Neidio i'r cynnwys

Trwydded meddalwedd

Oddi ar Wicipedia

Mae trwydded meddalwedd yn offeryn statudol sy'n rheoli ailddosbarthu meddalwedd a'r defnydd a wneir ohoni. Ar wahân i feddalwedd yn y parth cyhoeddus, yn y rhan fwyaf o wledydd, mae pob meddalwedd yn cael ei warchod dan hawlfraint, yn y ffurf cod ffynhonnell a chod y gwrthrych (object code). Fel arfer, mae'r trwydded meddalwedd yn rhoi'r hawl i'r defnyddiwr (y term cyfreithiol yw 'y trwyddedig') i ddefnyddio un neu ragor o gopiau o'r feddalwedd; heb y drwydded, byddai defnyddio'r feddalwedd o bosib yn drosedd.

Deddfau hawlfraint

[golygu | golygu cod]

Dan gyfraith hawlfraint, y ddau brif gategori yw:

  • meddalwedd perchnogol, a werthir gan amlaf
  • meddalwedd cod ffynhonnell rhydd ac am ddim (FOSS, sef free and open-source software)

Y gwahaniaeth cysyniadol amlwg rhwng y ddau yw yr hawliau i addasu ac ailddefnyddio'r meddalwedd, gan gwsmer. Mae trwyddedau FOSS yn caniatáu i'r cwsmer wneud y ddau beth yma. Ar y llaw arall, nid yw meddalwedd perchnogol, fel arfer, yn caniatáu'r naill na'r llall, a chuddir y cod ffynhonnell. Fel arfer mae meddalwedd ar drwydded FOSS yn rhoi'r cod mewn ffeil ar gyfer y defnyddiwr. Gelwir cod meddalwedd perchnogol, fodd bynnag, yn "ffynhonnell gaeedig".

Yn ogystal â rhoi hawliau a gosod cyfyngiadau ar ddefnyddio meddalwedd â hawlfraint arno, fel arfer mae trwyddedau meddalwedd yn cynnwys darpariaethau sy'n dyrannu atebolrwydd a chyfrifoldeb rhwng y partïon sy'n ymrwymo i gytundeb y drwydded. Mewn testun trwydded meddalwedd masnachol, yn aml yn cyfyngu atebolrwydd, y gwarantau ac ymwadiadau gwarantau, ac indemniad - os yw'r feddalwedd yn torri hawliau eiddo deallusol unrhyw un.

Trwyddedau meddalwedd a'r hawliau a roddwyd yng nghyd-destun yr hawlfraint yn ôl Mark Webbink.[1]
Ymestynir hyn gyda rhadwedd ac is-drwyddedu.
Yr hawliau a roddir Parth cyhoeddus Trwyddedau
Goddefol FOSS
Trwyddedau
Hawlfraint (Copyleft) FOSS
(e.e. GPL)
Rhadwedd/Rhanwedd/
Freemium
Trwyddedau meddalwedd perchnogol Masnachu
Trade secret
Cedwir yr Hawlfraint Na Ie Ie Ie Ie llym iawn
Yr hawl i berfformio Ie Ie Ie Ie Ie Na
Yr hawl i arddangos Ie Ie Ie Ie Ie Na
Yr hawl i gopio Ie Ie Ie Yn aml Na Ceir llawer o achosion llys
Yr hawl i addasu Ie Ie Ie Na Na Na
Yr hawl i ailddefnyddio Ie Oes, dan yr un drwydded Oes, dan yr un drwydded Yn aml Na Na
Yr hawl i aildrwyddedu Ie Ie Na Na Na Na
Meddalwedd enghreifftiol SQLite, ImageJ Apache web server, ToyBox Linux kernel, GIMP, OBS Irfanview, Winamp, League of Legends Windows, a'r rhan fwyaf o gemau masnachol, a'u DRMs, Spotify, xSplit, TIDAL Server-side
Cyfrifiaduro yn y Cwmwl
Gemau gan Blizzard Entertainment, Rockstar, Activision, etc.
PlayStation Network a Xbox Live

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Larry Troan (2005). "Open Source from a Proprietary Perspective" (PDF). RedHat Summit 2006 Nashville. redhat.com. t. 10. Archifwyd o'r gwreiddiol (pdf) ar 2014-01-22. Cyrchwyd 2015-12-29.

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]