Jump to content

Բաղդադի գողը (ֆիլմ, 1940)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բաղդադի գողը
անգլ.՝ The Thief of Bagdad
Երկիր Միացյալ Թագավորություն
Ժանրֆենթեզի ֆիլմ[1][2], ֆլեշբեք ֆիլմ, ընտանեկան ֆիլմ, ֆիլմ-հեքիաթ և արկածային ֆիլմ
ՀիմքԲաղդադի գողը
Թվական1940 և դեկտեմբերի 25, 1940[3]
Լեզուանգլերեն
ՌեժիսորՄայքլ Փաուել[1][4], Թիմ Ուիլան, Ալեքսանդր Կորդա, Զոլտան Կորդա, Ուիլյամ Քեմերոն Մենզիս և Լյուդվիգ Բերգեր[1][4][2]
ՊրոդյուսերԱլեքսանդր Կորդա, Զոլտան Կորդա և Ուիլյամ Քեմերոն Մենզիս
Սցենարի հեղինակԼայոշ Բիրո և Մայլզ Մալեսոն
ԴերակատարներԿոնրադ Ֆեյդտ[5][4], Սաբու Դաստագիր, Ջոն Ջասթին[5][4][2], Ջուն Դյուպրե[5][4], Ռեքս Ինգրեմ[5], Գլինիս Ջոնս[5], Մայլզ Մալեսոն[5], Ադելաիդա Հոլ[5], Ռեքս Ինգրամ[6] և Լեսլի Ֆիլիպս[6]
ՕպերատորԺորժ Պերինալ
ԵրաժշտությունՄիկլոշ Ռոժա
ՄոնտաժՉարլզ Քրայթոն
Պատմվածքի վայրԲաղդադ
ԿինոընկերությունLondon Films
Տևողություն102 րոպե
 The Thief of Bagdad (1940 film) Վիքիպահեստում

Բաղդադի գողը (անգլ.՝ The Thief of Bagdad), գունավոր գեղարվեստական կինոնկար, որը նկարահանվել է 1940 թվականին՝ «Հազար ու մի գիշեր» հեքիաթների ժողովածուի հիման վրա։ Կինոնկարը ունեցել է հսկայական հաջողություն և սիրվել է հանդիսատեսի կողմից։

Չար վեզիր և կախարդ Ջաֆարը որոշել էր գահընկեց անել Բաղդադի բարի թագավոր Ահմադին և բազմել նրա գահին։ Այդ նպատակով, նա համոզում է Ահմադին` հագնել աղքատի շորեր և թափառել Բաղդադի փողոցներով, ինչպես որ սիրում էր անել նրա պապը` Հարուն ալ-Ռաշիդը։ Այնուհետև նա հրամայում է ձերբակալել և մահապատժի ենթարկել Ահմադին, որպես ինքնակոչի` ով «փորձում է» ներկայանալ թագավոր։

Բանտում, սպասելով իր մահապատժին, Ահմադը հանդիպում է գողության համար բանտում գտնվող Աբու անունով տղային, ով կազմակերպում է իրենց փախուստը։ Նրանք միասին ուղևորվում են Բասրա, որտեղ Ահմադը ձեռք է բերում արքայադստեր սերը։ Անսպասելիորեն Բասրա է գալիս նաև Ջաֆարը, ով նույնպես ցանկանում է խնդրել արքայադստեր ձեռքը։ Նա արքայադստեր հորը, ով սիրում էր զանազան մեխանիկական խաղալիքներ և ուներ հավաքածու, նվիրում է կախարդական թռչող ձի, իսկ փոխարենը ստանում է արքայադստեր հետ ամուսնանալու համաձայնությունը։ Հանդիպելով Ահմադին, Ջաֆարը կախարդանքով կուրացնում է նրան, իսկ Աբուին շուն է դարձնում։ Միաժամանակ նա հայտնում է, որ կախարդանքը կվերանա այն դեպքում, երբ արքայադուստրը կլինի իր` Ջաֆարի գրկում։

Արքայադուստրը թաքնվում է կախարդից և նավով հեռանում, բայց շուտով ծովահենների կողմից գերեվարվում և վաճառվում է ստրկության, ինչպես հետո պարզվում է` Ջաֆարին։ Սակայն արքայադուստրը ընկնում է խոր քնի մեջ և նրան կարող է արթնացնել միայն Ահմադը։ Ջաֆարը կազմակերպում է սիրահարների հանդիպումը և երբ արքայադուստրը արթնանում է, նրան տանում է Բաղդադ։ Որպեսզի հանի կախարդանքը, արքայադուստրը համաձայնվում է Ջաֆարի գրկում լինել։ Ահմադի տեսողությունը վերականգնվում է և նա, Աբուի հետ միասին փորձում է հասնել Ջաֆարի նավին։ Սակայն Ջաֆարի կախարդանքով փոթորիկ է սկսվում և նրանք ենթարկվում են նավաբեկության։ Ալիքները Աբուին և Ահմադին քշում են տարբեր կղզիներ։

Թափառելով իր կղզում, Աբուն ապակյա շիշ է գտնում, որից դուրս է գալիս հսկայական ջինը։ Դարերով շշում մնալով, նա դարձել էր դաժան և փորձում է սպանել Աբուին, սակայն հնարամիտ գողը կարողանում է համոզել և ջինը կրկին մտնում է շշի մեջ։ Վերջապես ջինը խնդրում է բաց թողնել իրեն` խոստանալով, որ Աբուին վնաս չի պատճառի և ազատության դիմաց կկատարի նրա երեք ցանկությունները։ Իր առաջին ցանկությամբ հագեցնելով քաղցը, Աբուն ցանկանում է իմանալ, թե որտեղ է Ահմադը։ Ջինը պատասխանում է, որ դրա համար հարկավոր է ունենալ Ամենատես փայլակնը, որը գտնվում է աշխարհի ամենաբարձր լեռան վրա գտնվող տաճարում։ Ջինի ուսին նստելով, Աբուն թռչում է դեպի այդ լեռը, սպանում է հրեշավոր սարդ-պահապանին և տիրանում Ամենատես փայլակնին։ Պարզելով Ահմադի գտնվելու վայրը, ջինը այնտեղ է տանում Աբուին։ Այդպիսով, երկրորդ ցանկությունը նույնպես կատարված է։

Ամենատես փայլակնը Ահմադին ցույց է տալիս, որ Ջաֆարը ի զորու չէ գրավել արքայադստեր սիրտը և որոշել է դա անել կախարդանքով։ Նա արքայադստեր հետ վերադառնում է Բասրա, սպանում նրա հորը, իսկ արքայադստերը տալիս մոռացության Կապույտ վարդը, որի արդյունքում արքայադուստրը մոռանում է իր անցյալը։ Աբուն անզգուշորեն ցանկություն է հայտնում, որ Ահմադը հայտնվի այնտեղ և վերադարձնի արքայադստեր հիշողությունը` իրենց սիրո մասին։ Ջինը կատարում է այդ ցանկությունը և ցնծությամբ գոչելով. «Ազատ եմ», անհետանում է, թողնելով Աբուին կղզու վրա։

Ջաֆարի ծառաները բռնում են Ահմադին և նետում բանտ։ Արքայադուստրը, ում հիշողությունը վերականգնվել էր, միանում է Ահմադին։ Առավոտյան նշանակված է մահապատիժ։ Այդ ամենը Ամենատես փայլակնով տեսնում է նաև Աբուն և հուսահատության պահին կոտրելով փայլակնը, հայտնվում է հեքիաթային երկրում։ Աբուն, ինչպես ինքն է խոստովանում, իր կյանքում վերջին անգամ, գողանում է հեքիաթային երկրի թագավորին պատկանող թռչող գորգը և կախարդական ինքնանետը ձեռքին, սլանում է Ահմադին օգնության։ Նա հասնում է մահապատժի պահին, սպանում է դահճին և ազատում սիրահարներին։ Բասրայի ժողովուրդը ապստամբում է բռնակալի դեմ։ Ջաֆարը փորձում է թռչող ձիով փախչել, սակայն Աբուի նետը հասնում է նրան։

Ահմադը վերադառնում է գահին։ Նա պատրաստվում է Աբուին դպրոց ուղարկել և նրան իմաստուն վեզիր դարձնել։ Վախենալով նման ապագայից, Աբուն նստում է թռչող գորգին և ուղևորվում նոր արկածներ որոնելու։

Դերասանական կազմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դերակատար Կերպար
Ջոն Ջասթին Ահմադ
Սաբու Դաստագիր Աբու
Կոնրադ Ֆեյդտ Ջաֆար
Ջուն Դյուպրե արքայադուստր
Ռեքս Ինգրեմ ջին
Մայլս Մալեսոն Բասրայի սուլթանը
Մորտոն Սելտեն հեքիաթային երկրի արքան

Նկարահանող խումբ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կինոգործիչ Ներդրումը
Լյուդվիգ Բերգեր, Մայքլ Փաուել, Թիմ Ուհելան ռեժիսոր
Ալեքսանդր Կորդա պրոդյուսեր
Լայոշ Բիրո, Մայլս Մալեսոն սցենարիստ
Օսմոնդ Բորեդեյլ, Ժորժ Պերինալ օպերատոր
Միկլոշ Ռոժա կոմպոզիտոր

Հետաքրքիր փաստեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Կինոնկարը ներկայացվել է «Օսկար» մրցանակի` չորս անվանակարգերում, սակայն ստացել է երեքը. «Լավագույն օպերատորական աշխատանք», «Նկարչի լավագույն աշխատանք», «Լավագույն տեսողական էֆեկտներ»։ Չորրորդը` «Լավագույն կոմպոզիտոր» անվանակարգն էր[7]։
  • ԽՍՀՄ-ում ֆիլմը համարում էին ռազմավար, սակայն դա իրականում այդպես չէր։ «Բաղդադի գողը», «Լեդի Համիլթոն» (1941թ.) և «Ջունգլիների գիրքը» (1942թ.) կինոնկարները, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին, անձամբ Ալեքսանդր Կորդան նվիրել էր ԽՍՀՄ-ին, ի նշան երախտագիտության` նացիզմի դեմ պայքարի գործում կատարած ներդրումների համար[8]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 http://www.imdb.com/title/tt0033152/
  2. 2,0 2,1 2,2 http://www.filmaffinity.com/en/film605611.html
  3. Internet Movie Database — 1990.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=7072.html
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 http://www.imdb.com/title/tt0033152/fullcredits
  6. 6,0 6,1 ČSFD (չեխերեն) — 2001.
  7. «Присуждение «Оскара» в 1941 году». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 9-ին.
  8. (1943 год в кино) Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine: «И. Г. Большаков обратился к зам. наркома иностранных дел СССР А. Я. Вышинскому с предложением отметить 50-летие американского кинорежиссёра Александра Корды „в знак внимания к крупному художнику, подарившему нам три фильма“. Корда, выражая свою солидарность в борьбе советского народа с фашистскими захватчиками, подарил СССР свои фильмы „Леди Гамильтон“, „Багдадский вор“ и „Книга джунглей“» (РГАЛИ, ф. 2456, оп. 4, д. 81, л. 30).
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բաղդադի գողը (ֆիլմ, 1940)» հոդվածին։