Edukira joan

Euskal estiloko arkitektura

Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da
Wikipedia, Entziklopedia askea

Bidarteko herriko etxea
Zumaiako geltoki zaharra
Arnaga etxea, Kanbo
Getariako herriko etxea
Batzoki Zaharra, Barakaldo

Euskal estiloko arkitektura XIX. mendetik gaur arte Euskal Herriko etxegintza tradizionalean oinarritutako arkitektura-estiloa da. Batez ere Euskal Herrian bertan garatutako estiloa da, baina Euskal Herritik kanpo ere ageri da. XIX. mende amaieran eta XX. mende hasieran gaina izandako estiloa da, egun ere erabiltzen den arren.

Frantsesez néo-basque izena hartzen du eta gaztelaniaz, neovasco. Ez da nahastu behar Euskal Arkitekturarekin, Euskal Herriko arkitektura guztia baita, tradizionala izan ala ez.

XIX. mendean, arkitektura-estilo eta -garaien aztertzearekin batera, arkitektura historizista garatuz joan zen. Horrela garai eta estilo guztietakoak eraikitzen hasi zen. Gainera, abertzaletasuna garatuz joan zen Europa osoan eta, horrekin batera, ‘’nazio- eta eskualde-estiloak’’ jaio ziren.

Euskal Herrian, abertzaletasunak eta turismoak bultzatua, euskal nortasuna adierazi nahian, euskal estiloko arkitektura zabaldu zen.

  • Bolumen trinkoa eta oinplano lauki edo laukizuzenekoa. Ez du atxikitako edo alboko elementurik. (jatorria: bizitegi eta ukuiluak teilape berean)
  • Teilatua
    • Malda txikiko bi isurikoa, gailurra fatxada nagusiarekiko zuta. (jatorria: euri ugari baina elur gutxi)
    • Teila kakoak
  • Horma zuriak beti (jatorria: karezko zarpeatua)
  • Behe solairua harrizko itxurakoa, besteak zurezko egitura itxurakoak. (jatorria: lurreko hezetasunetik aldentzeko)
    • Zurbesoak lehen solairutik gora, ia beti zut.
    • Tarteak beteak eta zuriz margotuak (batzuetan adreilu ikusiz).
  • Zurezko elementuak (zurbesoak, teilatu-hegala...) beti margotuak (jatorria: babesa hezetasunaren aurka)
  • Asimetria (ia beti)
  • Sarrerako atari edo lorio handia, gehienetan ateburu zuzenekoa, baina baita ere zirkulu erdiko arku itxurakoa (bat ala bi).

Estiloak eta aldaerak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Estilo nagusia Lapurdiko baserrien arkitekturan oinarritzen da. Baina beste hainbat aldarea ere baditu, hala nola euskal barroko berria (edo neo-barrokoa) edo estilo menditarra.

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Wikiproiektu bat abian da
Arkitektura gaiari buruz.


Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Pirinio Atlantikoetako etxeak