Den demokratiske republikken Aserbajdsjan
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Den demokratiske republikken Aserbajdsjan (aserbajdsjansk Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti) var det første suksessrike forsøket på å opprette ein demokratisk og sekulær republikk i den musmliske verda (før Republikken Tyrkia).[4] Republikken vart grunnlagd av Det aserbajdsjanske nasjonalrådet i Tiflis den 28. mai 1918 etter Det russiske imperiet kollapsa.[5] Landet grensa til Russland i nord, Den demokratiske republikken Georgia i nordvest, Den demokratiske republikken Armenia i vest og Det persiske imperiet i sør. Landet hadde to millionar innbyggjarar.[6] Ganja var mellombels hovudstad i republikken, sidan Baku var kontrollert av bolsjevikane.
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Flag_of_the_Democratic_Republic_of_Azerbaijan_%281918%29.png/220px-Flag_of_the_Democratic_Republic_of_Azerbaijan_%281918%29.png)
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Mahammad_Amin_Rasulzade_3.jpg/220px-Mahammad_Amin_Rasulzade_3.jpg)
Under republikken vart det utvida eit styresystem der eit parlament vart valt på grunnlagd av frie, universelle og proporsjonal representasjon, og var det øvste organet i landsstyret og der ministerrådet var ansvarleg. Fatali Khan Khoyski var den første statsministeren.[7] Utanom majoriteten frå partiet Musavat, var |Ehrar, Ittihad, Muslimske sosialdemokratar og minoritetsrepresentantar av armenarar (21 av 120 sete[5]), russarar, polakkar, jødar og tyskarar[8] representerte i parlamentet. Somme medlemmar støtta pan-islamistiske og pan-tyrkiske idear.[9]
Parlamentet innførte mellom anna stemmerett for kvinner, noko som gjorde Aserbajdsjan til den første muslimske nasjonen som gav kvinner like politiske rettar som menn[5] og var dermed før både Storbritannia og USA med dette. I tillegg grunnla dei Baku statsuniversitet, som var det første moderne universitetet som vart grunnlagd i Aserbajdsjan.
Sjå òg[endre | endre wikiteksten]
- Aserbajdsjan
- Aserbajdsjanske SSR
- Marsdagane
- Mammed Amin Rasulzade
- Den demokratiske republikken Georgia
- Den demokratiske republikken Armenia
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Denne artikkelen bygger på «Azerbaijan Democratic Republic» frå Wikipedia på engelsk, den 13. april 2012.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- ↑ Isgenderli, Anar (2011). Realities of Azerbaijan 1917-1920. Xlibris Corporation. s. 196. ISBN 1456879537.
- ↑ «93 years pass since establishment of first democratic republic in the east – Azerbaijan Democratic Republic». Azerbaijan Press Agency. Henta 28. mai 2011.
- ↑ Balayev, Aydin; Aliyarov, Suleiman; Jafarov, Jafar (1990). Азербайджанское национально-демократическое движение. 1917-1920 гг. [Azerbaijani National Democratic Movement]. Elm. s. 92. ISBN 5-8066-0422-5.
- ↑ Tadeusz Swietochowski. Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition. Columbia University Press, 1995. ISBN 0231070683, 9780231070683 and Reinhard Schulze. A Modern History of the Islamic World. I.B.Tauris, 2000. ISBN 1860648223, 9781860648229. Citations are at Talk:Azerbaijan Democratic Republic#First or second.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Kazemzadeh, Firuz (1951). The Struggle for Transcaucasia: 1917-1921. The New York Philosophical Library. s. 124, 222, 229, 269–270. ISBN 0-8305-0076-6.
- ↑ Tadeusz Swietochowski. Russian Azerbaijan, 1905-1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community. Cambridge University Press, 2004, p. 129. ISBN 0521522455
- ↑ La Chesnais, Pierre Georget (1921). Les peuples de la Transcaucasie pendant la guerre et devant la paix. Éditions Bossard. s. 108–110.
- ↑ Azerbaijan:History, arkivert frå originalen 15. mars 2007, henta 13. april 2012
- ↑ Musavat Party (Azerbaijan)
Pan-Turkism: From Irrendentism to Coopersation by Jacob M. Landau P.55
On the Religious Frontier: Tsarist Russia and Islam in the Caucasus by Firouzeh Mostashari P. 144
Ethnic Nationalism and the Fall of Empires by Aviel Roshwald, page 100
Disaster and Development: The politics of Humanitarian Aid by Neil Middleton and Phil O'keefe P. 132
The Armenian-Azerbaijan Conflict: Causes and Implications by Michael P. Croissant P. 14
Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png)
- Account of British Force in Baku
- Gasimov, Zaur: The Caucasus, European History Online, Mainz: Institute of European History, 2011.