Przejdź do zawartości

Sancho IV (król Nawarry)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sancho IV
ilustracja
król Nawarry
Okres

od 15 września 1054
do 3 czerwca 1076

Poprzednik

Garcia III Sanchez

Następca

Alfons VI (część terytorium: La Rioja, Logrono i Calahora) / Sancho Ramirez (na reszcie terytorium, zachował tytuł króla Nawarry)

Dane biograficzne
Dynastia

Jimenez

Data urodzenia

ok. 1038

Data i miejsce śmierci

4 czerwca 1076
Peñalén

Ojciec

Garcia III Sanchez

Matka

Stefania de Foix

Rodzeństwo

Urraka
Ermesinda
Ramiro
Fernando
Ramon
Jimena
Sancha

Żona

Placencia normandzka

Dzieci

Garcia
Garcia Sanchez
Rajmund Sanchez
Urraka Sanchez

Sancho IV Garcés nazywany Szlachetnym albo z Peñalén (jęz. hiszp. Sancho IV Garcés el de Peñalén/el Noble, ur. ok. 1038 – zm. 4 czerwca 1076 w Peñalén[1]) – król Nawarry w latach 10541076.

Najstarszy syn króla Nawarry Garcii III Sancheza i Stefanii de Foix, córki Bernarda Rogera Foix, założyciel domu de Foix i pierwszy hrabia Foix. Już mając około 14 lat przejął władzę w Nawarze po tym, jak jego ojciec został zamordowany przez swego brata, Ferdynanda w bitwie pod Atapuerca, który następnie zmusił Sancho do złożenia hołdu[2]. Początkowo regentką była jego matka, która kontynuowała politykę Garcii, m.in. wspierając monaster w Nájera, gdzie pochowano kilku monarchów z Nawarry.

Razem ze swoim wujem Ramiro I zmusił al-Muqtadira, władcę Saragossy, do przyjęcia jego zwierzchnictwa i płacenia trybutu.

Przez całe swoje panowanie był skonfliktowany z Kastylią, która chciała odzyskać Burebę (okolica Briviesca) i Alta Roję – tereny zajęte przez Garcię III, a utracone przez Ferdynand I Wielkiego. Ekspansjonistyczne dążenia syna ostatniego, Sancho Mocnego, sprowokowały w latach 10651067 konflikt, zwany wojną trzech Sancho (wszyscy byli wnukami Sancho III Wielkiego): Sancho IV z Nawarry, Sancho Ramireza z Aragonii i Sancho II Mocnego z Kastylii. Sojusz Sanchów z Nawarry i Aragonii nie powstrzymały wojsk dowodzonych przez słynnego Cyda i Nawarra utraciła na rzecz Kastylii Alta Roję, Burebę i Arabę.

Zginął 4 czerwca 1076 roku podczas polowania pod Peñalén, podczas którego zmówione rodzeństwo (najstarsza siostra Ermesinda i drugi co do starszeństwa brat Ramiro) zepchnęli go ze skały, prawdopodobnie na żądanie Alfonsa VI Mężnego. Po jego śmierci tereny Nawarry zajął jego kuzyn Sancho Ramirez z Aragonii, zapoczątkowując półwieczną kontrolę aragońską nad terytorium. Wkrótce tereny państwa najechał Alfons i ostatecznie uzyskał ziemie: La Rioja, Logrono i Calahora. Sancho IV uznawany jest za władcę mało znaczącego[3].

Małżeństwo i potomstwo

[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty z Francuzką imieniem Placencia[4] (zm. po 14 kwietnia 1088), z którą miał 2 synów:

  • Garcię (zm. w młodym wieku)
  • Garcię Sáncheza (zm. 1091, w 1076 tytularnego króla)

Dodatkowo z pozamałżeńskiego związku z niewolnicą imieniem Ximena miał 2 dzieci:

  • Rajmundo Sáncheza[5] (ur. przed 1071 – zm. po 1091), pana Esquiroz
  • Urrakę Sánchez (zm. po 1072[6]), być może córkę z Placencią

W kulturze

[edytuj | edytuj kod]

W serii gier wideo Crusader Kings jednym z grywalnych władców jest Antso IV Gartziez Jimena, przedstawiony jako król Nawarry[7].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sancho IV, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-10-22] (ang.).
  2. NAVARRE KINGS [online], fmg.ac [dostęp 2023-09-23].
  3. Manuel Tunón de Lara, Julio Valdeón Baruque, Antonio Domínguez Ortiz: Historia Hiszpanii. Szymon Jędrusiak (tłum.). Kraków: Universitas, 2006, s. 131. ISBN 83-242-0664-7.
  4. HighBeam.com > Women of the World > Placencia. [dostęp 2014-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
  5. 18 lipca 1071 księgi katedry w Pampelunie odnotowują darowiznę ziemi zestrony Sancha dla niewolnicy Ximeny i ich syna Raimundo
  6. Księga monastyru w Leyrze wspomina o niej w 1072, kiedy to król powierza nauczanie córki przeoryszy Larrasoaña, darując jej ziemie w dolinie Sardaraig
  7. Interesting characters – CK3 Wiki [online], ck3.paradoxwikis.com [dostęp 2023-09-23].