Rutenio

Zenbaki atomikoa 44 duen elementu kimikoa. Metal gogor eta hauskorra da

Rutenioa elementu kimiko bat da, Ru ikurra eta 44 zenbaki atomikoa dituena. Platinoaren taldeko trantsizio-metal arraroa da. Gehienetan platino-meetan ageri da eta katalizatzaile gisa erabiltzen da platinozko aleazioetan.

Rutenioa
44 TeknezioaRutenioaRodioa
   
 
44
Ru
 
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakiaRutenioa, Ru, 44
Serie kimikoatrantsizio-metalak
Taldea, periodoa, orbitala8, 5, d
Masa atomikoa101,07(2) g/mol
Konfigurazio elektronikoa[Kr] 4d7 5s1
Elektroiak orbitaleko2, 8, 18, 15, 1
Propietate fisikoak
Egoerasolidoa
Dentsitatea(0 °C, 101,325 kPa) 12,45 g/L
Urtze-puntua2.607 K
(2.334 °C, 4.233 °F)
Irakite-puntua4.423 K
(4.150 °C, 7.502 °F)
Urtze-entalpia38,59 kJ·mol−1
Irakite-entalpia591,6 kJ·mol−1
Bero espezifikoa(25 °C) 24,06 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
T/K 2.588 2.811 3.087 3.424 3.845 4.388
Propietate atomikoak
Kristal-egiturahexagonala
Oxidazio-zenbakia(k)8, 6, 4, 3, 2, 1
(oxido azido ahula)
Elektronegatibotasuna2,2 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala1.a: 710,2 kJ/mol
2.a: 1.620 kJ/mol
3.a: 2.747 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)130 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)178 pm
Erradio kobalentea126 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa(300 K) 117
Soinuaren abiadura5.970 m/s
Isotopo egonkorrenak
Rutenioaren isotopoak
iso UN Sd-P D DE (MeV) DP
96Ru %5,52 Ru egonkorra da 54 neutroirekin
97Ru Sintetikoa 2,9 e ε - 97Tc
γ 0,215, 0,324 -
98Ru %1,88 Ru egonkorra da 54 neutroirekin
99Ru %12,7 Ru egonkorra da 55 neutroirekin
100Ru %12,6 Ru egonkorra da 56 neutroirekin
101Ru %17,0 Ru egonkorra da 57 neutroirekin
102Ru %31,6 Ru egonkorra da 58 neutroirekin
103Ru Sintetikoa 39,26 e β- 0,226 103Rh
γ 0,497 -
104Ru %18,7 Ru egonkorra da 60 neutroirekin
106Ru Sintetikoa 373,59 e β- 0,039 106Rh

Ezaugarri nagusiak

aldatu

Rutenioa lau kristal-formatan agertzen da eta ez du distira galtzen giro-tenperaturan, baina oso azkar oxidatzen da. Alkali urtuetan disolbatzen da eta azidoek ez diote erasaten, baina halogenoen erasoa jasaten du tenperatura altuetan. Kantitate txikietan, platinoaren eta paladioaren gogortasuna emendatzen du eta, era berean, titanioaren korrosioarekiko erresistentzia handitzen du.

Metal hau erauzteko estalketa elektrolitikoa edo deskonposizio termikoa erabil daiteke. Rutenioz eta molibdenoz osatutako aleazio bat supereroalea da 10,6 ºK-eko tenperaturan. Rutenioaren oxidazio-egoerak +1etik +8ra doaz, eta -2 ere ezagutzen da, baina arruntenak +2, +3 eta +4 dira.

Kanpo estekak

aldatu