Zum Inhalt springen

Peseux NE

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
S NE im Lemma isch s offiziell Chürzel vom Kanton Nöueburg und wird bruucht, zum Verwächslige mit Yträäg vom Name Peseux vermyde, wo öppis anders meined.
Peseux
Wappe vo Peseux
Wappe vo Peseux
Basisdate
Staat: Schwiiz
Kanton: Nöieburg (NE)
Region: See
Bezirk: (Dr Kanton Nöieburg kännt sit 2018 kä Bezirk me.)
BFS-Nr.: 6412i1Expression-Fähler: Nit erkannt Satzzeiche „[“f4
Poschtleitzahl: 2034
Koordinate: 558180 / 204196Koordinate: 46° 59′ 15″ N, 6° 53′ 20″ O; CH1903: 558180 / 204196
Höchi: 543 m ü. M.
Flächi: 3.43 km²
Iiwohner: Expression-Fähler: Nit erwartete Operator: <Ungültiger Metadaten-Schlüssel 6412 (31. Dezämber 2022)[1]
Website: www.peseux.ch
Charte
Charte vo PeseuxNöieburgerseeBielerseeMurteseeFrankriichKanton BärnKanton BärnKanton BärnKanton FriburgKanton FriburgKanton JuraKanton WaadtKanton WaadtKanton WaadtBoudryLa BrévineBrot-PlambozLe Cerneux-PéquignotLa Chaux-de-FondsLa Chaux-du-MilieuCorcelles-CormondrècheCornauxCortaillodLa Côte-aux-FéesCressier NEEngesLa Grande BérocheHauterive NELe LanderonLignières NELe LocleLes BrenetsMilvignesNeuenburg NEPeseux NELes PlanchettesLes Ponts-de-MartelRochefort NELa SagneSaint-Blaise NELa Tène NEValanginVal-de-Ruz NEVal-de-Travers NELes Verrières
Charte vo Peseux
ww

Peseux NE (frankoprovenzalisch [pəzø]) isch e Gmai vum Kanton Nöueburg.

Peseux lyt weschtlig vu dr Stadt Nöueburg am Jurafuess und a dr Kantonsstrooss is Val de Travers ufe.

Dr Bann umfasst 3 Prozänt landwirtschaftligi Flechi, 70 % Wald un 27 % Sidligsflechi. D Nochbergmaine vu Peseux sin Milvignes, Corcelles-Cormondrèche, Val-de-Ruz, Valangin un Nöueburg.

Peseux isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1191 as Pusus (1195 apud Pusoz, 1278 de Posoys, 1466 Peseux).

Syt 1648 isch Nöueburg Firschtetum un ab 1707 dur Personalunion mit em Chenigrych Preuße verbunde gsii. Anne 1806 isch s Biet an Frankrych unter em Napoleon I. abdrätte wore. Im Zug vum Wiener Kongress isch s anne 1815 an d Schwyz chuu, doderby sin d Chenig vu Preuße aber bis zum Nöueburgerhandel 1857 au Firschte vu Nöueburg blibe.

Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]

Bevelkerigsentwicklig
Johr 1850 1860 1870 1880 1888 1900 1910 1920 1930
Yywohner 611 670 683 824 818 1344 2418 2759 2694
Johr 1941 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2015
Yywohner 3123 3338 4933 5578 5212 5139 5387 5726 5919

Quella: Bundesamt för Statistik[3]

45,9 Prozänt vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 24,6 Prozänt sin römisch-katholisch (Stand 2000).

Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee: BDP 2,2 Prozänt, CVP 2,2 Prozänt, FDP 25,7 Prozänt, Grüeni 8,8 Prozänt, PdA 1,2 Prozänt, SP 29,6 Prozänt, SVP 24,1 Prozänt.

Peseux isch früener es Wybuuredorf gsi. Denn isch im 19. Joorhundert d Induschtry cho, und Änds 20. Joorhundert isch Peseux e Vorort vo Nöieburg worde. Jetz het’s fasch keine Wybärge mee.

Sproch un Dialäkt

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr 5387 Yywohner 92,3 Prozänt Franzesisch as Hauptsproch aagee, 3,5 Prozänt Dytsch, 1,7 Prozänt Italienisch un 2,5 Prozänt anderi Sproche.

Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns Ändi 19./Aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn.[4][5]

 Commons: Peseux – Sammlig vo Multimediadateie
  1. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
  2. Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)
  3. Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[5] [6] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch, Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[7] [8] Vorlage:Toter Link/www.bfs.admin.ch)
  4. Andres Kristol: Que reste-t-il des dialectes gallo-romans de Suisse romande?. In: Jean-Michel Eloy (Hg.).: Evaluer la vitalité. Variétés d’oïl et autres langues. Université de Picardie / Centre d’Etudes Picardes, Amiens 1998, S. 101–114
  5. Pierre Knecht: Die französischsprachige Schweiz. In: Hans Bickel, Robert Schläpfer (Hg.): Die viersprachige Schweiz. Sauerländer, Aarau/Frankfurt/Salzburg 2000, S. 139–176