Madame du Barry
![]() Portret Madame du Barry, autorstwa Élisabeth Vigée-Lebrun z 1781 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przyczyna śmierci | |
Zawód, zajęcie |
kurtyzana, metresa króla Ludwika XV Burbona |
Małżeństwo |
hrabia Guillaume du Barry |
Jeanne Bécu, hrabina du Barry lub Marie-Jeanne, hrabina du Barry (ur. 19 sierpnia 1743 w Vaucouleurs, zm. 8 grudnia 1793 w Paryżu) – francuska kurtyzana, metresa króla Ludwika XV Burbona.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się jako Jeanne Bécu. Była nieślubnym dzieckiem szwaczki Anny Bécu. Jej ojcem był zapewne mnich Jean Baptiste Gormand de Vaubernier. Gdy była dzieckiem, jeden z kochanków matki zapłacił za edukację Jeanne w zakonie. W wieku 15 lat Bécu przeniosła się do Paryża, gdzie pracowała jako asystentka w sklepie, używając nazwiska Jeanne Rancon.
W 1763 jej urodą zainteresował się bogaty szlachcic – Jean du Barry. Bécu została jego kochanką, a on uczynił z niej kurtyzanę, znaną w najwyższych kręgach towarzystwa paryskiego (zw. Mademoiselle Lange lub l’Angel) i utrzymankę kilku bogatych panów.
Metresa Ludwika XV w latach 1768–1774[edytuj | edytuj kod]
Na początku służyła jako kurtyzana Louisowi François Armandowi du Plessis, księciu Richelieu. W 1768 poznała króla Ludwika XV, jednak, nie mając tytułu, nie mogła zostać oficjalną metresą królewską. Problem ten rozwiązano, wydając ją za mąż w 1769 za brata Jeana du Barry, hrabiego Guillaume’a du Barry. Dzięki temu 22 kwietnia 1769 została przedstawiona rodzinie króla, na dworze w Wersalu. Była znana ze swojego miłego usposobienia i poparcia dla artystów, zaś działania króla (kolejne bogate i ekstrawaganckie prezenty) powodowały, że z dnia na dzień stawała się coraz bardziej niepopularna.
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Du_Barry.jpg/250px-Du_Barry.jpg)
Kiedy na dworze zamieszkała Maria Antonina Austriaczka, żona delfina Francji, wychowana na austriackim dworze swojej religijnej matki, otwarcie okazywała du Barry swoją niechęć, a wręcz nienawiść, co wykorzystały Mesdames Tantes (córki króla: Madame Adelajda, Madame Wiktoria i Madame Zofia), a dwór w Wersalu podzielił się na stronników „du Barry” i „Austriaczki”.
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Madame_du_barry.jpg/220px-Madame_du_barry.jpg)
Król Ludwik XV umarł w maju 1774, zaś przed śmiercią, chcąc się wyspowiadać i otrzymać odpuszczenie grzechów, musiał oddalić z dworu swoją ukochaną Jeanne. Du Barry trafiła do klasztoru Pont-au-Dames, ale na wypadek, gdyby król wyzdrowiał, w Wersalu czekał specjalnie powóz, który miał ją przywieźć z powrotem.
Król zmarł, a ona 2 lata później przeniosła się do swojego Château de Louveciennes, gdzie stała się kochanką Henry’ego Seymoura i księcia de Brissac.
Uwięzienie i śmierć[edytuj | edytuj kod]
W 1792 du Barry odbyła kilka podróży do Londynu pod pozorem odzyskania ukradzionej biżuterii, ale podejrzewano, że wspomaga finansowo emigrantów, którzy schronili się tam po wybuchu rewolucji francuskiej. W 1793 została aresztowana przez Trybunał Rewolucyjny w Paryżu pod zarzutem zdrady. W więzieniu dzieliła celę z Grace Elliott, metresą Filipa Égalité.
Po procesie, 8 grudnia 1793 została zgilotynowana na Placu Zgody. Próbowała wykupić swoje życie wyjawiając, gdzie schowała klejnoty i resztę dobytku. W drodze na gilotynę, w przeciwieństwie do królowej Marii Antoniny, du Barry załamała się, a podczas egzekucji wpadła w histerię, błagała zgromadzony tłum o łaskę i pobudziła go tym tak bardzo, że kat przyspieszył egzekucję. Jej ostatnie słowa brzmiały podobno: fr. De grâce, monsieur le bourreau, encore un petit moment (pol. Proszę, panie kacie, jeszcze tylko chwilka), które wypowiedziała do kata.
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Madame_du_Barry_driven_to_the_scaffold.jpg/220px-Madame_du_Barry_driven_to_the_scaffold.jpg)
Nawiązania[edytuj | edytuj kod]
W 2006 na podstawie biografii Marii Antoniny powstał film Sofii Coppolli pt. Maria Antonina. Rolę madame du Barry zagrała Asia Argento.
W 2023 roku na ekrany wszedł film Kochanica króla Jeanne du Barry w reżyserii Maïwenn, która także zagrała postać Madame du Barry, natomiast króla Ludwika XV zagrał Johnny Depp. Film kręcony był w jej oryginalnych komnatach w pałacu w Wersalu.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- ISNI: 0000000120959305
- VIAF: 36927917
- ULAN: 500317018
- LCCN: n80040159
- GND: 118527614
- NDL: 00620599
- LIBRIS: b8nqrjvv317xqfl
- BnF: 120040410
- SUDOC: 028148185
- NKC: xx0000143
- BNE: XX911039
- NTA: 070607508
- CiNii: DA11289490
- Open Library: OL4267772A
- PLWABN: 9810624786205606
- NUKAT: n2005070463
- J9U: 987007260392505171
- ΕΒΕ: 228325
- RISM: people/41023877
- WorldCat: lccn-n80040159