Gaan na inhoud

Wapen van Transvaal

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie

Die wapen van Transvaal was die amptelike heraldiese simbool van die Transvaal as republiek vanaf 1866 tot 1877 en weer vanaf 1881 tot 1902, en as provinsie vanaf 1954 tot 1994. Die wapen word nie meer amptelik gebruik nie.

Die amptelike wapenbeskrywing is:

'n Ovaalskild deursny, die boonste helfte gedeel; regs in rooi, 'n natuurlike omgewende, liggende, aansiende leeu van goud; links in blou, 'n gebaarde man in die landskleding wat 'n hoed en 'n bandolier dra en in die linkerhand 'n geweer hou wat op die grond rus; die onderste helfte in groen, 'n Voortrekkerwa van natuurlike kleur. Op 'n silwerhartskild 'n swart anker met rooi kabel. Op die skild 'n staande goue adelaar met uitgespreide vlerke. Agter die skild en daaronder gedrapeer aan elke kant, drie vlae van die Suid-Afrikaanse Republiek, groen, rooi, wit en blou.[1]

Geskiedenis

[wysig | wysig bron]

Die Volksraad van die Suid-Afrikaanse Republiek het op 18 Februarie 1858 die inhoud van die staatswapen bepaal. Volgens dié besluit moes dit 'n anker en 'n ossewa toon, met 'n adelaar daarbo, 'n leeu aan die linkerkant, en 'n gewapende man in 'nasionale kostuum' aan die regterkant. Dit was eers agt jaar later, in 1866, dat die eerste interpretasie hiervan verskyn het, op die banknote wat in daardie jaar uitgereik is.[2] Dit was 'n ietwat kru en onheraldiese interpretasie, bestaande uit 'n skild met 'n leeu, 'n anker, 'n gewapende man, en 'n ossewa daarop, en die leuse 'Eendragt maakt magt' op 'n krul bo die skild.

'n Beter weergawe is vanaf 1869 op die republiek se posseëls vertoon, en dié het die definitiewe weergawe geword. Die 1866-interpretasie is wel tot 1872 op banknote en die Staatscourant gebruik. Deur die jare is verskeie afbeeldings van die verbeterde wapen, o.a. 'n paar deur Anton van Wouw, gebruik.[3]

In 1881 het die Nederduitsch Hervormde Kerk, wat destyds die amptelike staatskerk was, die wapen op sy seël begin toon. Toe die wapen as ampswapen in 1902 verval, het die NHK opgehou om dit in die openbaar te vertoon, maar nadat die Nasionale Party in 1924 aan bewind gekom het, het die kerk weer die wapenseël openlik gebruik. [4] 'n Gedifferensieërde weergawe van die wapen is in 1929 deur die Transvaalse Rugbyunie aangeneem, en in 1936 geregistreer.[1]

Wat amptelike gebruik betref was dit eers in 1951 dat die Transvaalse provinsiale administrasie besluit het om die ou wapen as provinsiale wapen aan te neem. Dit is vanaf 1954 só gebruik, in 'n nuwe afbeelding deur Willem Coetzer. Die wapen is in 1955 by die College of Arms in Engeland op rekord geplaas, en in 1967 by die Buro vir Heraldiek geregistreer.[5] [6] As provinsiale wapen het dit in 1994 verval, maar die NHK vertoon dit nog op sy seël.

Sien ook

[wysig | wysig bron]

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  • Beyers, C. (1950). 'Die Wapen van Die Suid-Afrikaanse Republiek' in Argief-Jaarboek (1950)
  • Brownell, F.G. (1993). Nasionale en Provinsiale Simbole.
  • Engelbrecht, C.L. (1987). Geld in Suid-Afrika
  • Pama, C. (1965). Lions and Virgins.
  1. 1,0 1,1 Buro vir Heraldiek[dooie skakel]
  2. Engelbrecht, C.L. (1987). Geld in Suid-Afrika
  3. Beyers, C. (1950). 'Die Wapen van Die Suid-Afrikaanse Republiek' in Argief-Jaarboek (1950)
  4. Engelbrecht, prof. dr. S.P. (1961). 'Ons Wapen' in Die Hervormer (Junie 1961)
  5. Brownell, F.G. (1993). Nasionale en Provinsiale Simbole
  6. Pama, C. (1965). Lions and Virgins

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]