Hunan arall
| Enghraifft o'r canlynol | cysyniad  |
|---|---|
| Math | hunaniaeth |
Mae hunan arall (alter ego yn Lladin) yn hunan y credir sy'n wahanol i wir bersonoliaeth yr unigolyn. Er mwyn dod o hyd i'r hunan arall, bydd angen dod o hyd i hunan ar wahân, un sydd â phersonoliaeth wahanol.
Mae ystyr neilltuol i'r hunan arall i'w gweld mewn beirniadaeth lenyddol a ddefnyddir wrth gyfeirio at lenyddiaeth ffuglen a ffurfiau naratif eraill, gan ddisgrifio cymeriad allweddol mewn stori y tybir ei bod yn gynrychioliadol fwriadol o awdur (neu grëwr) y gwaith, yn rhinwedd y tebygrwydd o ran seicoleg, ymddygiad, lleferydd, neu feddyliau, a ddefnyddir yn aml i gyfleu meddyliau'r awdur ei hun. Mae'r term hefyd weithiau, ond yn llai aml, yn cael ei ddefnyddio i ddynodi "efaill" neu "ffrind gorau" damcaniaethol i gymeriad mewn stori. Yn yr un modd, gellir cymhwyso'r term hunan arall i'r rôl neu'r persona a gymerir gan actor[1] neu gan fathau eraill o berfformwyr.
Bathodd Cicero y term alter ego fel rhan o'i adeiladwaith athronyddol yn Rhufain y ganrif gyntaf, ond disgrifiodd ef fel "ail hunan, ffrind yr ymddiriedir ynddo".[2]
Yn y 18g y cafodd bodolaeth yr "hunan arall" ei gydnabod yn llawn am y tro cyntaf, pan ddefnyddiodd Anton Mesmer a'i ddilynwyr hypnosis i'w wahanu oddi wrth yr hunan arferol.[3] Dangosodd yr arbrofion hyn batrwm ymddygiad a oedd yn wahanol i bersonoliaeth yr unigolyn pan oedd yn y cyflwr effro o'i gymharu â phan oedd dan hypnosis. Roedd cymeriad arall yn datblygu yng nghyflwr newidiol yr ymwybyddiaeth ond yn yr un corff.[4]
Trwy gydol ei yrfa, bu Freud yn cyfeirio at achosion o ymwybyddiaeth ddeuol i gefnogi ei thesis o'r anymwybod.[5] Roedd Freud yn credu bod gwreiddiau ffenomen yr hunan arall i'w canfod yng nghyfnod narsisaidd plentyndod cynnar.[6] Adnabu Heinz Kohut angen penodol yn y cyfnod cynnar hwnnw i adlewyrchu, gan un arall a fyddai'n arwain yn ddiweddarach at yr hyn a alwodd yn “drosglwyddiad gefeillio neu hunan arall”.[7]
Mae cysyniadau cysylltiedig yn cynnwys avatar, doppelgänger, a dynwaredwr.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Glenn Daniel Wilson (1991). Psychology and Performing Arts. Taylor & Francis. ISBN 90-265-1119-1.
- ↑ "Alter Ego". Collins English Dictionary - Complete and Unabridged 10th Edition. William Collins Sons & Co. Ltd. 2009. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2015-09-23. Cyrchwyd 13 Ionawr 2013.
- ↑ J Haule, Jung in the 21st Century II (2010) t. 88
- ↑ Pedersen, David (1994). Cameral Analysis: A Method of Treating the Psychoneuroses Using Hypnosis. London, U.K.: Routledge. t. 20. ISBN 0-415-10424-6.
- ↑ S Freud, Five Lectures on Psycho-Analysis (Penguin 1995) t. 21
- ↑ S Freud, 'The Uncanny' Imago V (1919) t. 41
- ↑ H Kohut, How Does Analysis Cure? (London 1984) t. 192-3