Туркия: Мигрантларга қарши рейдлар кучайди, ўзбеклар ҳам қийналиб қолган - Ўзбекистон, мигрантлар

Туркия ноқонуний мигрантлар сони кўпаяётгани сабаб унга қарши курашни кучайтирмоқда. Рейдлар кўпайган. Бу ўзбек мигрантлари ҳаётига ҳам таъсир қилмоқда. Ҳужжат олиш қийинлашган, жаримасини тўласа ҳам ноқонуний юрганлар мамлакатга маълум муддат киролмайдиган қилиниб, депортация қилинаётгани айтилмоқда.

Бугун Туркиядаги 5 ярим миллиондан кўп муҳожирларнинг 3,5 миллиондан ортиғини суриялик қочқинлар ташкил қилади.

Хорижликларнинг аксариси қонуний муҳожир ё қочқин мақомида. Бироқ ноқонуний яшаётган чет элликлар ҳам кўп.

Жорий йилнинг илк ярмида 150 мингдан кўпроқ ноқонуний муҳожир депортация қилинган. Ва ҳамон минглаб ноқонуний муҳожирлар борлиги ишонилади. Хуллас, расмийлар уларни аниқлаб, ушлашга аҳд қилишган.

Алоқадор мавзулар:

Туркия муҳожирлар учун анчайин очиқ мамлакат. Бу ўлкада миграция талаблари бошқа мамлакатларга таққослаганда, нисбатан «юмшоқ».

Яқингача Туркиянинг ноқонуний миграция бўйича асосий эътирози сурияликлар, афғон ва покистонликларга эди.

Феврал сўнгидан бошлаб ўлкада Украина ва россияликлар сони ҳам кескин ортди. Мамлакатга кириб келган ва яшаётганлар сони қонуний хужжат қилувчилардан бир неча баробар кўплиги кўринди.

Жумладан, бу ерда ўзбекистонликлар сони расман 50 мингдан зиёд, аммо норасмийси эса бир неча баробар кўплиги айтилади.

Айрим мигрантлар нима учун зарур ҳужжатларни расмийлаштирмайди? Ҳужжат қилиш қийинми ёки ўта қимматми?

- "Ўтирма" ёки "чалишма изни" расмийлаштирилади. Унинг 1 ва 2 йиллиги бор. Олиш осон. 700-800 турк лирасига расмийлаштирамиз, - дейди туркманистонлик Анвар.

- Ўтирма изни билан яшаб ишлаймиз. Ҳужжат килиш бироз қийин. 1 ойда берилади, аммо бир йилда бир марта олган ҳужжат��нгиз билан юрсангиз бўлади. Москвадагидек ҳар ой патент тўловига ўхшаш бошқа тўловлар йўқ, - деди ўзбекистонлик Мухаммадали.

- Хужжатни ширкат орқали расмийлаштирса, ишингиз тез битади. Бир йилда бир марта «кимлик картаси»ни оласиз, бўлди. Ўзингиз ҳам расмийлаштиришингиз мумкин, бироқ кўп югуришингизга тўғри келади. Ширкатга пулини берасиз, ҳужжат олишда кўмаклашишади, - дейди Шерзод.

Мигрантлар сонининг кескин ортиши Туркияни чет элликларга нисбатан миграция сиёсатини кескинлаштиришга мажбур қилган кўринади.

Мамлакатда чет элликлар гавжум бўлган 15 вилоятнинг 781 маҳалласи мигрантларни рўйхатга қўйиш учун чекланди.

Туркия ўлкада хужжат расмийлаштирмай яшаётган чет элликларни мамлакат қонунларига нисбатан хурматсизлиги дея санади ва ноқонуний юрган муҳожирларга кескин чоралар қўллай бошлади.

Ўтган 5 ой мобайнида 154 мингга яқин ноқонуний муҳожир депортация қилинган. 2016 йилдан буён 2 ярим миллиондан зиёд чет эл фуқаросининг мамлакатга кириши тақиқланган.

Энг кўп муҳожирлар - Истанбулда

Истанбулда бир ярим миллионга яқин хорижлик яшайди. Бу дегани - шаҳардаги ҳар 8 чи ё 9 чи киши чет эллик.

Олдинроқ, Сурия, кейин Афғонистон ва энди Украина уруши туфайли бу мамлакатлардан Туркияга қочаётган қочқинлар боис, чет элликлар сони кун сайин ортиб боряпти.

Истанбулдаги муҳожирлар кейинги ойларда Туркияда вақтинчалик яшаш ҳуқуқини берувчи «иқомат изни»ни ҳам олиш қийинлашганини айтишмоқда.

- Мен келган пайтларимда ҳужжат қилиш осон эди. Ҳужжатсиз юрганлар ҳам мамлакатдан чиқиб кетишда жарима пулини тўласа, яна қайтиб келиши мумкин эди. Ҳозир ҳужжатсизлар кетишда жарима тўласа ҳам, депортация қилинаяпти. Бунинг устига кейинги пайтларда бу ерда ҳужжат беришлари ҳам жуда қийинлашиб кетди. Аввал икки йиллик ҳужжатга ариза топширардик, бериларди. Ҳозирда ариза бераётганларнинг тенг ярмига рад жавоби берилаяпти. Берилган ҳужжатларнинг ҳам муддати 6 ойлик. Бу жуда кам вақт, - дейди ўзбекистонлик Ҳикмат.

Туркияга ўзбекистонликлар 3 ойгача визасиз кириш ҳуқуқига эга ва 90 кун ичида «иқомат изни» ёки яшаш ҳуқуқи ҳамда ишга рухсатнома - «чалишма изни» расмийлаштиришлари лозим. Бироқ ҳамма ўзбекистонликлар ҳам бунга риоя этишмасликлари айтилади.

Сўнгги йилларда Россия ва Қозоғистон қаторида Туркия ҳам ўзбекистонликлар энг кўп иш излаб борадиган уч мамлакатдан бирига айланди. Бироқ ноқонуний мигрантлар сони ортиб бораркан, Туркия ҳам уларга яшаш ва ишлаш рухсати беришини қийинлаштириши йўлларини кўриб чиқмоқда.

Telegram каналимиз: https://t.me/bbcuzbek

BBCUZBEK.COM билан Telegram орқали +44 7858860002 номери билан боғланинг.