Naar inhoud springen

Stratum (Eindhoven)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Stratum
Stadsdeel van Vlag Eindhoven Eindhoven
Stadsdeel Stratum
Kerngegevens
Gemeente Vlag Eindhoven Eindhoven
Stadsdeel Stratum
Coördinaten 51°25'16"NB, 5°29'17"OL
Oppervlakte 11,53 km²  
- land 11,41 km²  
- water 0,12 km²  
Inwoners
(2023)
35.665[1]
(3.093 inw./km²)
Woning­voorraad 17.285 woningen[1]
de gemeente Stratum in 1865
de gemeente Zesgehuchten in 1866

Stratum is een van de stadsdelen van de gemeente Eindhoven (provincie Noord-Brabant). Op 1 januari 2023 telde het stadsdeel 35.665 inwoners,[1] verdeeld over 17.285 woningen, op een oppervlakte van 11,53 km².

De oudste materiële aanwijzingen van een nederzetting op de plaats van Stratum dateren uit de 11e en 12e eeuw. Deze bestaan uit scherven die werden gevonden bij opgravingen, gedaan in 2004 bij Zorgcentrum Wilgenhof (in het hart van het dorp, naast de kerk). De eerste vermelding van de plaatsnaam stamt uit 1325. In die tijd werd er een slot gebouwd, De Burgh geheten, dat in 1912 gesloopt werd en vervangen door Huize De Burgh.

Het boerendorp Stratum met omliggend gebied (vooral bos en hei) was oorspronkelijk eigendom van de heren van Heeze en Leende. Met het opkomen van de industrie in de 19e en 20e eeuw (sigaren, textiel) werd de band met Eindhoven steeds belangrijker.

De eerste kapel, ook toen gewijd aan Sint-Joris, wordt voor het eerst vermeld omstreeks 1400. In 1489 werd het een parochiekerk. Deze werd na 1648 door de protestanten gebruikt, maar in 1796 weer aan de katholieken teruggegeven, die haar tot 1885 gebruikten, waarna de huidige Sint-Joriskerk in gebruik werd genomen.

De gemeente Eindhoven werd op 1 januari 1920 gevormd uit het oude stadje Eindhoven en de omliggende gemeenten Woensel, Strijp, Gestel, Stratum en Tongelre. Het 'annexatiemonument' dat deze gebeurtenis memoreert bevindt zich te Stratum. Ook nu nog spelen de bovengenoemde stadsdelen een belangrijke rol in het bestuur. Zo hebben ze aparte stadsdeelkantoren. In verband met gemeentelijke bezuinigingen zijn veel functies daarvan echter grotendeels overgeheveld naar het centrale stadskantoor; wel kan men hier terecht voor 'service'-gerichte zaken zoals het inwinnen van informatie over de stadsdelen.

Zoals op de kaartjes te zien, is de grens van Stratum sinds 1920 flink veranderd:

  • In 1972 werd de gemeentegrens met Geldrop, die dwars door de bebouwing liep, een stuk naar het oosten geschoven, over het grondgebied van de voormalige gemeente Zesgehuchten (in 1921 bij Geldrop gekomen). Hierdoor werden de buurtschappen Riel en de Putten, alsmede de buurt Tivoli en een deel van Schuttersbosch bij Stratum gevoegd. Met name Tivoli verkeerde voordien in een vreemde situatie, aangezien deze buurt aansloot op de bebouwde kom van Stratum, maar op aanzienlijke afstand van de kom van Geldrop lag.
  • De autosnelweg A67 heeft het zuidelijkste stuk heide- en bosland afgesneden. Zie: knooppunt Leenderheide.
  • Als grens met Tongelre wordt tegenwoordig het Eindhovens Kanaal genomen.

Stratum was oorspronkelijk een agrarische gemeenschap. Anno 2020 zijn er nog slechts enkele boerderijen, weilanden en akkers, vooral rondom Riel.

In de tweede helft van de 19e ontstond sigaren- en textielindustrie, die vrijwel geheel ter ziele is.

Vervolgens deden ook grotere, moderne bedrijven hun intrede, waarvan er een aantal nog bestaat.

Tussen de Geldropseweg en het Eindhovens Kanaal ligt de vestiging van DAF. Op dit enorme terrein worden trucks geproduceerd, inclusief de motoren ervan. Naast DAF aan het Eindhovens Kanaal lag een belangrijke zuivelfabriek van Campina.

  • Parktheater Eindhoven. Dit bevindt zich in het Stadswandelpark.
  • Pand P aan de Leenderweg. Een wijktheater.
  • Muziekkiosk Wim van Doorne. Dit grote muziekpodium is de opvolger van een veel oudere muziekkiosk die in 1892 in het Stadswandelpark werd gebouwd. Deze moest wijken voor de Stadsschouwburg, het huidige Parktheater. In 1990 werd een nieuwe kiosk geopend, die zich naast het Parktheater bevindt. Hier worden openluchtconcerten gegeven.
  • Beelden in het Stadswandelpark. Permanente uitstalling van een dertigtal beelden en sculpturen, en daarnaast wisselende tentoonstellingen.

Bezienswaardigheden

[bewerken | brontekst bewerken]
St.-Joriskerk in Eindhoven (stadsdeel Stratum)

Natuur en Landschap

[bewerken | brontekst bewerken]
Waterbollen gezien vanuit de Genneper Parken

Stratum wordt vanouds in het westen begrensd door de Dommel en de Tongelreep, welke laatste in het Stadswandelpark in de Dommel stroomt. De stroomdalen van beide rivieren, die deels ook op het grondgebied van Gestel liggen, maken deel uit van het Eindhovense Stadswandelpark, dat naar het zuiden toe geleidelijk een natuurlijker karakter krijgt en, ten zuiden van de Eindhovense rondweg, overgaat in Genneper Parken.

In het Stadswandelpark bevinden zich een aantal exotische bomen.

Ten oosten van Stratum ligt een oud cultuurgebied waarvan de kern, de Gijzenrooise Zegge genaamd, een beschermd natuurgebied is.

De noordgrens van het stadsdeel wordt door het Eindhovens Kanaal gevormd. Hier kan men fietsen en vindt men waterplanten.

Ten zuiden van Stratum liggen een aantal oude eikenbossen, waaronder het landgoed Eikenburg.

Ten zuidoosten van Stratum ligt de Stratumse Heide, waarin zich het Kanunnikesven bevindt, dat een beschermde status heeft en voedselarm water bevat. Te midden van dit ven ligt een eilandje. Het heide- en naaldhoutgebied van de Stratumse Heide gaat over in de Groote Heide, waarvan het gescheiden is door een snelweg. Een aantal wandel- en fietspaden maken het mogelijk dit gebied te verkennen.

Wijken in het stadsdeel Stratum

[bewerken | brontekst bewerken]

Het stadsdeel Stratum bestaat uit 3 wijken en 22 buurten.

Burghplein (Tuindorp/Witte Dorp)
Kerstroosplein (Kerstroosplein)
Honthorststraat in Burghplan

Naamgeving buurten

[bewerken | brontekst bewerken]

In het stadsdeel Stratum zijn de meeste gebieden vernoemd naar oude gehuchten of boerderijen, zoals in de rest van de stad. Als dit niet mogelijk was werd er gekozen voor het centrale plein van de buurt. De buurten in Stratum zijn vaak opgezet rond zo'n centraal plein.

Geboren in Stratum

[bewerken | brontekst bewerken]

Nabijgelegen kernen

[bewerken | brontekst bewerken]

Geldrop, Eindhoven, Gestel, Aalst

[bewerken | brontekst bewerken]