чристиан Диор бутикининг очилиши билан бошланди. Йил охирига келиб, Диор модалари Париж мода экспортининг 75 фоизини ва Франсиянинг умумий экспорт даромадининг 5 фоизини ташкил этди.^[26]

1949-йилда Мелбурндан (Австралия) Дуглас Кокс Парижга ташриф буюрди ва Чристиан Диор билан учрашди ва Австралия бозори учун Диор буюмларини ишлаб чиқариш имкониятини муҳокама қилди. Чристиан Диор ва Дуглас Кокс Диор билан оригинал дизайнларни ишлаб чиқариш ва Дуглас Кокс Флиндерс Лане устахонасида уларни яратиш учун шартнома имзоладилар.^[27] Ҳали ўрталарида бўлган ёш Жилл Уокер Австралия газеталарининг деярли ҳар куни сарлавҳаларида бўладиган кутюре ёрлиғи Дуглас Кокснинг кўплаб ишчиларидан бири эди. Жилл Мелбурнда турмуш ўртоғи Ноэл Кемелфилд билан Жиноэл ва Марти каби машҳур ёрлиқлар билан кутюре меросини яратишга киришади.^[28] Диор ва Дуглас Кокс ўртасидаги келишув австралиялик тикувчиликни ҳақиқатан ҳам глобал саҳнага қўйди, аммо охир-оқибат 60 та Диор модели консерватив австралиялик дид учун жуда авангард бўлиб чиқди. Дуглас Кокс шартномани 1949-йилги мавсумдан кейин ҳам давом эттира олмади, бу Диор-Cох кутюре буюмларини Австралия кутюридаги энг нодир коллексия буюмларидан бирига айлантирди.^[29]

1950-йилда Диор Лтд компаниясининг бош менежери Жаcқуэс Роуëт ҳозирда машҳур бўлган „Чристиан Диор“ номини турли ҳашаматли маҳсулотларга кўринадиган тарзда жойлаштириш учун лицензиялаш дастурини ишлаб чиқди. У биринчи бўлиб бўйинбоғларга қўйилган ва тез орада пайпоқ, мўйна, шляпа, қўлқоп, сумка, заргарлик буюмлари, ички кийим ва шарфларга қўлланилган.^[30] Франсия мода палатаси аъзолари буни юқори мода имиджини камситувчи ҳаракат сифатида қораладилар. Шундай бўлса-да, лицензиялаш фойдали ҳаракатга айланди ва „келаси ўнлаб йиллар давомида“ давом этиш тенденциясини бошлади, бунга барча кутюрелар эргашди.^[31]

Шунингдек, 1950-йилда Чристиан Диор Алфред Ҳитчкокнинг „Саҳна қўрқуви“ филмида Марлен Дитрих либосларининг эксклюзив дизайнери бўлган. 1951-йилда Диор ўзининг биринчи китоби „Же Суис Cоутуриэр“ (Мен Cоутуриэрман) Эдитионс ду Cонқуистадор нашриёти орқали чиқди. Компаниянинг кучли европалик издошларига қарамай, унинг даромадининг ярмидан кўпи шу вақтгача Қўшма Штатларда ишлаб чиқарилган. Чристиан Диор Моделс Лимитед 1952-йилда Лондонда яратилган. Чристиан Диор Неw Ёрк моделлари учун Сиднейдаги Ёшлар уйи ўртасида келишув тузилди. Чилининг Сантяго шаҳридаги Лос Гобелинос Диор билан Чристиан Диор Парис Ҳауте Cоутуре учун шартнома тузди. Биринчи Диор пояфзал линияси 1953-йилда Рожер Вивиэр ёрдамида ишлаб чиқарилган. Компания 1953-йил охирига келиб Мексика, Куба, Канада ва Италияда мустаҳкам ўрнатилган жойларни бошқарган. Диор маҳсулотларининг машҳурлиги ошгани сайин, қалбакилаштириш ҳам ошиб борди. Бу ноқонуний бизнесни дабдабали буюмларни сотиб олишга қурби етмайдиган аёллар қўллаб-қувватлаган.^[32]

1950-йилларнинг ўрталарига келиб, Диор уйи таниқли мода империясини бошқарган.^[33] Биринчи Диор дўкони 1954-йилда Cоундуит кўчаси, 9-уйда ташкил этилган. Малика Маргарет ва Марлборо герсоглиги шарафига 1954-йилда Бленҳеим саройида ҳам Диор мода кўргазмаси бўлиб ўтди. Чристиан Диор 1954 ва 1957-йиллар орасида анча муваффақиятли мода йўналишларини ишга туширди.^[34] Бироқ, ҳеч бири Янги қарашнинг чуқур таъсирига яқинлаша олмади. Диор 1955-йилда Монтаигне авенюси ва Руэ Франсуа Иэр ўртасидаги бурчакда Гранде бутикини очди. Биринчи Диор лаб бўёғи ҳам 1955-йилда чиқарилган. 1956-йилда компаниянинг 10 йиллигига қадар 100 000 та кийим-кечак сотилган эди. Актриса Ава Гарднер 1956-йилда Марк Робсоннинг „Кичик кулба“ филми учун Чристиан Диор томонидан унга 14 та либос яратган.

Чристиан Диор 1957-йил 4-мартда Тиме журналининг муқовасида пайдо бўлди. Кўп ўтмай дизайнер 1957-йил 24-октябрда учинчи юрак хуружидан вафот этди.^[35] Диорнинг мода даҳосининг жозибали таъсири уни тарихдаги энг буюк мода арбобларидан бири сифатида эътироф этишига сабаб бўлди. Замонавий мода бўйича Кевин Алмонд „Диор вафот этгунга қадар унинг исми лаззат ва ҳашамат билан синонимга айланган эди“ деб ёзган.^[36]

1980-йилда Диор „Жулес“ эркаклар парфюмини чиқарди. 1981-йилда Wиллот Гроуп банкрот бўлганидан сўнг, Бернард Арнаулт ва унинг сармоявий гуруҳи 1984-йил декабр ойида уни „бир рамзий франк“ га сотиб олди. Диор парфюмининг „Поисон“ни 1985-йилда сотувга чиқарилди. Ўша йили Бернард Арнаулт компаниянинг раиси, бош ижрочи директори ва бошқарувчи директори бўлди. Раҳбарликни ўз зиммасига олгандан сўнг, Арнаулт компаниянинг ўртача тўқимачилик операцияларидан воз кечиб, Бон Марчé универсал дўкони ва Чристиан Диор Cоутурега эътибор қаратди. Чристиан Диор учун операциялар Арнаулт даврида яхши томонга кескин ўзгарди. У уни Диор Cоутуре мода бизнесининг Чристиан Диор С.А. холдинг компанияси сифатида ўзгартирди. Диорнинг биринчи коллекциясининг 40 йиллиги муносабати билан Париж мода музейи Чристиан Диорга кўргазмасини ўтказди. 1988-йилда Арнаултъс Чристиан Диор С.А.'с компанияси ўзининг шўба корхонаси Жак Робер орқали Моëт-Ҳеннессй • Лоуис Вуиттон устав капиталининг 32 % улушини олди ва бу дунёдаги етакчи ва энг нуфузли ҳашаматли товарлар ишлаб чиқарувчи компаниялардан бирига айланади. Ушбу муҳим бирлашув остида Чристиан Диор Cоутуре ва Чристиан Диор Парфумс операциялари яна бир бор бирлаштирилди. Италияда туғилган Гианфранcо Феррé 1989-йилда Боҳанни бош дизайнер сифатида алмаштирди. Биринчи бўлиб франсуз бўлмаган Ферре Диорнинг анъанавий ноз-карашма ва романтик ассоциацияларини ортда қолдириб, „нафосатли, ҳушёр ва қатъий“ деб таърифланган тушунчалар ва услубни тақдим этди.^[37] Ферре Ҳауте Cоутуре, Ҳауте Фоурруре, Аёллар учун тайёр- то-wеар, тайёр мўйна ва аёллар аксессуарлари тўпламлари. Унинг биринчи коллексияси 1989-йилда Дé д’Ор билан тақдирланган. Ўша йили Гавайида бутик очилди ва Жак Робернинг ЛВМҲ улуши 44 % га кўтарилди.

Диор Голливуд машҳурлари ва ижтимоий медиа таъсир ўтказувчилар билан кучли ҳамкорликни йўлга қўйди, бу шахслар билан яқиндан ҳамкорлик қилишдан мақсад, кўпроқ демографик маълумотларга эга бўлиш ва бир мунча вақт бўлишига қарамай, ўзининг янги, замонавий бренд сифатида ўзлигини қайта тиклаш.^[38] Бу брендга янада популистик имиджни намоён этиш ва кенгроқ аудиторияни жалб қилиш имконини берди.^[39] Бренд Женнифер Лаwренcе ва Лупита Нёнг'о каби замонавий услуб пиктограммалари билан ишлаган ва кийинган, улар минг йилликлар билан резонанслаша олади. Диор ўзининг маркетинг коммуникация стратегиясига ижтимоий медиани самарали тадбиқ қилди, унда компаниялардаги расмлар ва видеолар Диорнинг расмий профилида ҳам, машҳур элчиларнинг ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларида ҳам баҳам кўрилади.^[40]

Бу муваффақиятнинг мисолини Риҳанна иштирокидаги Сеcрет Гарден компаниясида кўриш мумкин.^[41] Ушбу компанияда Риҳанна кўзгу залида ўз албомидаги (Фақат бир кечада) қўшиғига рақс тушаётганини кўринади. Риҳаннанинг қўшиғи билан боғланиб, компания ўз бренди билан боғланиш туйғусини яратди, бу компания учун фойдали бўлди, чунки у 2016-йилда энг сотиладиган машҳур киши сифатида ўрин олган эди.^[42] Диорнинг мақсадли аудиториясига тўлиқ мос келмаса-да, Риҳанна кабилар билан ҳамкорлик қилиш компанияга бозорнинг кўпроқ қисми билан шуғулланиш имконини беради, чунки Риҳаннанинг ижтимоий тармоқлардаги кузатувчилари модалар уйиникидан тўрт баравар кўп.^[43]

Қуйида Диор компанияларида қатнашган баъзи машҳур элчилар:

• Исабелле Аджани
• Cарла Бруни
• Милла Жовович
• Чарлизе Тҳерон
• Шарон Стоне
• Мониcа Беллуccи
• Эва Греэн
• Марион Cотиллард
• Жуде Лаw
• Наталиэ Портман
• Мéланиэ Лаурент
• Мила Кунис
• Женнифер Лаwренcе
• Роберт Паттинсон
• Риҳанна
• Жоҳннй Депп
• Ангелабабй
• Cара Делевингне
• Ким Жисоо
• Яра Шаҳиди
• Оҳ Се-ҳун
• Кйлиан Мбаппé

Ижрочи директорлар

Йиллар	Ижрочи директорлар	Расмлар
1946–1957	Чристиан Диор
1957–1960	Йвес Саинт Лаурент
1960–1989	Марc Боҳан
1989–1997	Гианфранcо Феррé
1997–2011	Жоҳн Галлиано
2011–2012	Билл Гайттен
2012–2015	Раф Симонс
2015–2016	Серге Руффиэух & Луcиэ Меиэр
2016–ҳозиргача	Мариа Гразиа Чиури(аёлларга)
2000–2007	Ҳеди Слимане(эркакларга)
2007–2018	Крис Ван Ассче(эркакларга)
2018–ҳозиргача	Ким Жонес(эркакларга)

• Жаcксон, Леслей. Тҳе Неw Лоок: Десигн ин тҳе Фифтиэс. Лондон: Тҳамес & Ҳудсон, 1991. ИСБН 0-500-27644-7.

• Расмий сайти
• Дизайн Коллексияси (Wайбаcк Мачине сайтида 2015-01-15 санасида архивланган)
• Фаcебоок
• Инстаграм
• Тwиттер