Rhestr Meddyginiaethau Hanfodol Sefydliad Iechyd y Byd
Mae Rhestr Meddyginiaethau Hanfodol Sefydliad Iechyd y Byd yn rhestr sy'n cynnwys y meddyginiaethau a ystyrir yn fwyaf effeithiol a diogel i ddiwallu'r anghenion pwysicaf mewn system iechyd. Defnyddir y rhestr yn aml gan wledydd i helpu i ddatblygu eu rhestrau lleol o feddyginiaeth hanfodol. Erbyn 2016, roedd mwy na 155 o wledydd wedi creu rhestrau cenedlaethol o feddyginiaethau hanfodol yn seiliedig ar restr enghreifftiau Sefydliad Iechyd y Byd. Mae hyn yn cynnwys gwledydd yn y byd datblygedig a'r byd sy'n datblygu.
Rhennir y rhestr yn eitemau craidd ac eitemau cyflenwol. Ystyrir mai'r eitemau craidd yw'r opsiynau mwyaf cost-effeithiol ar gyfer problemau iechyd allweddol ac y gellir eu defnyddio gydag ychydig o adnoddau gofal iechyd ychwanegol. Mae'r eitemau cyflenwol naill ai'n gofyn am seilwaith ychwanegol fel darparwyr gofal iechyd neu offer diagnostig sydd wedi'u hyfforddi'n arbennig neu sydd â chymhareb cost-fudd is. Mae tua 25% o'r eitemau yn y rhestr ategol. Rhestrir rhai meddyginiaethau fel rhai craidd a chyflenwol. Er bod y rhan fwyaf o feddyginiaethau ar y rhestr ar gael fel cynhyrchion generig, nid yw bod o dan batent yn eithrio eitem o'r rhestr.
Cyhoeddwyd y rhestr gyntaf ym 1977 ac roedd yn cynnwys 212 o feddyginiaethau. Mae'r Sefydliad yn diweddaru'r rhestr bob dwy flynedd. Cyhoeddwyd y 14eg rhestr yn 2005 a chynhwysodd 306 o feddyginiaethau. Cyhoeddwyd yr 20fed argraffiad yn 2017, mae'n cynnwys 384 o feddyginiaethau[1].
Crëwyd rhestr ar wahân ar gyfer plant hyd at 12 oed, a elwir yn Rhestr Enghreifftiol sefydliad Iechyd y Byd o Feddyginiaethau Hanfodol i Blant yn 2007 ac mae yn ei 5ed rhifyn. Fe'i crëwyd i sicrhau bod anghenion plant yn cael eu hystyried yn systematig fel argaeledd ffurflenni priodol. Mae popeth yn y rhestr plant hefyd wedi'i gynnwys yn y brif restr.
Mae'r rhestr isod a'r nodiadau wedi seilio ar rifyn 19 a 20 y brif restr. Mae Δ yn nodi bod meddyginiaeth ar y rhestr gyflenwol yn unig.
Anesthetig
[golygu | golygu cod]
Meddyginiaethau a anadlir
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau a chwistrellir
[golygu | golygu cod]Anesthetig lleol
[golygu | golygu cod]Meddyginiaeth cyn llawdriniaeth a thawelyddion ar gyfer gweithdrefnau tymor byr
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau ar gyfer poen a gofal lliniarol
[golygu | golygu cod]
Cyffuriau gwrthlid ansteroidol (NSAIDs)
[golygu | golygu cod]Poenleddfwyr opioid
[golygu | golygu cod]
Meddyginiaethau ar gyfer symptomau cyffredin eraill mewn gofal lliniarol
[golygu | golygu cod]
- Amitriptylin
- Cyclisin
- Decsamethason
- Diazepam
- Docusad
- Fflwocsetin
- Haloperidol
- Hyoscin butylbromid
- Hyoscin hydrobromid
- Lactwlos
- Loperamid
- Metoclopramid
- Midazolam
- Ondansetron
- Senna
Meddygyniaethau gwrth alergedd a meddyginiaethau a ddefnyddir mewn anaffylacsis
[golygu | golygu cod]
Gwrthwenwynau a sylweddau eraill a ddefnyddir mewn achosion o wenwyno
[golygu | golygu cod]Ansbesiffig
[golygu | golygu cod]
Sbesiffig
[golygu | golygu cod]- Acetylcysteine
- Atropin
- Calsiwm gluconad
- Methylen glas
- Nalocson
- Penicilamin
- Glas Prwsia
- Sodiwm neitrad
- Sodiwm thiosulffad
- Defferocsamin Δ
- DimercaprolΔ
- FomepisolΔ
- Sodiwm calsiwm edetadΔ
- Asid deumercaptoswcinigΔ
Cyffuriau atal epilepsi
[golygu | golygu cod]
- Carbamasepin
- Diazepam
- Lamotrigin
- Lorasepam
- Swlffad magnesiwm
- Midasolam
- Ffenobarbital
- Ffenytoin
- Falporad
- EthoswcsimidΔ
Meddyginiaethau gwrth-heintus
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth llyngyr
[golygu | golygu cod]Gwrth llyngyr coluddol
[golygu | golygu cod]
Gwrth ffilariâu
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth sgistosomaidd a gwrth nematodau eraill
[golygu | golygu cod]Gwrthfiotigau
[golygu | golygu cod]
Meddyginiaethau Beta Lactam
[golygu | golygu cod]
- Amoxicillin
- Amoxicillin/asid clafulanig (amoxicillin + asid clafulanig)
- Ampicilin
- Bensathin bensylpenisilin
- Bensylpenisilin
- Ceffalecsin
- Ceffasolin (nodyn: Ar gyfer proffylacsis llawfeddygol)
- Cefficsim (nodyn: Rhestrir yn unig fel triniaeth un dos ar gyfer gonorea syml yn yr anws neu'r organau cenhedlu)
- Ceffotacsim
- Cefftriacson
- Clocsacilin
- Penisilin v
- Piperasilin
- Bensylpenisilin procain
- CefftasidimΔ
- MeropenemΔ
- AstreonamΔ
- ImipenemΔ
Meddyginiaethau gwrth bacteria eraill
[golygu | golygu cod]
- Amicacin
- Asithromycin
- Cloramffenicol
- Ciprofflocsacin
- Clarithromycin
- Clindamycin
- Docsycyclin
- Erythromycin
- Gentamicin
- Metronidasol
- Nitroffwrantoin
- Spectinomycin
- Trimethoprim gyda Sylffamethocsasol
- Trimethoprim
- Fancomycin
Meddyginiaethau i drin y gwahanglwyf
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau i drin y diciâu
[golygu | golygu cod]
- Ethambwtol
- Isoniasid gyda Isoniasid
- Isoniasid gyda Pyrasinamid a Riffampisin
- Ethambwtol gyda Isoniasid a Riffampisin
- Isoniasid
- Isoniasid gyda Pyrasinamid a Riffampisin
- Isoniasid gyda Riffampisin
- Pyrasinamid
- Riffabwtin
- Riffampisin
- Riffapentin
- AmicacinΔ
- BedacwilinΔ
- CapreomycinΔ
- CloffasiminΔ
- CycloserinΔ
- DelamanidΔ
- EthionamidΔ
- CanamisinΔ
- LefofflocsasinΔ
- LinesolidΔ
- Mocsifflocsacin
- Asid para-aminosalisiligΔ
- StreptomycinΔ
Meddyginiaethau gwrth ffwngaidd
[golygu | golygu cod]- Amffotericin B
- Clotrimasol
- Fflwconasol
- Fflwcytosin
- Griseoffwlfin
- Itraconasol
- Nystatin
- Foriconasol
- Potasiwm iodidΔ
Meddyginiaethau gwrthfeirysol
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth herpes
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth retrofirws
[golygu | golygu cod]- Abacavir (ABC)
- Lamifwdin (3TC)
- Tenoffofir disoprocsil (TDF)
- Sidofwdin (ZDV neu AZT)
- Effafirens (EGV neu EFZ)
- Nefirapin (NVP)
- Atasanafir
- Atazanavir/ritonavir
- Darunafir
- Lopinavir/ritonavir (LPV/r)
- Ritonafir
- Dolutegrafir
- Raltegrafir
- Abacafir/lamifudin
- Efavirenz/emtricitabine/tenofovir
- Efavirenz/lamivudine/tenofovir
- Emtricitabine/tenofovir
- Lamivudine/nevirapine/zidovudine
- Lamivudine/zidovudine
Meddyginiaethau ar gyfer atal heintiau opertiwnistig sy'n gysylltiedig â HIV
[golygu | golygu cod]Gwrthfeirysau eraill
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth hepatitis
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth hepatitis B
[golygu | golygu cod]Nucleoside/Nucleotide reverse transcriptase inhibitors
Meddyginiaethau gwrth hepatitis C
[golygu | golygu cod]Gwrthfeirysau eraill
Cyfuniadau dos sefydlog
Meddyginiaethau gwrth protosoal
[golygu | golygu cod]Meddiginiaethau gwrth amebâu a gwrth giardiasis
[golygu | golygu cod]Meddiginiaethau gwrth leishmaniasis
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth malaria
[golygu | golygu cod]Am driniaeth iachau
[golygu | golygu cod]- Amodiaquine
- Artemether
- Artemether/lumefantrine
- Artesunate
- Artesunate/amodiaquine
- Artesunate/mefloquine
- Artesunate/pyronaridine
- Clorocwin
- Dihydroartemisinin/piperaquine
- Docsycyclin
- Mefflocwin
- Primacwin
- Cwinin
- Sulfadoxine/pyrimethamine
Ar gyfer atal
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau i drin niwmosistosis a drinosgoplasmosis
[golygu | golygu cod]Trypanosoma Affricanaidd
[golygu | golygu cod]Cam 1af
[golygu | golygu cod]2il gam
[golygu | golygu cod]Trypanosoma Americanaidd
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau i drin y feigryn
[golygu | golygu cod]Ymosodiad llym
[golygu | golygu cod]Atal
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau atal lledaenu tiwmorau neu gelloedd difrïol a chyffuriau atal imiwnedd
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau atal imiwnedd
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau cytotocsig a chynorthwyol
[golygu | golygu cod]- Tretinoin Δ
- AlopwrinolΔ
- AsparaginasΔ
- BendamustinΔ
- BleomycinΔ
- Calsiwm ffolinadΔ
- CapesitabinΔ
- CarboplatinΔ
- ChlorambusilΔ
- CisplatinΔ
- CyclophosffamidΔ
- CytarabinΔ
- DacarbasinΔ
- DactinomeisinΔ
- DasatinibΔ
- DaunorubisinΔ
- DocetacselΔ
- DocsorubicinΔ
- EtoposidΔ
- FfilgrastimΔ
- FfludarabinΔ
- FfluorourasilΔ
- GemcitabinΔ
- HydrocsicarbamidΔ
- IffosffamidΔ
- ImatinibΔ
- IrinotecanΔ
- MercaptopurineΔ
- MesnaΔ
- MethotrecsadΔ
- OcsaliplatinΔ
- PaclitacselΔ
- ProcarbasinΔ
- RitucsimabΔ
- ThioguaninΔ
- TrastwswmabΔ
- FinblastinΔ
- FincristinΔ
- FinorelbinΔ
- Asid soledronigΔ
Hormonau a gwrthhormonau
[golygu | golygu cod]- AnastrosolΔ
- BicalutamidΔ
- DecsamethasonΔ
- HydrocortisonΔ
- LeuprorelinΔ
- MethylprednisolonΔ
- PrednisolonΔ
- TamocsiffenΔ
Meddyginiaethau i drin clefyd Parkinson
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau sy'n effeithio'r gwaed
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth anaemia
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau sy'n effeithio ar geulo
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau eraill ar gyfer diffygion hemoglobin
[golygu | golygu cod]Cynhyrchion gwaed a plasma o darddiad dynol
[golygu | golygu cod]Gwaed a chydrannau gwaed
[golygu | golygu cod]
Meddyginiaethau sy'n deillio o blasma
[golygu | golygu cod]Imiwnoglobwnau dynol
[golygu | golygu cod]- Imiwnoglobwlin Rho(D)
- Imiwnoglobwlin gwrth gynddaredd
- Imiwnoglobwlin gwrth tetanws
- Imiwnoglobwlin cyffredin dynolΔ
Ffactorau ceulo gwaed
[golygu | golygu cod]Amnewidion plasma
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau cardiofasgwlaidd
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth angina
[golygu | golygu cod]
Meddyginiaethau gwrth arhythmig
[golygu | golygu cod]- Bisoprolol
- Digocsin
- Epineffrin (adrenalin)
- Lidocain
- Ferapamil
- AmiodaronΔ
Meddyginiaethau gwrth orbwysedd
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau a ddefnyddir ar gyfer methiant y galon
[golygu | golygu cod]
Meddyginiaethau gwrth thrombosis
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth blaten
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau thrombolytig
[golygu | golygu cod]Asiantau lleihau lipidau
[golygu | golygu cod]Dermatolegol (argroenol)
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrthffyngol
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth-heintus
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrthlidiol a gwrth gosi
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau sy'n effeithio ar wahaniaethiad ac amlder croen
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau trin llau a'r clefyd crafu
[golygu | golygu cod]Asiantau diagnostig
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau offthalmia
[golygu | golygu cod]Cyfryngau cyferbyneddau radio
[golygu | golygu cod]Diheintyddion ac antiseptig
[golygu | golygu cod]Antiseptig
[golygu | golygu cod]Diheintyddion
[golygu | golygu cod]Diwretigion
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gastroberfeddol
[golygu | golygu cod]17.5.1
Meddyginiaethau trin wlser
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth emetig
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrthlidiol
[golygu | golygu cod]Carthyddion
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau a ddefnyddir i drin y dolur rhydd
[golygu | golygu cod]Ailhydradu trwy'r genau
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau'r dolur rhydd ar gyfer plant
[golygu | golygu cod]Hormonau, meddyginiaethau endocrin eraill a dulliau atal genhedlu
[golygu | golygu cod]Hormonau adrenalin a sylweddau synthetig
[golygu | golygu cod]Androgenau
[golygu | golygu cod]Dulliau atal genhedlu
[golygu | golygu cod]
Meddyginiaethau atal genhedlu hormon trwy'r genau
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau atal genhedlu hormon trwy chwistrelliad
[golygu | golygu cod]Dyfeisiau mewngroth
[golygu | golygu cod]
Dulliau rhwystr
[golygu | golygu cod]Dyfeisiau mewnblaniad
[golygu | golygu cod]Dyfeisiau i'w gosod yn y wain
[golygu | golygu cod]Inswlinau a meddyginiaethau eraill a ddefnyddir ar gyfer diabetes
[golygu | golygu cod]Cymhellion ofyliad
[golygu | golygu cod]Progestogen
[golygu | golygu cod]Hormonau thyroid a meddyginiaethau gwrth thyroid
[golygu | golygu cod]Imiwnoleg
[golygu | golygu cod]Asiantau diagnostig
[golygu | golygu cod]Sera ac imiwnoglobwlinau
[golygu | golygu cod]Brechlynnau
[golygu | golygu cod]
- Brechlyn colera
- Brechlyn ddifftheria
- Brechlyn haemoffilws ffliw math b
- Brechlyn Hepatitis A
- Brechlyn Hepatitis B
- Brechlyn HPV
- Brechlyn Ffliw
- Brechlyn enseffalitis Japaneaidd
- Brechlyn y frech goch
- Brechlyn llid yr ymennydd meningococcal
- Brechlyn clwy pennau
- Brechlyn pertwsis
- Brechlyn niwmococol
- Brechlyn polio
- Brechlyn y gynddaredd
- Brechlyn Rotafirws
- Brechlyn Rwbela
- Brechlyn tetanws
- Brechlyn enseffalitis sy'n cael ei gludo ar drogod
- Brechlyn teiffoid
- Brechlyn Farisela
- Brechlyn y dwymyn melyn
Meddyginiaethau i ymlacio cyhyrau (actio ymylol) ac atalyddion colinesteras
[golygu | golygu cod]Paratoadau llygad
[golygu | golygu cod]Asiantau gwrth haint
[golygu | golygu cod]Asiantau gwrthlidiol
[golygu | golygu cod]Anesthetig lleol
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau mioteg a thrin glawcoma
[golygu | golygu cod]Mydriatig
[golygu | golygu cod]- Atropin
- Epineffrin (adrenalin)Δ
Ffactor tyfiant endothelaidd gwrth-fasgwlaidd
[golygu | golygu cod]Ocsitosigion a gwrth ocsitosigion
[golygu | golygu cod]Ocsitosigion a chyffuriau erthylbair
[golygu | golygu cod]- Ergometrin
- Misoprostol
- Ocsitocin
- Miffepriston yn cael ei ddefnyddio gyda misoprostol Δ
Gwrth ocsitosigion
[golygu | golygu cod]Toddiannau dialysis peritoneaidd
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau ar gyfer anhwylderau meddyliol ac ymddygiadol
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau a ddefnyddir mewn anhwylderau seicotig
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau a ddefnyddir mewn anhwylderau tymer
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau a ddefnyddir mewn anhwylderau iselder
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau a ddefnyddir mewn anhwylderau deubegwn
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau ar gyfer anhwylderau pryder
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau a ddefnyddir ar gyfer anhwylderau gorfodol obsesiynol
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau ar gyfer anhwylderau oherwydd defnydd sylweddau seicoweithredol
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau sy'n gweithredu ar y llwybr anadlol
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau gwrth asthma a meddyginiaethau ar gyfer clefyd rhwystrol cronig yr ysgyfaint
[golygu | golygu cod]- Beclometasone dipropionate
- Budesonid
- Budesonid/formoterol
- Epineffrin (adrenalin)
- Bromid Ipratropiwm
- Salbutamol (albuterol)
Toddiannau i gywiro aflonyddwch dŵr, electrolyt a sylfaen asid
[golygu | golygu cod]Trwy'r genau
[golygu | golygu cod]Trwy wythïen
[golygu | golygu cod]Amrywiol
[golygu | golygu cod]Fitaminau a mwynau
[golygu | golygu cod]- Asid ascorbig (Fitamin C)
- Calsiwm
- Cholecalcifferol
- Ergocalcifferol
- Ïodin
- Nicotinamid
- Pyridocsin
- Retinol (Fitamin A)
- Ribofflafin (Fitamin B2
- Fflworid sodiwm
- Thiamin
- Calsiwm gluconadΔ
Meddyginiaethau clust, trwyn a gwddf i blant
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau penodol ar gyfer gofal newyddenedigol
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau i'r newyddanedig
[golygu | golygu cod]- Sitrad caffeine
- Clorhecsidin
- IbwproffenΔ
- Prostaglandin EΔ
- Arwynebydd ysgyfeiniolΔ
Meddyginiaethau i'r mam
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau ar gyfer clefydau cymalau
[golygu | golygu cod]Meddyginiaethau a ddefnyddir i drin gowt
[golygu | golygu cod]Asiantau addasu clefydau a ddefnyddir mewn anhwylderau gwynegol
[golygu | golygu cod]Clefydau cymalau ieuenctid
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Meddyginiaethau Hanfodol Sefydliad Iechyd y Byd adalwyd 9 Mawrth 2018
| Cyngor meddygol |
|
Sgrifennir tudalennau Wicipedia ar bwnc iechyd er mwyn rhoi gwybodaeth sylfaenol, ond allen nhw ddim rhoi'r manylion sydd gan arbenigwyr i chi. Mae llawer o bobl yn cyfrannu gwybodaeth i Wicipedia. Er bod y mwyafrif ohonynt yn ceisio osgoi gwallau, nid ydynt i gyd yn arbenigwyr ac felly mae'n bosib bod peth o'r wybodaeth a gynhwysir ar y ddalen hon yn anghyflawn neu'n anghywir. Am wybodaeth lawn neu driniaeth ar gyfer afiechyd, cysylltwch â'ch meddyg neu ag arbenigwr cymwys arall! |