Naar inhoud springen

stoel

Uit WikiWoordenboek

Nederlands

Een stoel [1]
Uitspraak
Woordafbreking
  • stoel
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘zitplaats’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901 [1][2]
enkelvoud meervoud
naamwoord stoel stoelen
verkleinwoord stoeltje stoeltjes

Zelfstandig naamwoord

de stoel m

  1. (meubel) een zitmeubel voor één persoon met een rugleuning
    • Halen jullie de stoelen even naar buiten, dan gaan we buiten eten. 
    ▸ Terwijl ik goedkeurend met mijn vinger langs de vergulde lambrisering streek, de dikte voelde van de stof van de zware, oker overgordijnen en de stoel wegschoof om de openslaande deuren te openen naar het terras, dat uitzicht bood op de rozentuin, of wat daarvan over was, en de vijver met de defecte fontein, bedacht ik dat ik nog tijd genoeg zou hebben om deze kamer en detail te beschrijven.[3]
  2. (plantkunde) wortelstel met stengelvoet van een plant (-> bananenstoel)
  3. (plantkunde), (verouderd) bloembodem[4]
  4. (plantkunde), (verouderd) paddenstoel[5]
  5. (techniek) onderstel waar iets op rust (-> dakstoel, klokkenstoel, zaagstoel)
  6. (techniek) weefgetouw
  7. (medisch) faeces, ontlasting [2], stoelgang[6]
Verwante begrippen
Meroniemen
Hyponiemen
   
Afgeleide begrippen
   
Uitdrukkingen en gezegden

[1] "meubel"

  • In zijn stoel neerploffen
(Al dan niet letterlijk) Vermoeid in zijn stoel gaan zitten; neerploffen, neerzijgen
  • Op de stoel van de rechter gaan zitten
In een kwestie zelf voor rechter spelen (terwijl men daarvoor eigenlijk niet in de gepaste positie is)
  • Tussen twee stoelen in de as vallen
Mislukken
  • Voor stoelen en banken praten/preken
Iets vertellen zonder toehoorders
  • Zijn mening niet onder stoelen of banken steken
Zijn mening luid en duidelijk verkondigen
Vertalingen
    1. zitmeubel   
    1. in zijn stoel neerploffen   
  • Duits: sich in seinen Sessel fallen lassen

Werkwoord

vervoeging van
stoelen

stoel

  1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stoelen
    • Ik stoel. 
  2. gebiedende wijs van stoelen
    • Stoel! 
  3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stoelen
    • Stoel je? 

Gangbaarheid

99 % van de Nederlanders;
100 % van de Vlamingen.[7]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. ↑ "stoel" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org    ; ISBN 90 204 2045 3
  2. ↑ stoel op website: Etymologiebank.nl
  3. ↑ “Grand Hotel Europa” (2018), De Arbeiderspers op Wikipedia, ISBN 978-90-295-2622-7, p. 18
  4. ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  5. ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  6. ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  7. ↑ Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be


Afrikaans

Uitspraak

Zelfstandig naamwoord

stoel

  1. (meubel) stoel

Meer informatie


Fries

Uitspraak

Zelfstandig naamwoord

stoel

  1. (meubel) stoel

Meer informatie


West-Vlaams

Uitspraak

Zelfstandig naamwoord

stoel

  1. (meubel) stoel

Meer informatie

Overgenomen van "https://nl.wiktionary.org/w/index.php?title=stoel&oldid=4767713"