User:Picus viridis/Abraham

Abraham ben Joszijahu (ur. 1636^[1] w Trokach, zm. 1687/1688^[2]) – karaimski lekarz i uczony, poeta i mistyk. Tytularny^[3] lekarz nadworny^[4] Jana III Sobieskiego^[5]. Autor rozpraw (nie tylko w języku hebrajskim) oraz poezji liturgicznej.

Jego ojcem był Joszijahu ha-Szofet, lekarz, "starszy" gminy karaimskiej w Trokach (według Gąsiorowskiego^[6] właściwy tytuł to "wójt trocki", najwyższy i najzaszczytniejszy karaimski urząd na Litwie); według Das Judentum... był synem lekarza Joszijahu ben Jehudy. Abraham oddawał się z zamiłowaniem naukom przyrodniczym, osobliwie zaś medycynie – w której do takiej doszedł doskonałości, że król Jan III mianował go nadwornym swym lekarzem^[7].

Władał nie tylko kilkoma językami wschodnimi, ale też łaciną; w tym ostatnim języku napisał Sefer ha Refna, obszerne dzieło treści medycznej, którego rękopis trafił w XIX w. (za sprawą Firkowicza) do Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Sankt-Petersburgu (sygn. 732)^[8]. Z długiego szeregu prac w języku hebrajskim (pozostawionych najczęściej w rękopisach) najbardziej znane są: Pas jeda (Ręka rozwarta), zawierająca różne rozprawy naukowe, Beth Abraham a. Bejt Abraham (Dom Abrahama), mistyczny traktat religijny, oraz Ocar ha-am a. Bejt Ocar (Skarb narodu), dzieło o tematyce medycznej.

Bibliography[edit]

Encyclopaedia Judaica. Das Judentum in Geschichte und Gegenwart
Еврейская Энциклопедія
Bersohn, Mathias (1905). "Abraham ben Josziahu (Karaita)". Słownik biograficzny uczonych Żydów polskich XVI, XVIi i XVIII wieku. Piotr Laskauer i S-ka. p. 10. {{cite book}}: Unknown parameter |lcoation= ignored (help)
Zofia Borzymińska i Rafał Żebrowski (oprac.) (2003). Polski Słownik judaistyczny. Vol. I. Warszawa: Prószyński i S-ka. p. 32.
Ziembicki, Witold (1935). "Abraham ben Joszijahu". Polski Słownik Biograficzny. Vol. I. Kraków: Polska Akademja Umiejętności. p. 8.
Gąsiorowski, Stefan (2008). Karaimi w Koronie i na Litwie w XV-XVIII wieku. Kraków-Budapeszt: Wydawnictwo Austeria.

^ Za PSB
^ A. Firkowicz daje rok 1688, według Bersohna zmarł A. w roku 5448 AM (ery żydowskiej), a w 1688 r. według rachuby gregoriańskiej; datowanie Firkowicza powtarza Евр. Энц; Ziembicki natomiast kładzie w PSB datę roczną 1687.
^ Według: Wileński słownik biograficzny. Bydgoszcz. 2002. ISBN 83-87865-28-1.
^ Лейб-медик według Евр. Энц, leibarzt za Das Judentum...
^ Źródła podają - za Firkowiczem - błędną najoczywiściej błędną informację, jakoby miał później być lekarzem przy bliżej nieznanym "Zygmuncie II". W Евр. Энц czytamy: "а позже занималъ ту же должность при Сигисмундѣ II", w Das Judentum... natomiast: "Nach Firkowiwitsch war A. Leibarzt des Königs Johann III. Sobieski von Polen und spätherin des Großfürsten Sigismund II"
^ Gąsiorowski, St., Karaimi w Koronie i na Litwie ..., str. 372)
^ Bersohn, Słownik biograficzny...
^ Bersohn, M., Słownik biograficzny ...

Kategoria:Lekarze nadworni władców Polski Kategoria:Ludzie związani z Trokami Kategoria:Mistycy Kategoria:Polscy Karaimi Kategoria:Urodzeni w 1636 Kategoria:Zmarli w 1687

[1] Za PSB

[2] A. Firkowicz daje rok 1688, według Bersohna zmarł A. w roku 5448 AM (ery żydowskiej), a w 1688 r. według rachuby gregoriańskiej; datowanie Firkowicza powtarza Евр. Энц; Ziembicki natomiast kładzie w PSB datę roczną 1687.

[3] Według: Wileński słownik biograficzny. Bydgoszcz. 2002. ISBN 83-87865-28-1.

[4] Лейб-медик według Евр. Энц, leibarzt za Das Judentum...

[5] Źródła podają - za Firkowiczem - błędną najoczywiściej błędną informację, jakoby miał później być lekarzem przy bliżej nieznanym "Zygmuncie II". W Евр. Энц czytamy: "а позже занималъ ту же должность при Сигисмундѣ II", w Das Judentum... natomiast: "Nach Firkowiwitsch war A. Leibarzt des Königs Johann III. Sobieski von Polen und spätherin des Großfürsten Sigismund II"

[6] Gąsiorowski, St., Karaimi w Koronie i na Litwie ..., str. 372)

[7] Bersohn, Słownik biograficzny...

[8] Bersohn, M., Słownik biograficzny ...

[1]