Zum Inhalt springen

Stimmhafte palatale Frikativ

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Stimmhafte palatale Frikativ
IPA-Nummere 139
IPA-Zeiche ʝ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA j\
Kirshenbaum <vcd>
Hörbiispiil/?

De stimmhafti palatali Frikativ isch en Luut vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch [ʝ]. De Luut het e groossi Äänlichkeit mit [j] wie im Wort „jùng“, aber d Zùng bildet e Engi, wo deno Lùft duredrùggt wird, statt dass d Lùft wie bi [j] frei cha usströmme. Als eigeständigs Phonem isch de Luut sehr sälte, aber viilmool chùnt er als Ussproochmöglichkeit vùm /j/ vor.

Sprooch Wort IPA-Transkription Bedütig Bemerkig
Asturisch frayar [fɾäˈʝär] ‚zerstöre‘
Dänisch[1] talg [ˈtˢa̝lˀʝ] ‚Talg‘ En mögliche Allophon vo /j/ am Wortänd nooch /l/.[1]
Dütsch[2][3] Jacke [ˈʝäkə] ‚Tschoope‘ Wird meischt mit <j> transkribiert ùn au als en Approximant [j] bschriibe[4][5] oder dass de Luut zwüsche eme Frikativ ùn eme Approximant weggsle cha.[6]
Irisch[7] an ghrian [ənʲ ˈʝɾʲiən̪ˠ] ‚d Sùn‘
Kabylisch cceǥ [ʃʃəʝ] ‚ussrùtsche‘
Katalanisch Balearisch[8] figuera [fiˈʝeɾə] ‚Fyygebaum‘ De Luut ùn [ɟ] sin Allophon vonenand. Entspricht eme /ɣ/ in andre Dialäkt.
Litauisch[9][10] ji [ʝɪ] ‚si‘ Meischt als en Approximant [j] beschriibe ùn transkribiert.[11]
Mapudungun[12] kayu [kɜˈʝʊ] ‚seggs‘ Cha au en Approximant [j] sy.[12]
Neugriechisch Standardgriechisch γεια [ʝɐ] ‚Solly‘
Zypriotisch[13] ελιά [e̞ˈʝːɐ] ‚Olive‘ Allophon vo /ʎ/
Niiderländisch[14] ja [ʝaː] ‚jo‘ En Allophon vo /j/.[14]
Norwegisch Oschtnorwegisch[15][16] gi [ʝiː] ‚gee‘ Allophone vo /j/, bsùnder bi ere energische Ussprooch ùn vor ùn nooch gschlossene Vokal[16]
Paschtunisch Ghilji-Dialäkt[17] موږ [muʝ] ‚mir‘
Wardak-Dialäkt[17]
Schottisch-gälisch[18] dhiubh [ʝu] ‚vo ene‘
Slowakisch[19] prijímať [ˈpɾɪʝɪːmäc̟] ‚übercho‘ En mögliche Allophon vo /j/ zwüsche gschlossene Vokal[19]
Spanisch[20] sayo [ˈsäʝo̞] ‚Kittel‘ Meischt änder en Approximant [j].
Schwedisch[21] jord sv-jord.ogg [ʝuːɖ] ‚Ärd‘ Allophon vo /j/.
Ungarisch[22] dobj be [dobʝ bɛ] ‚ynegheie‘ Allophon vo /j/.
  1. 1,0 1,1 Basbøll (2005:212)
  2. Mangold (2005:51)
  3. Krech et al. (2009:83)
  4. Kohler (1999:86)
  5. Moosmüller, Schmid & Brandstätter (2015:340)
  6. Hall (2003:48)
  7. Ó Sé (2000:17)
  8. Wheeler (2005:22–23)
  9. Augustaitis (1964:23)
  10. Ambrazas et al. (1997:46–47)
  11. Mathiassen (1996:22–23)
  12. 12,0 12,1 Sadowsky et al. (2013:91)
  13. Arvaniti (2010:116–117)
  14. 14,0 14,1 Collins & Mees (2003:198)
  15. Strandskogen (1979:33)
  16. 16,0 16,1 Vanvik (1979:41)
  17. 17,0 17,1 Henderson (1983:595)
  18. Oftedal (1956:?)
  19. 19,0 19,1 Pavlík (2004:106)
  20. Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:255)
  21. Engstrand (1999:140)
  22. Gósy (2004:77, 130)
  Konsonante Lueg au: IPA, Vokale  
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalv. Retroflex Alveolopalatal Palatal Velar Uvular Pharyngal Epiglottal Glottal
Nasal m ɱ n ɳ ɲ ŋ ɴ
Plosive p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ  Schnalzluut  ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ ǃ˞
Affrikat p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ ɟʝ kx ɡɣ ɢʁ  Implo­siv  ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Frikativ ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ  Ejektiv  ʈʼ ʂʼ q͡χʼ
   Approximante    ʋ ɹ ɻ j ɰ θʼ ɬ’ ʃʼ ɕʼ χ’
Vibrante ʙ r ɽr ʀ t͡θʼ t͡sʼ t͡ɬʼ t͡ʃʼ ʈ͡ʂʼ c͡ʎ̝̥ʼ k͡xʼ k͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tap ѵ ɾ ɽ co-artikulierti Frikativ  ʍ w ɥ ɫ
lat. Frikativ ɬ ɮ co-artikulierti Plosiv  k͡p ɡ͡b ŋ͡m
lat. Approximante l ɭ ʎ ʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.