Naar inhoud springen

Monaziet

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Monaziet
Monaziet
Mineraal
Chemische formule (Ce,La,Y,Th)PO4
Kleur Donkerbruin, roodbruin, oranje, geel of grijsgroen
Streepkleur Gebroken wit
Hardheid 5,0 tot 5,5
Gemiddelde dichtheid 4,6 kg/dm3
Glans Wasachtig
Opaciteit Doorzichtig, doorschijnend tot opaak
Breuk Conchoïdaal tot oneffen
Splijting [001] Imperfect tot goed
Kristaloptiek
Kristalstelsel Monoklien
Overige eigenschappen
Radioactiviteit Soms licht radioactief
Lijst van mineralen
Portaal  Portaalicoon   Aardwetenschappen

Het mineraal monaziet is een fosfaat met de chemische formule (Ce,La,Y,Th)PO4. (De notatie wil zeggen dat er een kation van een van de tussen haakjes staande zeldzame elementen in de formule zit. Men heeft het bijvoorbeeld over Ce-monaziet als er cerium in de kristalformule voorkomt.) Veelal komen meerdere elementen voor als een mengreeks:[1]

  • Ce -monaziet - (Ce,La,Nd,Th)PO4
  • La -monaziet - (La,Ce,Nd)PO4
  • Nd -monaziet - (Nd,La,Ce)PO4
  • Sm-monaziet - (Sm,Gd,Ce,Th)PO4

Eigenschappen

[bewerken | brontekst bewerken]

Het (rood)bruine, grijze, groene of gele monaziet heeft een wasglans en een witte tot gebroken witte streepkleur. Het kristalstelsel is monoklien en de splijting is imperfect tot goed volgens kristalvlak [001]. De gemiddelde dichtheid is 4,6 kg/dm3 en de hardheid is 5 tot 5,5. Monaziet kan als er veel thorium in zit zwak radioactief zijn. Omdat thorium naar radium vervalt, kan er ook radium in monaziet voorkomen.

Monazietkristallen hebben een prismatische vorm, bij grote kristallen zijn de kristalvlakken vaak gestrieerd.

Monaziet komt voor in stollingsgesteenten als pegmatieten, granieten, syenieten en carbonatieten, ook in metagranitische gneissen en aders in metamorfe gesteenten. Het wordt vaak samen met goud gevonden in placerafzettingen.

Kristallen groter dan een aantal centimeter zijn zeldzaam. Zeer grote kristallen worden gevonden in Arendal (Noorwegen), Mars Hill in North Carolina en Trout Creek Pass in Colorado in de Verenigde Staten.

Monaziet wordt gedolven om cerium, thorium en andere zeldzame aarden te winnen. Het wordt sinds de jaren 90 gebruikt voor radiometrische dateringen, zowel voor uranium-looddatering als thorium-uraniumdatering.

Zie de categorie Monazite van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.