Irez a kontenajo

Fairo

De Wikipedio

Fairo esas la produkto di flamo da oxa-ektermika reakto nominita kombusto. Cendro esas la pulveratra reziduo di kombusto dil ligno ed altra organika materii.

Ica artiklo bezonas revizo da ula persono qua konocas ambe Ido, ed ica temo ciencala, teknologiala, matematikala, filozofiala, sportala, edc.
Ka vu povas helpar ni revizar ol?

La kombusto esas kemiala reakto qua emisas kaloro e lumo. La fairo povas existar nur se tri factori esas juntar : du kemiala kompozi, kombusteblo e kombustanta, nam aktiva energio.

Per aktiva energio (to esas, kaloro), la kombustivo deskompozesas e reaktas kun la kombustanta (ordinare aer-dioxo).

La lumo venas de du origini:

  • per kambio di elektroni inter la kompozanti dum kemiala reakto ;
  • de altra parto la radiaco qua emisas omna korpi portita ad alta temperaturo (radiaco di nigra korpo).

Fairo e homaro

[redaktar | redaktar fonto]

Homo erectus komencis usar fairo cirkume 500 000 yari ante nun. Ol povas ambe esar bonfaco, o maxim povebla enemiko. Ol permisas ulu kalorar su, koquar nutrivo - inter altri ol povas mortigar la mikrobi e permisas koquar certa planti por manjar - transformas materii (metalifo), lumas la nokto. Povas anke ocidar, devastar e destruktar (incendio).

Fairo esas deigita en multa kulturi. En greka mitologio, ul furtabas de dei e transportas a homaro da Prometeo.

Fairo destruktas domaj-besto, do havas tre frue asociita kun purig-ideo. Kelka kulturi, note Hinduismo kombustas lua morti segun rituala fasono ; en Europa, dum Mezepoko]], pos sub inquiziciono, la mortigo da fairo esis rezervita en hereziani e sorcisti.

To esas anke simbolo di regenerato tra fenixo-figuro.

En l'imaginita di antiqua Grekia, fairo esas un ek la quar elementi klasika.

Fairo esas naturala asociita kun Suno, qua esas anke fonto di kaloro e lumo (savas nun ke ne esas kombusto ma nukleala fuzo. Esas anke kun volkani, kom exemple la fairo dil forjerio di Hefaistos/Vulcanus (same, on savas nun ke l'interna kaloro di Tero venas de nukleara rupto).

Wikipedio
Wikipedio
Wikivortaro explikas
ca rubriko
en altra lingui: Fairo